Ο Συνήγορος του Πολίτη ζητά άμεση εκτέλεση κυρώσεων στην οδική ασφάλεια

Ο Συνήγορος του Πολίτη απέστειλε ένα καίριο υπόμνημα στις αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής, στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο «Ψηφιακή ενίσχυση της οδικής ασφάλειας και λοιπές διατάξεις». Σκοπός του υπομνήματος είναι να συμβάλει στη νομοθετική διαδικασία, φωτίζοντας κρίσιμα σημεία εφαρμογής και προτείνοντας συγκεκριμένες βελτιώσεις για ένα πιο αποτελεσματικό και δίκαιο σύστημα οδικής ασφάλειας.

Το υπόμνημα περιλαμβάνει γενικές παρατηρήσεις για την οδική συμπεριφορά και την αναγκαιότητα αυστηρών κυρώσεων, καθώς και εστιασμένες παρατηρήσεις σε επιμέρους άρθρα του σχεδίου νόμου.

**Αφαίρεση αδειών οδήγησης – Η ανάγκη άμεσης εκτέλεσης των κυρώσεων**
Ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ότι ο τρέχων τρόπος δέσμευσης της άδειας οδήγησης, ο οποίος λαμβάνει χώρα μετά την υποβολή και εξέταση ενστάσεων, προκαλεί σημαντικές καθυστερήσεις. Αυτό υπονομεύει την παιδευτική και αποτρεπτική λειτουργία της ποινής. Η Αρχή τονίζει ότι η άμεση εκτέλεση των διοικητικών μέτρων είναι ζωτικής σημασίας για τη συμμόρφωση των παραβατών. Σήμερα, η χρονική απόσταση μεταξύ της παράβασης και της επιβολής ή εκτέλεσης των κυρώσεων μπορεί να φτάσει ακόμη και τα πολλά χρόνια, δημιουργώντας ένα αίσθημα ατιμωρησίας.

**Καθυστερήσεις στην καταχώριση και επίδοση παραβάσεων**
Οι παραβάσεις που καταγράφονται από κάμερες ή ραντάρ συχνά καταχωρίζονται με χρονοκαθυστέρηση, ένα φαινόμενο που ο Συνήγορος έχει εντοπίσει σε πολλές υποθέσεις πολιτών. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις φωτογραφικών παραβάσεων που στάλθηκαν για επίδοση οκτώ μήνες μετά την τέλεση της παράβασης. Η Αρχή ζητά τη θέσπιση δεσμευτικών προθεσμιών για τις υπηρεσίες που επεξεργάζονται το υλικό, καθώς και νομοθετική ρύθμιση για την έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών.

**Ψηφιακή αφαίρεση άδειας οδήγησης – Σοβαρά πρακτικά προβλήματα**
Το υπόμνημα καταγράφει σημαντικά προβλήματα σχετικά με την επίδειξη ψηφιακής άδειας οδήγησης μέσω του Gov.gr Wallet. Αναφέρεται περιστατικό όπου οδηγός με επικίνδυνη συμπεριφορά και ήδη αφαιρεμένη άδεια οδήγησης κατάφερε να εμφανίσει ψηφιακό δίπλωμα, χωρίς οι αστυνομικοί να μπορούν να επαληθεύσουν την εγκυρότητά του, λόγω έλλειψης του απαραίτητου τεχνικού εξοπλισμού. Ο Συνήγορος προτείνει τον άμεσο εφοδιασμό όλων των αστυνομικών οργάνων με συσκευές και εφαρμογές επαλήθευσης, καθώς και τον υποχρεωτικό έλεγχο της ψηφιακής άδειας σε κάθε τροχονομικό έλεγχο, ορίζοντας ότι χωρίς αυτόν τον έλεγχο, ο έλεγχος δεν μπορεί να θεωρείται ολοκληρωμένος. Επιπλέον, οι προσωρινές άδειες οδήγησης δεν μπορούν να δεσμευτούν ηλεκτρονικά λόγω τεχνικών περιορισμών στο σύστημα της ΕΛ.ΑΣ.

**Ριζική αλλαγή στο σύστημα είσπραξης προστίμων του Κ.Ο.Κ.**
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, η διαδικασία είσπραξης αλλάζει ριζικά, με τη μεταφορά της αρμοδιότητας από τους Δήμους στην αυτοτελή Υπηρεσία ΟΔ.Υ.Σ.Ε.ΑΣ. του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών. Ο Συνήγορος υπενθυμίζει ότι το προηγούμενο σύστημα είχε οδηγήσει σε πληθώρα προβλημάτων, όπως καταγράφεται και σε πρόσφατο πόρισμά του για τους Δήμους. Ωστόσο, τονίζει ότι η αποκλειστική προθεσμία πληρωμής οκτώ μηνών πρέπει να συνοδεύεται από διασφάλιση έγκαιρης ενημέρωσης των πολιτών. Απαιτείται η άμεση έκδοση όλων των απαραίτητων υπουργικών αποφάσεων για να αποφευχθεί νομικό κενό. Επίσης, πρέπει να καταργηθούν ή να τροποποιηθούν όλες οι παλιές και αντιφατικές διατάξεις που εξακολουθούν να ρυθμίζουν τη διαδικασία βεβαίωσης προστίμων, προκειμένου να αποτραπούν διπλές ερμηνείες και σύγχυση.

**Αποτελεσματική επίδοση παραβάσεων – Ανάγκη για σαφή προθεσμία**
Η Αρχή σημειώνει ότι η καθυστέρηση στην επίδοση των παραβάσεων υπονομεύει το δικαίωμα του πολίτη να ασκήσει ένσταση, την εκτελεστότητα και την αποτρεπτική ισχύ της κύρωσης, καθώς και τη συνολική φιλοσοφία του Κ.Ο.Κ. ως εργαλείο πρόληψης και ασφάλειας. Ζητείται να προβλεφθεί ένα συγκεκριμένο εύλογο χρονικό διάστημα για την ηλεκτρονική ή έντυπη επίδοση των παραβάσεων.

**Χρήση συστημάτων επιτήρησης σε δημόσιους χώρους – Προσθήκη περιβαλλοντικών αδικημάτων**
Τέλος, όσον αφορά τη χρήση συστημάτων επιτήρησης (κάμερες, drones κ.λπ.), ο Συνήγορος προτείνει την επέκταση των σκοπών τους ώστε να καλύπτουν και περιβαλλοντικά αδικήματα, όπως η παράνομη διάθεση αποβλήτων, ένα φαινόμενο που έχει εντοπιστεί σε περιοχές όπως ο Ασπρόπυργος. Η προσθήκη αυτή κρίνεται απαραίτητη, ώστε οι καταγραφόμενες εικόνες να μπορούν να χρησιμοποιούνται νόμιμα για τη στοιχειοθέτηση παραβάσεων περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Το υπόμνημα του Συνηγόρου του Πολίτη αποτελεί μια λεπτομερή και τεκμηριωμένη παρέμβαση στον δημόσιο διάλογο για την ψηφιακή ενίσχυση της οδικής ασφάλειας. Με εστιασμένες παρατηρήσεις και πρακτικές προτάσεις, επιδιώκει τη διασφάλιση ενός θεσμικού πλαισίου που θα είναι αποτελεσματικό, δίκαιο, τεχνολογικά εφαρμόσιμο και πλήρως εναρμονισμένο με τις ανάγκες οδικής ασφάλειας και την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών. Το κατά πόσον οι παρατηρήσεις αυτές θα ενσωματωθούν στο τελικό νομοθετικό κείμενο, θα καθορίσει και τον βαθμό επιτυχίας του νέου ψηφιακού πλαισίου που φιλοδοξεί να αναμορφώσει σημαντικά την οδική ασφάλεια στην Ελλάδα.