Η Ελλάδα αποπληρώνει πρόωρα 5,3 δισ. ευρώ χρέους: Τι σημαίνει για το μέλλον

Η Ελλάδα προχωρά σήμερα, 14 Δεκεμβρίου, σε μια ακόμα κίνηση πρόωρης αποπληρωμής χρέους, ύψους 5,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενισχύοντας με συνέπεια τη φήμη αξιοπιστίας που είχε ανακτήσει η χώρα. Αυτή η στρατηγική κίνηση έχει πολλαπλό αντίκτυπο, τόσο συμβολικό όσο και πρακτικό, επηρεάζοντας θετικά την οικονομία, τις επιχειρήσεις, τους φορολογούμενους πολίτες, αλλά κυρίως απαλλάσσοντας το μέλλον από βάρη και απελευθερώνοντας δυνάμεις της επόμενης γενιάς, χωρίς να επιβαρύνει το παρόν.

Πρόκειται για την αποπληρωμή δανείων GLF (Greek Loan Facility – Ελληνική Δανειακή Διευκόλυνση) από την εποχή του πρώτου μνημονίου, τα οποία είχαν λήξη μετά το 2031. Η κίνηση αυτή αναμένεται να επιφέρει άμεσα και μεσοπρόθεσμα οφέλη για τη χώρα.

**Άμεσα και μεσοπρόθεσμα οφέλη για τη χώρα:**

* **Ταχύτερη μείωση δημοσίου χρέους:** Για πρώτη φορά μετά το 2011, το χρέος της χώρας ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να πέσει κάτω από το 140%. Μέχρι το 2029, προβλέπεται να υποχωρήσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ, ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα παγκοσμίως. Εκτιμάται ότι το 2026 η Ελλάδα θα πάψει να κατέχει τον τίτλο της χώρας με το υψηλότερο χρέος στην Ευρώπη, παραδίδοντάς τον στην Ιταλία.
* **Αναβαθμίσεις Οίκων αξιολόγησης:** Η πρόωρη αποπληρωμή δημιουργεί τις προϋποθέσεις για νέες αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης εντός του 2026, κάτι που θα μειώσει περαιτέρω το κόστος δανεισμού τόσο για το ελληνικό δημόσιο όσο και για τις επιχειρήσεις.
* **Εμπιστοσύνη στις αγορές:** Η αυξημένη αξιοπιστία του Ελληνικού Δημοσίου αντικατοπτρίζεται στη μείωση του κόστους δανεισμού σε πρωτοφανή επίπεδα. Το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας για δεκαετία είναι πλέον χαμηλότερο από αυτό χωρών όπως η Γαλλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμη και οι ΗΠΑ. Ενώ δεν είναι το χαμηλότερο απόλυτο ύψος όλων των εποχών (3,5% σήμερα), σε διεθνές επίπεδο είναι συγκριτικά καλύτερο από τις προαναφερθείσες χώρες, ειδικά σε αντίξοες περιόδους.
* **Διατήρηση αποθεμάτων:** Όλες οι πληρωμές χρηματοδοτούνται από το “μαξιλάρι” διαθεσίμων. Ακόμα και μετά τις σημερινές αποπληρωμές, εκτιμάται ότι το 2025 θα κλείσει με αποθέματα άνω των 35 δισεκατομμυρίων ευρώ.

**Οικονομικό όφελος για χώρα και πολίτες:**
Η επιτυχία αυτή, αν και εντυπωσιακή, προκαλεί δύο βασικές απορίες: τα οφέλη για τον Έλληνα πολίτη και γιατί τα διαθέσιμα κεφάλαια δεν κατευθύνονται σε παροχές.

1. **Οφέλη από την πρόωρη αποπληρωμή:**
Ο κρατικός προϋπολογισμός, και κατ’ επέκταση οι Έλληνες φορολογούμενοι, απαλλάσσονται άμεσα από το βάρος 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ σε τόκους, ποσό που θα έπρεπε να καταβληθεί από το 2026 έως το 2041. Μαζί με άλλες προπληρωμές των τελευταίων τεσσάρων ετών, η χώρα έχει ήδη ελαφρυνθεί συνολικά κατά 3,5 δισ. ευρώ ετησίως από τόκους, με τη τάση να συνεχίζεται.
Ορισμένοι ειδικοί, αν και παραδέχονται τη μείωση των τόκων, εκτιμούν ότι το πραγματικό μελλοντικό όφελος, υπολογιζόμενο σε “πραγματική παρούσα αξία”, είναι μικρότερο από την ονομαστική αξία. Ωστόσο, αγνοούν ή παραβλέπουν ότι η χώρα έχει ήδη επιβαρυνθεί με 1,8 δισ. ευρώ σε τόκους στο παρελθόν, επειδή δεν προέβη σε πρόωρη εξόφληση των δανείων. Η εκτίμηση του πραγματικού οφέλους είναι σύνθετη, αλλά η χώρα και ο λαός έχουν ήδη πληρώσει ακριβά αυτούς τους τόκους.

2. **Γιατί στο χρέος και όχι σε παροχές:**
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της πρόωρης αποπληρωμής είναι ότι δεν επιβαρύνει τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Τα διαθέσιμα κεφάλαια, είτε τα 5,3 δισ. φέτος είτε τα 29 δισ. αθροιστικά την τελευταία τετραετία, δίνονται για την αποπληρωμή χρέους προς τους δανειστές, επιτρέποντας στην τρέχουσα γενιά να μειώσει το δημόσιο χρέος χωρίς νέα μέτρα λιτότητας.
Η κατεύθυνση προς παροχές “εδώ και τώρα” αποκλείεται, καθώς:
* **Τα 5,3 δισ. δεν προέρχονται από τον προϋπολογισμό:** Χρηματοδοτούνται από ειδικό λογαριασμό που δημιουργήθηκε προς το τέλος του 3ου Μνημονίου, με σκοπό αποκλειστικά τη διαχείριση και πληρωμή δημοσίου χρέους, όχι παροχές. Ο λογαριασμός αυτός, γνωστός ως “μαξιλαράκι”, αναμένεται να κλείσει το 2025 με αποθεματικό που θα ξεπερνά τα 35 δισ. ευρώ.
* **Διάκριση χρηματοοικονομικών και δημοσιονομικών συναλλαγών:** Σύμφωνα με τους κανόνες της Eurostat και του Συμφώνου Σταθερότητας, η αποπληρωμή χρέους είναι χρηματοοικονομική συναλλαγή και δεν προσμετράται στο πρωτογενές πλεόνασμα, στο έλλειμμα ή στους στόχους δαπανών. Αντίθετα, οι κρατικές δαπάνες (παροχές, μισθοί, συντάξεις) είναι δημοσιονομικές πράξεις, μειώνουν το πλεόνασμα, αυξάνουν το έλλειμμα και επιβαρύνουν διαχρονικά το χρέος.
Είναι αδύνατο και απαγορεύεται τα κεφάλαια από τον ειδικό λογαριασμό να χρησιμοποιηθούν για δημοσιονομικές δαπάνες, διότι θα επέφερε αυτόματα κυρώσεις από τις Βρυξέλλες. Η αξιοποίησή τους για πρόωρη αποπληρωμή χρέους, πέραν της δραστικής μείωσης του χρέους, εξοικονομεί μελλοντικούς πόρους από τόκους, οι οποίοι μπορούν να χρηματοδοτήσουν βιώσιμες πολιτικές για τις επόμενες γενιές.