Το Ελαιόλαδο “Χρυσάφι” Που Γίνεται “Λάφυρο”: Η Αύξηση Τιμών Τροφοδοτεί Κύματα Κλοπών
Από τα Ισπανικά Σούπερ Μάρκετ Έως την Ελληνική Ύπαιθρο, το "Υγρό Χρυσάφι" Γίνεται Στόχος Ληστών και Οργανωμένων Κυοχημάτων, Αναγκάζοντας τις Επιχειρήσεις σε Ασφυκτικά Μέτρα Προστασίας.
Το ελαιόλαδο, η αδιαμφισβήτητη “βασίλισσα” του μεσογειακού τραπεζιού, έχει μετατραπεί σε ένα πολυπόθητο “λάφυρο” για ληστές και οργανωμένα κυκλώματα. Τα τελευταία στοιχεία από την Ισπανία είναι αποκαλυπτικά: το 2024, το ελαιόλαδο αναδείχθηκε ως το πιο κλεμμένο προϊόν στα ισπανικά καταστήματα, με τις συνολικές απώλειες του λιανεμπορίου να αγγίζουν το αστρονομικό ποσό των 2,8 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσοστό 1,1% των συνολικών εσόδων.
Σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας συμβούλων, το ελαιόλαδο κατέχει την πρώτη θέση στις κλοπές για δεύτερη συνεχή χρονιά. Η δραματική αύξηση της τιμής του, που οφείλεται σε κακές σοδειές σε περιοχές όπως η Καταλονία και η Ανδαλουσία, έχει εκτοξεύσει τα περιστατικά. Ανάμεσα στα τρόφιμα, υψηλά ποσοστά κλοπών παρουσιάζονται επίσης σε κονσερβοποιημένα προϊόντα, καπνιστά, αλλαντικά και τυριά. Αντίθετα, κρασιά και ποτά, που παλαιότερα ήταν συχνά στόχοι, πλέον εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά, καθώς οι παραβάτες στρέφονται σε άλλα είδη λόγω του αυξημένου κόστους ζωής.
Η μέση αξία κάθε κλοπής ανέρχεται στα 195,58 ευρώ, αν και το 83% των περιπτώσεων αφορά προϊόντα κάτω των 150 ευρώ. Το 65% των κλοπών αποδίδεται σε ευκαιριακούς πελάτες, ενώ το 35% αποτελεί αποτέλεσμα οργανωμένων συμμοριών που δραστηριοποιούνται με γνώμονα το κέρδος. Αυτές οι συμμορίες στοχεύουν συχνά προϊόντα υψηλής αξίας για μεταπώληση, αποτελώντας σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των καταστημάτων. Σχεδόν οι μισοί (48%) από τους δράστες, που πραγματοποιούν τουλάχιστον τρεις ληστείες ετησίως, είναι κάτω των 30 ετών.
Η απότομη αύξηση των τιμών του ελαιολάδου, που το έχει ωθήσει να ξεπεράσει τα 10 ευρώ το λίτρο σε ορισμένες περιπτώσεις, το έχει μετατρέψει σε είδος υψηλής αξίας στη μαύρη αγορά. Οι παραβάτες, στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν παράνομα αυτό το “πολύτιμο” προϊόν, παρουσιάζουν αυξημένη επιθετικότητα, με περιστατικά χρήσης βίας να μην είναι σπάνια. Έρευνα δείχνει ότι το 74% των επιχειρήσεων αναφέρει αυξημένη λεκτική ή σωματική επιθετικότητα από τους κλέφτες, ενώ το 65% δυσκολεύεται στην πρόσληψη προσωπικού ασφαλείας.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων αναγκάζεται να εφαρμόζει αυστηρά μέτρα ασφαλείας. Το 96% διαθέτει αντικλεπτικές κεραίες, το 83% απασχολεί φύλακες ασφαλείας, και το 74% χρησιμοποιεί πρόσθετα συστήματα όπως άκαμπτους συναγερμούς και ειδικά κουτιά προστασίας για τα πιο πολύτιμα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του ελαιολάδου.
Η κλοπή ελαιολάδου δεν περιορίζεται στην Ισπανία. Στη χώρα μας, αλλά και σε άλλα μεσογειακά κράτη, το “υγρό χρυσάφι” προσελκύει οργανωμένες σπείρες. Έχουν καταγραφεί περιστατικά κλοπών από αγρούς, λεηλασιών φορτίων και απάτες. Ενδεικτικά, το 2023 στη Χαλκιδική εξαφανίστηκαν 37 τόνοι ελαιολάδου, με ζημιά 400.000 ευρώ, ενώ στη Μεσσήνη και στο Λασίθι αναφέρθηκαν επίσης σημαντικές κλοπές.
Στην Ιταλία, το φαινόμενο έχει πάρει επικίνδυνες διαστάσεις. Τον Απρίλιο, στην Απουλία, ένα φορτηγό με ελαιόλαδο έγινε στόχος ενόπλων, σε ένα περιστατικό που θύμισε “Άγρια Δύση”. Η αξία ενός φορτηγού με ελαιόλαδο, που μπορεί να φτάσει τις 300.000 ευρώ, αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τους εγκληματίες. Ως αποτέλεσμα, φορτηγά που μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου συνοδεύονται πλέον από αστυνομικούς ή ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας, παρόμοια με τις χρηματαποστολές.