Το ΣτΕ λήγει την εξαγορά των δημόσιων εκτάσεων από καταπατητές
Ανακοίνωση του ΣτΕ
Αντισυνταγματική κρίθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) η σχετική διάταξη του νόμου 4061/2012 η οποία παρέχει την δυνατότητα στους αυθαιρέτως κατέχοντες δημόσια κτήματα (καταπατητές), τουλάχιστον από την 5/6/1993 την εξαγορά των κτημάτων με μηνιαίες δόσεις σε τιμή ίση προς τις αντικειμενικές ή αγοραίες αξίες τους.
Το άρθρο 23 του νόμου 4061/2012, παρέχει τη δυνατότητα σε όποιον κατέχει ακίνητο, το οποίο διαχειρίζεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, να υποβάλλει αίτηση εξαγοράς του, εφόσον αποδεικνύει την κατοχή του πριν την 5/6/1993 και εφόσον η επιφάνειά του δεν υπερβαίνει τα 10 στρέμματα.
Το τίμημα εξαγοράς των κατεχομένων ακινήτων ορίζεται στο ύψος της αντικειμενικής τους αξίας. Σε περιοχές στις οποίες δεν ισχύει το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού, το τίμημα καθορίζεται βάσει της αγοραίας τους αξίας.
Παράλληλα, το τίμημα καταβάλλεται σε 4 εξαμηνιαίες άτοκες δόσεις και για τα ακίνητα τα οποία βρίσκονται εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, καθώς και σε παραλιακές ή τουριστικές περιοχές, το τίμημα καταβάλλεται σε 8 εξαμηνιαίες δόσεις, ενώ σε περίπτωση κατά την οποία το τίμημα εξοφληθεί εφάπαξ, τότε παρέχεται έκπτωση 10%.
Με ανακοίνωση της η Ολομέλεια του ΣτΕ, κρίνει με την υπ΄ αριθμ. 709/2020 απόφασή της, ότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 23 του ν. 4061/2012 (διαχείριση και προστασία ακινήτων υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και ρύθμιση εμπραγμάτων δικαιωμάτων) αποσυνδέουν το δικαίωμα εξαγοράς των δημοσίων εκτάσεων από πρόσωπα τα οποία δικαιούνται αποκατάστασης.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ δηλώνει ότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραβίαση των συνταγματικών αρχών της ισότητας των πολιτών και του κράτους δικαίου, επιβραβεύοντας τους καταπατητές της δημόσιας περιουσίας και παρέχοντάς τους έτσι το δικαίωμα να αποκτήσουν νόμιμο τίτλο κυριότητας.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι η επίμαχη ρύθμιση του άρθρου 23 του ν. 4061/2012 αποσυνδέει το δικαίωμα εξαγοράς του δημοσίου κτήματος από κάθε προϋπόθεση, άλλη πέραν:
1) της κατοχής του τουλάχιστον από την 5/6/1993 και μετά
2) της καταβολής του σχετικού τιμήματος.
Κατά το παρελθόν (1951 και 1977) ίσχυαν αντίστοιχες νομοθετικές διατάξεις οι οποίες όμως είχαν αφενός γνήσιο αποκαταστατικό σκοπό και αφετέρου υπήρχε διάκριση μεταξύ αστικών και αγροτικών ακινήτων, κάτι το οποίο με το επίμαχο νομοθετικό πλαίσιο του 2012, δεν ισχύει, αλλά αντίθετα εξομοιώνονται ανόμοιες μεταξύ τους καταστάσεις (που πρέπει από το νομοθέτη να διαχειρίζονται με διαφορετικό τρόπο), κάτι το οποίο όμως δεν είναι ανεκτό από το Σύνταγμα.