Αναδρομικά: Απόφαση-πιλότος για 400.000 συνταξιούχους

Απόφαση-πιλότος από το Διοικητικό Εφετείο Αθήνας έρχεται να κλειδώσει αναδρομικά 11 μηνών για 400.000 συνταξιούχους από την επιστροφή περικοπών στις επικουρικές συντάξεις με ποσά που φτάνουν έως και 3.396 ευρώ.

Το σημαντικό στοιχείο της απόφασης του εφετείου είναι πως επισφραγίζει νομοτελειακά τις επιστροφές που διεκδικούν για τις επικουρικές τους συντάξεις περίπου 400.000 συνταξιούχοι που έχουν καταθέσει προσφυγές και περιμένουν να δικαστούν.

Η εφετειακή απόφαση που αναγνωρίζει το 11μηνο των αναδρομικών και στις επικουρικές είναι η 898/2021 που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο από το Διοικητικό Εφετείο Αθήνας και δικαίωσε προσφυγή συνταξιούχου του Ταμείου Νομικών, περιορίζοντας όμως την επιστροφή που διεκδικούσε στο διάστημα μεταξύ Ιουλίου 2015 ως 11 Μαΐου του 2016, κρίνοντας ότι παρανόμως έγιναν οι μειώσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του νόμου 4051/2012 στη σύνταξη μέχρι τις 11 Μαΐου 2016.

Το άρθρο 6 του νόμου 4051 στη μεν παράγραφο 1 προέβλεπε τις μειώσεις 12% πάνω από τα 1.300 ευρώ για τις κύριες συντάξεις, στη δε παράγραφο 2, στην οποία αναφέρεται η απόφαση του εφετείου, προέβλεπε τις μειώσεις 10%, 15% και 20% στις επικουρικές συντάξεις πάνω από τα 200 ευρώ.

Αντισυνταγματικές

Σύμφωνα με τον “Ελεύθερο Τύπο”, οι μειώσεις αυτές μαζί με τις περικοπές του νόμου 4093 πάνω από τα 1.000 ευρώ αθροίσματος κύριων και επικουρικών συντάξεων κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με τις 2287-2288/2015 αποφάσεις του, αλλά η κυβέρνηση κατόπιν ερμηνείας της νέας απόφασης που έβγαλε το ΣτΕ στην πιλοτική δίκη του 2020 για το τι οφείλει να επιστρέψει το κράτος, ερμήνευσε μερικώς την κρίση του δικαστηρίου και επέστρεψε τα αναδρομικά από περικοπές 11 μηνών μόνο στις κύριες συντάξεις!

Ο λόγος που τα αναδρομικά περιορίστηκαν σε 11 και όχι σε περισσότερους μήνες, παρότι οι ίδιες μειώσεις συνεχίστηκαν και με τον νόμο Κατρούγκαλου, είναι επειδή το ΣτΕ έδωσε νέα ερμηνεία στις εν λόγω αντισυνταγματικές περικοπές, κρίνοντας επί της ουσίας ότι αυτές «επανανομοθετήθηκαν» με τον νόμο 4387/2016 και θεωρούνται «νομιμοποιημένες» με τη διάταξη του άρθρου 14 του νόμου Κατρούγκαλου από 13 Μαΐου 2016 και μετά.

Η κυβέρνηση πατώντας σε αυτή την παραδοχή του ΣτΕ αποφάσισε με τη σειρά της ότι τα μόνα αναδρομικά που χρωστά είναι οι μειώσεις για τις κύριες συντάξεις και για το 11μηνο από Ιούνιο 2015 έως Μάιο 2016, διότι το άρθρο 14 παρ. 2 του νόμου 4387/2016, στο οποίο αναφέρεται το ΣτΕ, μιλάει για τις κύριες συντάξεις που επανυπολογίζονται και όχι για τις επικουρικές! Με αυτό το σκεπτικό πληρώθηκαν τα αναδρομικά μόνο για τις κύριες συντάξεις τον προηγούμενο Οκτώβριο, με 1,4 δισ. ευρώ.

Απομένουν όμως άλλα 700 εκατ. ευρώ χρωστούμενα στις επικουρικές που, καθώς φαίνεται, θα πληρωθούν σύντομα γιατί η ανατροπή που κάνει το εφετείο είναι ότι κρίνει την επιστροφή των περικοπών μνημονεύοντας τις πρώτες αποφάσεις του ΣτΕ (2287-2288/2015) στις οποίες περιλαμβάνονται ξεκάθαρα και οι επικουρικές! Για τον λόγο αυτό άλλωστε στην εφετειακή απόφαση αναφέρεται και η παράγραφος 2 του άρθρου 6 του νόμου 4051/2012 στην οποία προβλέπονταν οι μειώσεις 10%, 15%, 20% στις επικουρικές συντάξεις πάνω από τα 200 ευρώ, αλλά και οι μειώσεις του νόμου 4093/2012, οι οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το 2015.

Δίκες σε εκκρεμότητα

Η εν λόγω εφετειακή απόφαση μπορεί να γίνει πιλότος για όλες τις δίκες που είναι σε εκκρεμότητα για τα αναδρομικά 11μήνου σε επικουρικές συντάξεις που είχαν τις μειώσεις των νόμων 4051 και 4093 καθώς και για αναδρομικά από τα Δώρα κύριων και επικουρικών συντάξεων που και αυτά έμειναν εκτός επιστροφών τον περασμένο Οκτώβριο.

Σε εκκρεμότητα είναι πάνω από 400.000 συνταξιούχοι που είχαν καταθέσει αγωγές πριν πληρωθούν τα αναδρομικά στις κύριες συντάξεις και καθώς φαίνεται η απόφαση του εφετείου δείχνει το δρόμο της δικαίωσής τους. Αν μάλιστα υιοθετηθεί πλήρως το σκεπτικό της (που βασίζεται στην αντισυνταγματικότητα που διέγνωσε το ΣτΕ με τις αποφάσεις 2287-2288/2015), τότε είναι σχεδόν απίθανο να υπάρξει αντίθετη απόφαση, τέτοια που να ακυρώνει τις επιστροφές.

Το θέμα είναι ότι και η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να δικαιωθούν οι συνταξιούχοι με επιπλέον αναδρομικά (εν προκειμένω επικουρικών συντάξεων και Δώρων) και για τον λόγο αυτόν είπε στον νόμο για τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων ότι, αν δώσουν παραπάνω αναδρομικά οι εκκρεμείς δίκες, αυτά θα πληρωθούν στους συνταξιούχους. Το ερώτημα είναι αν θα πρέπει να ταλαιπωρηθούν στα δικαστήρια οι συνταξιούχοι ή αν θα πρέπει η κυβέρνηση, μετά και τις άλλες εφετειακές αποφάσεις που θα ακολουθήσουν, να ρυθμίσει την επιστροφή των αναδρομικών στις επικουρικές με νομοθετική διάταξη, όπως έκανε με τις κύριες συντάξεις.

Το κριτήριο για μια τέτοια απόφαση θα είναι η νέα κρίση του ΣτΕ, που αναμένεται σύντομα, σχετικά με το αν θα έπρεπε ή όχι να εξαιρεθούν από τις επιστροφές των αναδρομικών οι επικουρικές συντάξεις. Οι πληροφορίες που υπάρχουν πάντως λένε ότι είναι απίθανο να ακυρωθούν τα αναδρομικά των επικουρικών από το ΣτΕ διότι θα ήταν σαν να ακυρώνει τις αποφάσεις του 2015 για την αντισυνταγματικότητα των περικοπών σε κύριες και επικουρικές συντάξεις.

Η απόφαση 898/2021 βασίστηκε στις πρώτες ετυμηγορίες του ΣτΕ

Η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθήνας εκδόθηκε τον περασμένο Απρίλιο, ύστερα από έφεση του ΕΦΚΑ σε πρωτόδικη απόφαση (τη 15023/2019 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθήνας) με την οποία καλούνταν να επιστρέψει αναδρομικά από τον Ιούλιο του 2015 έως τον Δεκέμβριο του 2018.

Το εφετείο έλαβε υπόψη τον περιορισμό που επέβαλε το ΣτΕ στα αναδρομικά 11 μηνών, κρίνοντας με βάση την απόφαση 1891/2019 που «νομιμοποίησε» τις μειώσεις μετά τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή από τις 13 Μαΐου 2016 και πέρα.

Ομως το Εφετείο βασίστηκε στις πρώτες αποφάσεις του ΣτΕ (2287-2288/2015) και είπε ότι οι περικοπές των νόμων 4051 και 4093 σε κύριες και επικουρικές είναι αντισυνταγματικές και, συνδυάζοντας το 11μηνο, περιόρισε τις αξιώσεις των αναδρομικών στο διάστημα από Ιούνιο 2015 έως Μάιο 2016.

«Με τις 2287-2288/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι οι περικοπές του άρθρου 6 παρ. 2 ν. 4051/2012 και του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.5 περ., 1 και υποπαρ. ΙΑ.6 περ., 3 του ν. 4093/2012 αντίκεινται προς το Σύνταγμα», αναφέρει η απόφαση του εφετείου. Για τον περιορισμό της απαίτησης στο 11μηνο επισημαίνει: «Εν προκειμένω, οι περικοπές (μειώσεις) που διενεργήθηκαν στη σύνταξη της εφεσίβλητης μέχρι τις 11.5.2016, έχουν ως έρεισμα τις διατάξεις των ν. 4051/2012 και ν. 4093/2012, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές με τις 2287 και 2288/2015 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και εκ του λόγου τούτου δεν είναι νόμιμες. Πλην όμως οι περικοπές (μειώσεις) που διενεργήθηκαν στη σύνταξή της από 12.5.2016 και εφεξής έχουν ως νόμιμο έρεισμα όχι τις αντισυνταγματικές διατάξεις του πιο πάνω νόμου, αλλά τις διατάξεις του ν. 4387/2016, οι ρυθμίσεις των οποίων είναι συνταγματικώς θεμιτές και σύμφωνες και με την ΕΣΔΑ, και ως εκ τούτου οι περικοπές αυτές εχώρησαν νόμιμα».

Μυστική σύσκεψη Σκυλακάκη-Τσακλόγλου

Οι αποφάσεις για τα αναδρομικά αναμένεται ότι θα επισπευστούν ιδίως μετά την απόφαση 504/2021 της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως λέει ο «Ε.Τ.», η οποία κλειδώνει αναδρομικά τουλάχιστον για μία 2ετία στις συντάξεις του Δημοσίου από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που κρίθηκε οριστικά αντισυνταγματική για τους συνταξιούχους του Δημοσίου έως και το 2018, ενώ μένει να απαντηθεί και για μετά το 2019.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής, το θέμα συζητήθηκε πρόσφατα σε σύσκεψη που είχε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης με τον υφυπουργό Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνο Τσακλόγλου. Η σύσκεψη των δύο κρατήθηκε μυστική, αλλά δεν κατέληξαν σε κάποιο σχέδιο, παρότι υπήρξαν διάφορες σκέψεις.

Σενάρια

Ενα από τα σενάρια πάντως που έχουν πέσει στο τραπέζι συσκέψεων του υπουργείου Εργασίας είναι να επιστραφούν αναδρομικά διά του συμψηφισμού με τις προσωπικές διαφορές των συντάξεων. Αν υιοθετηθεί τέτοια πρόταση, οι συνταξιούχοι θα πάρουν πίσω ένα κομμάτι της σύνταξης που μετατράπηκε σε προσωπική διαφορά. Για παράδειγμα, συνταξιούχος Δημοσίου που έχει μείωση 150 ευρώ από την ΕΑΣ και παίρνει προσωπική διαφορά 100 ευρώ, με έναν συμψηφισμό αναδρομικών ΕΑΣ και προσωπικής διαφοράς θα έχει κέρδος 50 ευρώ και από τα αναδρομικά διετίας θα πάρει 1.200 ευρώ. Αν όμως η προσωπική διαφορά είναι 200 ευρώ, τότε με τον συμψηφισμό δεν θα πάρει αναδρομικά, αλλά θα κατεβάσει την προσωπική διαφορά στα 50 ευρώ.