Ο προϋπολογισμός του 2026: Ενίσχυση της πρόληψης και της ανθεκτικότητας έναντι της κλιματικής κρίσης

Ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης, παρουσίασε στη Βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης για τον Προϋπολογισμό του 2026, τη στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης να δοθεί έμφαση στην πρόληψη, την ανθεκτικότητα και τη συλλογική ασφάλεια. Τόνισε ότι κάθε κρατικός προϋπολογισμός αντανακλά τις προτεραιότητες και τον τρόπο με τον οποίο το κράτος αντιλαμβάνεται τις παγκόσμιες προκλήσεις. Ο φετινός προϋπολογισμός συζητείται σε μια συγκυρία όπου η κλιματική κρίση έχει μετατραπεί σε μια διαρκή δοκιμασία για όλες τις χώρες.

Η εμπειρία των τελευταίων ετών καταδεικνύει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που κάποτε θεωρούνταν εξαιρέσεις, εμφανίζονται πλέον με τέτοια συχνότητα και ένταση που αποτελούν τη νέα πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, οι επιπτώσεις αυτές επηρεάζουν βαθιά την κοινωνική και οικονομική ζωή, δοκιμάζοντας υποδομές, διακόπτοντας παραγωγικές δραστηριότητες και εκθέτοντας τοπικές κοινωνίες σε επαναλαμβανόμενους κινδύνους.

Οι δασικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού ανέδειξαν την κρισιμότητα της κατάστασης, οδηγώντας την Ευρώπη στη χειρότερη αντιπυρική περίοδο της ιστορίας της, με εκατομμύρια στρέμματα να καταστρέφονται. Ακόμη και χώρες με ανεπτυγμένες υποδομές κατέγραψαν τετραπλασιασμό των καμένων εκτάσεων, ενώ η κλιματική κρίση έθεσε σε κίνδυνο ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο.

Ωστόσο, η Ελλάδα κατάφερε να παρουσιάσει μια διαφορετική εικόνα. Παρά τις δυσμενείς κλιματικές συνθήκες, η χώρα κατέγραψε λιγότερες πυρκαγιές και μικρότερη συνολική καταστροφή. Συγκεκριμένα, οι καμένες εκτάσεις μειώθηκαν κατά 5% σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας εικοσαετίας, ενώ ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών μειώθηκε κατά 14%. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η μείωση κατά 77% στις καμένες εκτάσεις που αφορούν δάση. Ο Υπουργός τόνισε ότι αυτά τα στοιχεία δεν προσφέρονται για πανηγυρισμούς, αλλά αποδεικνύουν ότι η ανθεκτικότητα είναι αποτέλεσμα διαρκούς επένδυσης στην πρόληψη, τον σχεδιασμό, την επιχειρησιακή ετοιμότητα και τον συντονισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για το 2026 ανέρχεται σε 1,438 δισ. ευρώ. Πρόκειται για αύξηση 843 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2022, που σηματοδοτεί τη θεσμική ωρίμανση της Πολιτικής Προστασίας. Η ενίσχυση τόσο του τακτικού προϋπολογισμού όσο και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με αύξηση 26% στο τελευταίο, υποδεικνύει μια στροφή προς μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε υποδομές, πρόληψη και επιχειρησιακές δυνατότητες.

Κρίσιμο ρόλο διαδραματίζει η αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων. Το Εθνικό Πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας ΑΙΓΙΣ εισέρχεται στο νέο έτος με πιστώσεις 290 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αυξημένες κατά 44%, ενώ οι πόροι του ΕΣΠΑ αυξάνονται κατά 77% και ανέρχονται σε 142 εκατ. ευρώ. Μόνο εντός του 2025 συμβασιοποιήθηκαν έργα 652 εκατ. ευρώ, ενώ παραδόθηκαν προμήθειες και υπηρεσίες ύψους 139 εκατ. ευρώ. Το 2026 αναμένεται να είναι ένα έτος καμπής, με παραδόσεις ύψους 427,5 εκατ. ευρώ.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην κρατική αρωγή. Εντός του 2025 εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν πληρωμές ύψους περίπου 50.000.000 ευρώ, σημειώνοντας ετήσια αύξηση 74%. Για το 2026, οι πιστώσεις για αρωγή από φυσικές καταστροφές ανέρχονται σε 134.690.000 ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο της εκτιμώμενης για το 2025 απορρόφησης.

Η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού είναι επίσης κεντρική. Το 2026 θα προσληφθούν 1.076 νέα στελέχη, αριθμός αυξημένος κατά 245 θέσεις σε σχέση με το 2025, με το Πυροσβεστικό Σώμα να προσεγγίζει τις 19.000 γυναίκες και άνδρες, σχεδόν 5.000 περισσότερα στελέχη από το 2019. Οι πιστώσεις μισθολογικού ενδιαφέροντος αυξάνονται κατά 76,3 εκατ. ευρώ, ενώ θεσμοθετείται επίδομα διοίκησης συνολικού ύψους 1.000.000 ευρώ, με αυξήσεις για θέματα ευθύνης, από 80 ευρώ για διοικητές κλιμακίων έως 270 ευρώ για διοικητές Νομών.

Για πρώτη φορά, εξασφαλίζεται ειδική πίστωση 300.000 ευρώ για τις εθελοντικές οργανώσεις που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Πολιτικής Προστασίας, καλύπτοντας λειτουργικές ανάγκες, περίπου 2.000 ευρώ ανά Εθελοντική Οργάνωση. Υπενθυμίστηκε, επίσης, η θεσμοθέτηση απαλλαγής από τέλη κυκλοφορίας και ταξινόμησης για τα οχήματα των Εθελοντικών Οργανώσεων.

Ολοκληρώνοντας, ο Υπουργός τόνισε ότι ο Προϋπολογισμός του 2026 εκφράζει μια σαφή πολιτική επιλογή: τη μετάβαση από τη διαχείριση του απρόβλεπτου στην πολιτική της πρόβλεψης και της ανθεκτικότητας, με στόχο ένα κράτος που προστατεύει, στηρίζει και αντέχει.

Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία του κ. Γιάννη Κεφαλογιάννη εδώ.