Οικονομική ανάσα για Έλληνες εξαγωγείς: Οι ΗΠΑ αίρουν δασμούς σε προϊόντα-κλειδιά
Εξαιρέσεις σε ακτινίδια, κεράσια και καφέ δίνουν πόντους στην ελληνική αγορά, ενώ άλλες εξαγωγές υπέστησαν πλήγμα.
Μια σημαντική ανάσα για την ελληνική αγροδιατροφική αγορά προσφέρει το πρόσφατο εκτελεστικό διάταγμα του Λευκού Οίκου, το οποίο εξαιρεί προϊόντα όπως τα ακτινίδια, τα κεράσια και ο καφές από τους ανταποδοτικούς δασμούς που είχε επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ τον Απρίλιο. Ωστόσο, οι πολυμηνιαίοι δασμοί άφησαν πίσω τους σημαντικές απώλειες για παραδοσιακά εξαγώγιμα προϊόντα στην αμερικανική αγορά, η οποία αποτελεί τον 5ο σημαντικότερο «πελάτη» της Ελλάδας.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΣΕΒΕ, οι εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών, κομπόστας ροδάκινου, εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, φέτας και ακτινιδίων παρουσίασαν αύξηση το 2024 σε σύγκριση με το 2023. Παρόλα αυτά, η πλειοψηφία αυτών των προϊόντων υπέστη ζημιές εκατομμυρίων ευρώ κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.
Συγκεκριμένα, οι ελληνικές εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε 214,1 εκατ. ευρώ το 2024, σημειώνοντας άνοδο 59,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2023. Παρόλα αυτά, κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025, η αξία των εξαγωγών μειώθηκε κατά 3,3 εκατ. ευρώ, φτάνοντας τα 106 εκατ. ευρώ. Οι επιτραπέζιες ελιές αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 745 εκατ. ευρώ) των αγροδιατροφικών προϊόντων που εξάγονται στις ΗΠΑ. Οι δασμοί Τραμπ, σε συνδυασμό με τη διολίσθηση του δολαρίου, αύξησαν το κόστος του προϊόντος στην αμερικανική αγορά κατά 25%, απειλώντας τις πωλήσεις και οδηγώντας σε απώλεια μεριδίου αγοράς.
Στο θέμα του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ παρουσίασαν μικρή πτώση 1,9 εκατ. ευρώ το 2024, φτάνοντας τα 68 εκατ. ευρώ. Η πτωτική πορεία συνεχίστηκε και κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025, με μείωση 2,5 εκατ. ευρώ. Παρόλα αυτά, οι εξαγωγές ελαιολάδου προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% του συνόλου, περιορίζοντας έτσι τον αντίκτυπο.
Όσον αφορά τη φέτα, όπου το 9% των εξαγωγών κατευθύνεται στις ΗΠΑ, υπήρξε επίσης πλήγμα. Αν και το 2024 η αξία των εξαγωγών έφτασε τα 61,9 εκατ. ευρώ (αύξηση 8,5 εκατ. ευρώ), η αξία κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025 μειώθηκε κατά 4,9 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, η φέτα αντιμετωπίζει την απειλή της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, η οποία αναμένεται να επηρεάσει την παραγωγή γάλακτος και να αυξήσει τις τιμές.
Αντίθετα, η κομπόστα ροδάκινου επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν στα 87,4 εκατ. ευρώ το 2024 (αύξηση 7,7 εκατ. ευρώ). Παρά τους δασμούς, κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025, οι εξαγωγές σημείωσαν άνοδο 3,5 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αυτή αποδίδεται στη δυναμική του κλάδου της ελληνικής κονσερβοποιίας, καθώς και στη μείωση της παραγωγής ροδάκινου στην Αμερική, σε συνδυασμό με τη μείωση του κόστους παραγωγής στην Ελλάδα.
Τέλος, το ελληνικό ακτινίδιο αναδεικνύεται στους μεγάλους κερδισμένους. Αφενός, επέδειξε ανθεκτικότητα στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, με αύξηση 4,1 εκατ. ευρώ το 2024, φτάνοντας τα 31 εκατ. ευρώ. Αφετέρου, η εξαίρεσή του από τους δασμούς αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω την παρουσία του στην αμερικανική αγορά, όπου εξάγεται περίπου το 90% της παραγωγής του.