Ο Κίνδυνος της Χαμηλής Ασφαλιστικής Κατηγορίας: Πώς Επηρεάζονται οι Μελλοντικές Συντάξεις
Η πλειονότητα των μη μισθωτών επιλέγει την πιο οικονομική λύση, θυσιάζοντας την μελλοντική τους οικονομική ασφάλεια.
Με την ολοκλήρωση της τρέχουσας χρονιάς, 1,2 εκατομμύρια μη μισθωτοί καλούνται να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις για την ασφαλιστική τους κατηγορία για το 2026. Τα στατιστικά του ΕΦΚΑ αποκαλύπτουν ένα ανησυχητικό μοτίβο: η συντριπτική πλειονότητα των ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών παραμένει εγκλωβισμένη στην πρώτη, χαμηλότερη και φθηνότερη ασφαλιστική κατηγορία. Μόλις ένας στους δέκα τολμά να επιλέξει την 6η, ανώτερη κατηγορία, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο το ύψος των μελλοντικών τους συντάξεων.
Ειδικότερα, στοιχεία που αφορούν επαγγελματίες με πενταετή τουλάχιστον δραστηριότητα, καταδεικνύουν ότι 972.261 από τους 1.258.211 μη μισθωτούς (ποσοστό 77,2%) ασφαλίζονται στην πρώτη κατηγορία. Από αυτούς, 637.208 είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και 335.053 αγρότες. Η μηνιαία εισφορά σύνταξης για τους πρώτους ανέρχεται στα 180,58 ευρώ, ενώ για τους δεύτερους στα 106,02 ευρώ.
Στην ειδική κατηγορία, που απευθύνεται σε νεοεισερχόμενους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους (πλην αγροτών) για την πρώτη πενταετία δραστηριότητάς τους, εντάσσονται 162.473 ασφαλισμένοι, με μηνιαία εισφορά 108,35 ευρώ.
Οι υπόλοιπες κατηγορίες, από τη 2η έως και την 6η, συγκεντρώνουν σημαντικά μικρότερους αριθμούς ασφαλισμένων. Στην 6η και υψηλότερη κατηγορία, βρίσκονται μόλις 11.379 επαγγελματίες με εισφορά σύνταξης 582,50 ευρώ και 1.849 αγρότες με μηνιαία εισφορά 343,69 ευρώ. Οι υπόλοιπες κατηγορίες παρουσιάζουν ως εξής: 2η κατηγορία: 156.351 επαγγελματίες και 47.500 αγρότες. 3η κατηγορία: 33.090 επαγγελματίες και 4.782 αγρότες. 4η κατηγορία: 17.210 επαγγελματίες και 3.367 αγρότες. 5η κατηγορία: 8.777 επαγγελματίες και 1.645 αγρότες.
Η επιλογή της χαμηλής ασφαλιστικής κατηγορίας, αν και προσφέρει προσωρινή οικονομική ανακούφιση, οδηγεί αναπόφευκτα σε χαμηλότερες μελλοντικές συνταξιοδοτικές παροχές. Ασφαλισμένοι που έχουν καταβάλει εισφορές στην πρώτη κατηγορία για 35 έως 40 χρόνια, λαμβάνουν σήμερα συντάξεις που κυμαίνονται από 772 έως 886 ευρώ μικτά, ποσά που μειώνονται περαιτέρω μετά τις κρατήσεις. Ακόμη και με 30 έως 33 έτη ασφάλισης, οι συντάξεις δεν ξεπερνούν τα 675-727 ευρώ μικτά.
Οι ειδικοί στην ασφάλιση κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι η επιλογή χαμηλών ασφαλίστρων για μεγάλο χρονικό διάστημα καθιστά σχεδόν αδύνατη την αύξηση της μελλοντικής σύνταξης, ακόμα και με αλλαγή κατηγορίας λίγο πριν τη συνταξιοδότηση. Επισημαίνουν ότι η 3η (351,8 ευρώ εισφορά) και 4η (422,9 ευρώ εισφορά) ασφαλιστική κατηγορία αποτελούν καλές επιλογές για αξιοπρεπή διαβίωση, ενώ η 3η κατηγορία μπορεί να οδηγήσει σε σύνταξη 1.085 ευρώ εάν διατηρηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου. Για ακόμη υψηλότερες συντάξεις, άνω των 1.850 ευρώ μετά από 40 έτη ασφάλισης, συνιστάται η επιλογή της 6ης κατηγορίας.