Τα σημεία – κλειδιά για τις προσωρινές συντάξεις

Αλλαγές έρχονται σε δύο βασικά πεδία σε σχέση με τις εκκρεμείς συντάξεις προβλέπει τροπολογία την οποία κατέθεσε χθες ο Υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης.

Το πρώτο πεδίο είναι το όριο των οφειλών για τη συνταξιοδότηση. Αυτό αυξάνεται τόσο για τους επαγγελματίες (στα 20.000 ευρώ για όλους), όσο και τους αγρότες (από τα 4.000 ευρώ στα 6.000 ευρώ).

Το δεύτερο πεδίο είναι οι προσωρινές συντάξεις, οι οποίες καθίστανται πλέον υποχρεωτικές για άλλους.

Είναι η δεύτερη νομοθετική παρέμβαση του Κ. Χατζηδάκη, μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες, σε σχέση με τις εκκρεμείς συντάξεις.

Η πρώτη ήταν η θέσπιση της προκαταβολής σύνταξης.

Η διαδικασία της προκαταβολής σύνταξης ενισχύεται με την νέα τροπολογία Χατζηδάκη, καθώς η αύξηση των ορίων οφειλών δεν αφορά μόνο τις προσωρινές -οριστικές συντάξεις, αλλά και τις προκαταβολές.

Παράλληλα, η πρόβλεψη της ίδιας τροπολογίας περί υποχρεωτικότητας της προσωρινής σύνταξης, ευνοεί τους αγρότες, οι οποίοι, με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο, αποκλείονται από την προσωρινή, καθώς δικαιούνται μόνο προκαταβολή.

Πιο αναλυτικά, οι δύο σημαντικότερες διατάξεις της νέας τροπολογίας Χατζηδάκη προβλέπουν:

1. Αύξηση ορίων οφειλών για επαγγελματίες και αγρότες

Αναλυτικά, η εν λόγω ρύθμιση προβλέπει πως η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το συνολικά οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό προς τον e-ΕΦΚΑ από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις δεν είναι μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ.

Ειδικά ως προς τις οφειλές που προκύπτουν μόνο από υπαγωγή στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α., η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό δεν ξεπερνά το ποσό των 6.000 ευρώ.

Σε περίπτωση οφειλής σε περισσότερους από έναν ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ φορείς που εμπλέκονται στη συνταξιοδότηση, η σύνταξη καταβάλλεται εφόσον το συνολικά οφειλόμενο ποσό δεν είναι 20.000 ευρώ και σωρευτικά εφόσον τυχόν οφειλές στον πρώην ΟΓΑ δεν ξεπερνούν το ποσό των 6.000€.

Εφόσον το οφειλόμενο ποσό είναι μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ για τον πρώην Ο.Γ.Α., ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό, ενώ, ως προς το υπόλοιπο ποσό, . Η αίτηση του ασφαλισμένου μέχρι να εξοφληθεί το ποσό των 20.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ στον πρώην Ο.Γ.Α. απορρίπτεται.

Τα ανωτέρω ποσά οφειλής συμψηφίζονται ή παρακρατούνται από τα ποσά των συντάξεων σε ίσες μηνιαίες δόσεις, που δεν μπορεί να είναι περισσότερες από 60 για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου. Η πρώτη δόση παρακρατείται από τον πρώτο μήνα απονομής της σύνταξης.

Σε περίπτωση οφειλής σε περισσότερους από έναν ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ φορείς, ο συμψηφισμός ή παρακράτηση διενεργείται από τον απονέμοντα φορέα για λογαριασμό όλων των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων λογαριασμών κύριας ασφάλισης.

Ειδικά για τις συντάξεις αναπηρίας ορισμένου χρόνου, ανεξαρτήτως διάρκειας, το ποσό της μηνιαίας δόσης προκύπτει από τη διαίρεση του οφειλόμενου ποσού με τον μέγιστο αριθμό δόσεων.

Αν μετά από νέα υγειονομική κρίση παραταθεί εκ νέου η σύνταξη αναπηρίας για ορισμένο χρόνο, ανεξαρτήτως διάρκειας, αλλά με συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας μικρότερο της προηγούμενης υγειονομικής κρίσης, το ποσό της μηνιαίας δόσης επανυπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο.

Αν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν παραταθεί, το υπόλοιπο της οφειλής, όπως αυτή είχε προσδιοριστεί με τιμές που ίσχυαν κατά την ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης, γνωστοποιείται στον συνταξιούχο και αναζητείται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Το ελάχιστο ποσό της μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 50 ευρώ.

Σε περίπτωση διαδοχικής ασφάλισης, το παρόν άρθρο εφαρμόζεται από τον τελευταίο ασφαλιστικό φορέα.

Το παρόν άρθρο καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης.

2. Υποχρεωτικότητα προσωρινής σύνταξης

Η σχετική ρύθμιση προβλέπει πως “στους ασφαλισμένους οι οποίοι έχουν υποβάλει στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από τις 13.5.2016 έντυπη αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, χορηγείται προσωρινή σύνταξη μέχρι την έκδοση της οριστικής απόφασης συνταξιοδότησης, το ύψος της οποίας υπολογίζεται ως εξής:

α) Για τους μισθωτούς το 80% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τους 12 μήνες ασφάλισης που προηγούνται της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.

Ο μέσος αυτός όρος υπολογίζεται ως το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών, οποτεδήποτε και αν καταβλήθηκαν, διά του 12.

β) Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους ασφαλισμένους στον Ο.Γ.Α. το 70% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος των 12 τελευταίων μηνών ασφάλισης που προηγούνται της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Ως μέσο μηνιαίο εισόδημα νοείται αυτό το οποίο προκύπτει από το πηλίκο του συνόλου των τρεχουσών εισφορών κύριας ασφάλισης που καταβλήθηκαν κατά τους μήνες αυτούς, διαιρούμενου δια του 20% και διά του 12.

γ) Στην περίπτωση χορήγησης σύνταξης σε όσους έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης και έχουν ήδη αναλάβει ή αναλαμβάνουν από τη δημοσίευση του νόμου εργασία και δικαιούνται σύνταξη, καταβάλλεται προσωρινή σύνταξη από τη δημοσίευση του παρόντος και εφεξής μειωμένη κατά ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται ή διατηρούν την ιδιότητα ή τη δραστηριότητά τους αυτή.

δ) Η μείωση της περίπτωσης εκείνων που έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης και έχουν ήδη αναλάβει ή αναλαμβάνουν από τη δημοσίευση του νόμου εργασία και δικαιούνται σύνταξη, εφαρμόζεται και επί των ποσών που προκύπτουν για τις περιπτώσεις μισθωτών ή επαγγελματιών.

Για τους μισθωτούς και τους ασφαλισμένους στον Ο.Γ.Α. η προσωρινή σύνταξη δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης και να υπερβαίνει το ποσό που ισούται με το διπλάσιο αυτής, στο ύψος που διαμορφώνεται κάθε φορά.

Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες, η προσωρινή σύνταξη δεν μπορεί να είναι μικρότερη από την εκάστοτε εθνική σύνταξη που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης και μεγαλύτερη από το ποσό που ισούται με το ύψος της εθνικής σύνταξης πολλαπλασιαζόμενο επί δυόμισι φορές, στο ύψος που διαμορφώνεται κάθε φορά, αναφέρει το ρεπορτάζ του capital.

Τα παραπάνω ισχύουν στις περιπτώσεις αίτησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος. Σε περιπτώσεις αίτησης για μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος το ποσό της προσωρινής σύνταξης μειώνεται κατά ποσοστό 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας που προβλέπεται για την πλήρη σύνταξη.

Σε περίπτωση υποβολής αίτησης σύνταξης λόγω αναπηρίας, το ποσό της προσωρινής σύνταξης, στο ύψος που διαμορφώνεται κατά τα παραπάνω μειώνεται αντίστοιχα κατά τα προβλεπόμενα ποσοστά.

Σε περίπτωση υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης λόγω θανάτου, η προσωρινή σύνταξη, όπως διαμορφώνεται με τις ανωτέρω διατάξεις, χορηγείται στους δικαιούχους σε ποσοστό 70%. Το ποσοστό αυτό επιμερίζεται μεταξύ των δικαιοδόχων, σύμφωνα με τα ποσοστά επιμερισμού της σύνταξης.

Το ποσό της σύνταξης που καταβάλλεται στον ασφαλισμένο με την προσωρινή σύνταξη συμψηφίζεται με το ποσό της σύνταξης που προκύπτει μετά την έκδοση της οριστικής πράξης απονομής της σύνταξης.

Στην περίπτωση ασφαλισμένου με διαδοχικό χρόνο ασφάλισης στους εντασσόμενους στον e-Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, η προσωρινή σύνταξη εξετάζεται και χορηγείται από τον e-ΕΦΚΑ, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον παρόντα για την επαγγελματική δραστηριότητα στην οποία υπαγόταν ο ασφαλισμένος κατά την τελευταία χρονική περίοδο πριν από την αίτησή του.

Αν για τον υπολογισμό του ποσού της προσωρινής σύνταξης, ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης της δεν επαρκεί, λόγω αλλαγής επαγγελματικής δραστηριότητας του ασφαλισμένου, λαμβάνεται υπόψη και διαδοχικά διανυθείς χρόνος ασφάλισης και καταβάλλεται ποσό προσωρινής σύνταξης, όπως προβλέπεται στο παρόν.

Το ανωτέρω ισχύει και στις περιπτώσεις διαδοχικά ασφαλισμένων που έχουν οφειλή μέχρι του ποσού που προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις.

Η διάταξη για την έκδοση της προσωρινής σύνταξης δεν εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) καταργείται

β) Όταν δεν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

γ) Όταν για τη συνταξιοδότηση πρέπει να εφαρμοστούν οι Κανονισμοί 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και 987/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Σεπτεμβρίου 2009, για καθορισμό της διαδικασίας εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, καθώς και οι διμερείς συμβάσεις κοινωνικής ασφάλειας, εκτός των περιπτώσεων που θεμελιώνεται αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα μόνο με τον χρόνο ασφάλισης σε ελληνικό ασφαλιστικό φορέα.

δ) Όταν δεν έχουν κατατεθεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά.

ε) Όταν λαμβάνεται ταυτόχρονα και άλλη κύρια σύνταξη για την ίδια αιτία.

στ) Όταν είναι απαραίτητη η προηγούμενη αναγνώριση χρόνων ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων. Στην περίπτωση αυτή, ο λόγος θεωρείται ότι εκλείπει εφόσον, μετά από την υποβολή σχετικής αίτησης εκ μέρους του ενδιαφερομένου, εκδοθεί η απόφαση αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης, ακόμα και αν η εξαγορά του χρόνου αυτού γίνει τμηματικά με παρακράτηση του σχετικού ποσού από τη σύνταξη του δικαιούχου.

ζ) Όταν υπάρχουν οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές ποσού που υπερβαίνει τα προβλεπόμενα από τις σχετικές διατάξεις ποσά.

η) Όταν παρέχεται εργασία για την οποία προβλέπεται αναστολή καταβολής της σύνταξης σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 4387/2016.

Εάν μεταγενέστερα εκλείψουν οι λόγοι που αφορούν τις οφειλές και την εργασία, η προσωρινή σύνταξη καταβάλλεται από την πρώτη του επόμενου μήνα της υποβολής της σχετικής νέας αίτησης του ενδιαφερομένου.

Η προσωρινή σύνταξη χορηγείται ή απορρίπτεται με απόφαση του αρμόδιου ασφαλιστικού οργάνου, εντός 2 μηνών από την ημερομηνία κατάθεσης των δικαιολογητικών ή από την ημερομηνία οριστικοποίησης της κρίσης των υγειονομικών επιτροπών, αν η χορήγηση της σύνταξης συναρτάται με την εκτίμηση του βαθμού αναπηρίας του ασφαλισμένου.

Η παραπάνω απόφαση δεν υπόκειται σε προσφυγή.

Η προσωρινή σύνταξη καταβάλλεται καταπόλυτη προτεραιότητα στους δικαιούχους που είναι άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και στους γονείς και νόμιμους κηδεμόνες που προστατεύουν άτομα με αναπηρία ή για όσους συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977 είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές και ισχύουν κάθε φορά, ή με βάση τις διατάξεις που αναφέρονται στα πρόσωπα του τετάρτου εδαφίου της περ. α της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α΄ 210) είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, όπως ισχύουν κάθε φορά.

Οι διατάξεις εφαρμόζονται και σε περιπτώσεις ασφαλισμένων που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης από τη 13η.5.2016 και εφεξής και τους έχει ήδη χορηγηθεί προσωρινή σύνταξη, εφόσον δεν έχει χορηγηθεί οριστική, καθώς και σε απασχολούμενους συνταξιούχους που δεν δικαιούνταν προσωρινή σύνταξη πριν από την έναρξη εφαρμογής του παρόντος.

Η καταβολή της διαφοράς καταβάλλεται αναδρομικά στους δικαιούχους.

Εάν, μετά από τον έλεγχο των δικαιολογητικών για την έκδοση της οριστικής απόφασης απονομής της σύνταξης, διαπιστωθεί ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ή ότι τα στοιχεία που αναφέρονται στην αίτηση και στην υπεύθυνη δήλωση του ασφαλισμένου είναι ανακριβή, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά συντάξεων αναζητούνται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών.

Στους ασφαλισμένους οι οποίοι υποβάλλουν ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα του e-Ε.Φ.Κ.Α., μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr) αίτηση συνταξιοδότησης, χορηγείται προσωρινή σύνταξη από την πρώτη του επόμενου της ημερομηνίας κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα, μέχρι το τέλος του μήνα έκδοσης της οριστικής απόφασης, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις επόμενες παραγράφους.

H προσωρινή σύνταξη χορηγείται ή απορρίπτεται με απόφαση του αρμόδιου ασφαλιστικού οργάνου, εντός 2 μηνών από την ημερομηνία κατάθεσης των δικαιολογητικών ή και από την ημερομηνία οριστικοποίησης της κρίσης των υγειονομικών επιτροπών, αν η χορήγηση της σύνταξης συναρτάται με την εκτίμηση του βαθμού αναπηρίας του ασφαλισμένου. Η απόφαση του προηγούμενου εδαφίου δεν υπόκειται σε προσφυγή.