Ποιοι μπαίνουν στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ

Σαρωτικούς ελέγχους θα διενεργήσουν και φέτος σε όλο το φάσμα των οικονομικών δραστηριοτήτων τα στελέχη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Ήδη, με βάση τις σχετικές αποφάσεις που υπέγραψε ο διοικητής της Αρχής, Γιώργος Πιτσιλής, έχουν προγραμματιστεί 42.820 έλεγχοι, εκ των οποίων οι τρεις στους τέσσερις αφορούν υποθέσεις της τελευταίας τριετίας ή πενταετίας το πολύ, με στόχο αφενός να αποφευχθούν τυχόν παραγραφές και κατ’ επέκταση ζημία του Δημοσίου, αφετέρου για τη στήριξη και ενίσχυση των εισπράξεων του κρατικού προϋπολογισμού.

Οι ελεγκτικές υπηρεσίες

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΑΑΔΕ, οι εν λόγω έλεγχοι θα κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

* Η Υπηρεσία Ελέγχων Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ) θα διενεργήσει τουλάχιστον 670 ελέγχους – έρευνες και 17.720 μερικούς επιτόπιους ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων διακίνησης. Υπενθυμίζεται ότι για το 2019 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 620 έλεγχοι – έρευνες και 16.000 μερικοί επιτόπιοι έλεγχοι αντίστοιχα.

* Οι ελεγκτικές υπηρεσίες ΚΕΜΕΕΠ, ΚΕΦΟΜΕΠ και ΔΟΥ Α’ τάξεως θα διενεργήσουν 25.100 πλήρεις και μερικούς φορολογικούς ελέγχους. Από το σύνολο των υποθέσεων που θα ελεγχθούν, τουλάχιστον το 70% θα αφορά φορολογικά έτη, χρήσεις, υποθέσεις, περιόδους ή υποχρεώσεις της τελευταίας πενταετίας, ενώ από το εν λόγω ποσοστό τουλάχιστον το 75% θα αφορά κατ’ αρχήν σε ελέγχους της τελευταίας τριετίας για τις οποίες έχει λήξει η προθεσμία υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Επίσης, οι εν λόγω υπηρεσίες θα διενεργήσουν μέσα στο 2020 περί τους 2.500 ελέγχους για τη διαπίστωση της ορθής εκπλήρωσης των μη ετήσιων υποχρεώσεων των φορολογιών κεφαλαίου. Το 2019 η σχετική απόφαση όριζε 25.000 πλήρεις και μερικούς ελέγχους και τον ίδιο αριθμό ελέγχων (2.500) για τη φορολογία κεφαλαίου. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αναφερθεί ότι και φέτος η ΑΑΔΕ θα περνά από «κόσκινο» κάθε μικρομεσαία επιχείρηση και ελεύθερο επαγγελματία που θα επιλέγουν για φορολογικό έλεγχο, όπως προκύπτει από το νέο πρόγραμμα ελέγχου φυσικών και νομικών προσώπων που τηρούν απλογραφικά βιβλία. Πιο συγκεκριμένα, τα βήματα του φορολογικού ελέγχου θα είναι τα εξής:

Προετοιμασία ελέγχου

Κατά την προετοιμασία του ελέγχου, μετά την έκδοση της σχετικής εντολής, θα εξετάζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

1. Η υποβολή όλων των δηλώσεων για κάθε είδους φορολογία και τα δεδομένα αυτών.
2. Εάν είχαν διαπραχθεί φορολογικές παραβάσεις, εάν υπάρχουν κατασχεθέντα βιβλία ή άλλα έγγραφα ή στοιχεία από τα οποία πιθανολογείται ότι προκύπτει φοροδιαφυγή.
3. Στοιχεία διασταυρώσεων, δελτία πληροφοριών και λοιπά στοιχεία από Οργανισμούς, τράπεζες και λοιπές υπηρεσίες.
4. Στοιχεία που αφορούν εκδότες πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων, καθώς και λήπτες εικονικών φορολογικών στοιχείων ή εξαφανισμένους εμπόρους.
5. Ενδείξεις για άρση τραπεζικού απορρήτου.
6. Στοιχεία για τη σύνθεση της συνολικής εικόνας του ελεγχόμενου από τα υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα.
7. Η υποβολή των καταστάσεων φορολογικών στοιχείων, προμηθευτών και πελατών.
8. Τα υφιστάμενα περιουσιακά στοιχεία του ελεγχόμενου, με σκοπό τη συνδρομή του τομέα του φορολογικού ελέγχου προς τον τομέα είσπραξης εσόδων.
9. Στοιχεία που υπάρχουν στο διαδίκτυο για τη λήψη περαιτέρω πληροφοριών αναφορικά με την ηλεκτρονική δραστηριοποίηση του ελεγχόμενου.

Γενικές επαληθεύσεις

Κατά τον έλεγχο των ελεγχόμενων φορολογικών ετών θα εξετάζονται:

1. Τα έγγραφα σύστασης ή νομιμοποίησης της επιχείρησης.
2. Η ορθή τήρηση βιβλίων και έκδοση φορολογικών στοιχείων.
3. Η ορθή μεταφορά των δεδομένων των βιβλίων και στοιχείων στις οικείες δηλώσεις και ο ορθός υπολογισμός των φόρων και των λοιπών επιβαρύνσεων.
4. Η διακίνηση τουλάχιστον δύο ειδών ανά ελεγχόμενη χρήση, επιλεκτικά με βάση την τιμή μονάδας ή την ποσότητα ή τη συνολική αξία, με τη μέθοδο της κλειστής αποθήκης.
5. Η ορθή αποτίμηση για τουλάχιστον δύο είδη επιλεκτικά με βάση την τιμή μονάδας ή την ποσότητα ή τη συνολική αξία.
6. Ενδείξεις ή διαφορές από διασταυρώσεις καταστάσεων φορολογικών στοιχείων προμηθευτών και πελατών.
7. Πληροφορίες και στοιχεία από τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών της ελεγχόμενης επιχείρησης για τις εισπράξεις, τα εισοδήματά της, τις πληρωμές υποχρεώσεων κ.λπ., προκειμένου να γίνει επαλήθευση συναλλαγών.
8. Η εμφάνιση όλων των εισοδημάτων από τις λοιπές κατηγορίες.
9. Η ύπαρξη επιχορηγήσεων ή επιδοτήσεων.
10. Οι Φορολογικοί Ηλεκτρονικοί Μηχανισμοί (ΦΤΜ, ΕΑΦΔΣΣ, ΑΔΗΜΕ), καθώς και οι φορολογικές μνήμες και τα αρχεία που δημιουργούν οι ΦΗΜ.

Φόρος μισθωτής εργασίας

1. Θα διενεργείται έλεγχος συμφωνίας των ακαθάριστων αποδοχών που εμφανίζονται στις υποβληθείσες δηλώσεις Φόρου Μισθωτής Εργασίας (ΦΜΕ) με αυτές που εμφανίζονται στα τηρούμενα βιβλία/λογιστικά αρχεία της ελεγχόμενης. Η ίδια συμφωνία διενεργείται και ως προς τους παρακρατηθέντες και καταβληθέντες φόρους.
2. Θα επαληθεύεται η ορθή παρακράτηση του φόρου μισθωτής εργασίας και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης σε δύο υπαλλήλους της επιχείρησης.

Διαδικτυακές συναλλαγές

Εάν ο ελεγχόμενος διενεργεί συναλλαγές μέσω διαδικτύου, θα ελέγχονται και θα επαληθεύονται τα παρακάτω:
1. Η καταχώρηση του ελεγχόμενου στο ΓΕΜΗ, αναφορικά με τη δραστηριοποίησή του σε ηλεκτρονικό ή εξ αποστάσεως εμπόριο ή παροχή υπηρεσιών.
2. Η ύπαρξη τυχόν διαδικτυακών τόπων που σχετίζονται με το ελεγχόμενο πρόσωπο, καθώς και το όνομα του φυσικού/νομικού προσώπου στο οποίο έχουν κατοχυρωθεί.
3. Η έκταση της δραστηριοποίησης του ελεγχόμενου προσώπου και τυχόν συναλλαγές αυτού σε μέσα επιχειρηματικής και κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και το κόστος της παρουσίας και δραστηριοποίησής του στο διαδίκτυο συμπεριλαμβανομένης και της διαφημιστικής του δαπάνης. Μεταξύ άλλων, ερευνώνται και στοιχεία όπως ο αριθμός των μελών/φίλων, σχολίων πελατών, κριτικών κ.λπ.
4. Η διενέργεια εξ αποστάσεως πωλήσεων αγαθών ή παρεχόμενων υπηρεσιών.
5. Η ύπαρξη συμβάσεων/ συμφωνιών με επιχειρήσεις ταχυδρομικών υπηρεσιών ή/και εταιρείες μεταφορών (courier).
6. Η διαδικασία που ακολουθείται κατά τη λήψη και καταχώρηση της παραγγελίας, την πληρωμή, καθώς και την αποστολή των αποθεμάτων ή την παροχή υπηρεσιών.
7. Το ύψος των συναλλαγών που προκύπτουν από τα δεδομένα που τηρούνται και είναι αποθηκευμένα ηλεκτρονικά αρχεία στους υπολογιστές του ελεγχόμενου προσώπου.
8. Οι τρόποι πληρωμής των ηλεκτρονικών και εξ αποστάσεως συναλλαγών, όπως πληρωμή μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων, αντικαταβολών μέσω επιχειρήσεων ταχυδρομικών υπηρεσιών, ιδρυμάτων έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος, Paypal κ.λπ.
9. Η τυχόν σύνδεση των συσκευών POS/e-POS με ξένα πιστωτικά ιδρύματα.
10. Η ύπαρξη εσόδων από προμήθειες, διαφημιστικά συμβόλαια ή άλλα έσοδα από συναλλαγές με επιχειρήσεις ή πρόσωπα που έχουν παρουσία στο διαδίκτυο.
11. Η πραγματοποίηση διαδικτυακών συναλλαγών με άλλες χώρες.
12. Επί διαδικτυακών συναλλαγών διενεργείται επαλήθευση των εσόδων για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών.
13. Στην περίπτωση που προκύψει δραστηριοποίηση του ελεγχόμενου προσώπου στην αλλοδαπή, ερευνάται η ύπαρξη μόνιμης εγκατάστασης με βάση την εθνική νομοθεσία και τις συμβάσεις περί αποφυγής διπλής φορολογίας.

Επαληθεύσεις επί εσόδων και αγορών

Για την επαλήθευση του ύψους των εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα και των αγορών, οι ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ θα διενεργούν τους παρακάτω επιμέρους ελέγχους:

1. Εάν καταχωρήθηκαν ορθά στα βιβλία τα εκδοθέντα στοιχεία λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών και τα τιμολόγια για κάθε πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, καθώς και εάν έγινε ορθή καταχώρηση του ΦΠΑ και των λοιπών φόρων. Η ελεγκτική αυτή επαλήθευση θα διενεργείται για συνολικό χρονικό διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών.
2. Εάν συμφωνούν τα δεδομένα των εκδοθέντων τιμολογίων πώλησης ή αποδείξεων λιανικής πώλησης με τα αντίστοιχα εκδοθέντα παραστατικά διακίνησης, καθώς και εάν τα δηλωθέντα έσοδα συμφωνούν με αυτά που προκύπτουν από υπάρχοντα συμφωνητικά.
3. Εάν υπάρχουν νόμιμα δικαιολογητικά επιστροφών, εκπτώσεων και ειδικών εξόδων αγορών. Η επαλήθευση αυτή θα διενεργείται για συνολικό χρονικό διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών.
4. Εάν έγιναν σωστά οι αθροίσεις των ποσών των εσόδων και των αγορών του φορολογικού έτους, επί χειρόγραφης τήρησης των βιβλίων.
5. Εάν καταχωρήθηκαν ορθά στα βιβλία, με βάση τα τιμολόγια και τις διασαφήσεις εισαγωγής, η αξία και ο αναλογών ΦΠΑ. Η επαλήθευση αυτή θα διενεργείται για συνολικό διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών.
6. Εάν τα ποσά των αγορών αντιστοιχούν στις ποσότητες που αναγράφονται στα οικεία παραστατικά διακίνησης και στα έγγραφα μεταφοράς.

Φορολογία εισοδήματος

Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους φορολογίας εισοδήματος, θα ελέγχονται:

1. Ανεξαρτήτως ποσού οι μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες, καθώς και οι δαπάνες προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων.
2. Ποσά δαπανών τα οποία από ελεγκτικής άποψης κρίνονται σημαντικά ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε υπόθεσης. Εξαιρετικά ελέγχονται ανεξαρτήτως ποσού οι δαπάνες μισθοδοσίας, καθώς και εάν εκπίπτονται αμοιβές φυσικών προσώπων μελών των προσωπικών ή αστικών εταιρειών, οι οποίες αποτελούν εν τοις πράγμασι απολήψεις έναντι κερδών.
3. Αν τα ποσά παροχών σε είδος έχουν αποσταλεί με αρχείο βεβαιώσεων ως εισόδημα φυσικών προσώπων.
4. Η ορθή έκπτωση δαπανών από την επιχείρηση.
5. Ο ορθός υπολογισμός, καθώς και η πλήρωση των προϋποθέσεων έκπτωσης των φορολογικών αποσβέσεων που διενήργησε η επιχείρηση.
6. Ο ορθός υπολογισμός, καθώς και η ορθή μεταφορά φορολογικών ζημιών σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
7. Ο ορθός υπολογισμός των λογιστικών και φορολογικών κερδών της ελεγχόμενης, καθώς και ο ορθός υπολογισμός των διαφορών λογιστικής φορολογικής βάσης.
8. Η ύπαρξη των εγκρίσεων για τις ληφθείσες επιχορηγήσεις και η εφαρμογή των προϋποθέσεων που προβλέπει το πλαίσιο χορήγησης της επιχορήγησης.
9. Σε περίπτωση εμφάνισης αφορολόγητων και απαλλασσόμενων του φόρου ποσών, εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις απαλλαγής.
10. Η ορθή συμπλήρωση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατόπιν έκπτωσης του φόρου που παρακρατήθηκε ή προκαταβλήθηκε και του φόρου που τυχόν καταβλήθηκε στην αλλοδαπή, καθώς και η ύπαρξη των απαιτούμενων δικαιολογητικών.