Στρατιωτικό Σένγκεν στην ΕΕ: Πρόταση για ταχεία μεταφορά στρατευμάτων έως το 2027

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ευρώπης, προτείνοντας τη δημιουργία ενός «στρατιωτικού χώρου Σένγκεν» μέχρι το 2027. Ο στόχος είναι η δραστική επιτάχυνση της μεταφοράς στρατευμάτων, οπλισμού και στρατιωτικού εξοπλισμού εντός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Ενισχυμένης Αντίδρασης Στρατιωτικής Κινητικότητας (EMERS), όπως ονομάζεται, μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή εντός μόλις 72 ωρών με απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ.

Η πρωτοβουλία αυτή αναμένεται να επιτρέψει την παρέκκλιση από τους υφιστάμενους, συχνά χρονοβόρους, κανόνες σχετικά με τη διέλευση στρατιωτικού εξοπλισμού. Σήμερα, πολλές υποδομές, όπως δρόμοι, γέφυρες, σιδηροδρομικές γραμμές και αεροδιάδρομοι, δεν είναι επαρκώς σχεδιασμένες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες ταχείας στρατιωτικής μεταφοράς. Επιπλέον, οι εθνικοί κανόνες διαφέρουν σημαντικά, με ορισμένες χώρες να απαιτούν προειδοποίηση έως και 45 ημερών για τη διέλευση στρατιωτικού υλικού.

Το σχέδιο της Κομισιόν, το οποίο παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες, προβλέπει ότι κάθε κράτος μέλος θα ορίσει έναν εθνικό συντονιστή για τις στρατιωτικές μεταφορές. Αυτός θα λειτουργεί ως ενιαίο σημείο επαφής για θέματα αδειών, ειδοποιήσεων και διαχείρισης κρίσεων, ξεπερνώντας την παρούσα κατάσταση όπου οι αρμόδιοι φορείς ποικίλλουν από υπουργεία Εξωτερικών έως φορείς εσωτερικής ασφάλειας, γεγονός που επιβραδύνει τις διαδικασίες.

Συγκεκριμένα, οι προτάσεις περιλαμβάνουν την άρση κανονιστικών εμποδίων μέσω εναρμονισμένων κανόνων σε επίπεδο ΕΕ, με μέγιστο χρόνο επεξεργασίας τριών ημερών και απλουστευμένες τελωνειακές διατυπώσεις. Επίσης, δημιουργείται ένα πλαίσιο έκτακτης ανάγκης για ταχείες διαδικασίες και προτεραιότητα στην πρόσβαση σε υποδομές, υποστηρίζοντας τις ένοπλες δυνάμεις που δρουν στο πλαίσιο της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ.

Η αναβάθμιση βασικών διαδρόμων στρατιωτικής κινητικότητας της ΕΕ σε πρότυπα διπλής χρήσης και η προστασία στρατηγικών υποδομών είναι επίσης κεντρικά σημεία, με στοχευμένες επενδύσεις στην κυβερνοασφάλεια, την ενεργειακή ασφάλεια και την ετοιμότητα. Η πρόταση ενισχύει τη συγκέντρωση και κοινή χρήση δυνατοτήτων μέσω μιας Ομάδας Αλληλεγγύης και ενός Ψηφιακού Συστήματος Πληροφοριών Στρατιωτικής Κινητικότητας, ενώ ενισχύει τη διακυβέρνηση και τον συντονισμό μέσω νέων ομάδων εργασίας.

Ο Επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, τόνισε τη σημασία της διοικητικής μέριμνας, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Οι στρατοί κερδίζουν τις μάχες, αλλά η διοικητική μέριμνα κερδίζει τους πολέμους». Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να φέρει σε επαφή τις κοινότητες τεχνολογίας και άμυνας, να επιταχύνει τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών και να ενισχύσει την παραγωγική ικανότητα της Ευρώπης μέσω της καινοτομίας, εστιάζοντας σε τέσσερις βασικές προτεραιότητες: υποστήριξη επενδύσεων σε αμυντικές εταιρείες, επιτάχυνση ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, επέκταση πρόσβασης σε αμυντικές δυνατότητες και ενίσχυση των απαιτούμενων δεξιοτήτων.