Ο πόνος στο στήθος ως σύμπτωμα άγχους: Πότε είναι επείγον και πότε όχι

Πολλοί γνωρίζουν ότι οι καρδιακές προσβολές προκαλούν πόνο στο στήθος, αλλά οι κρίσεις πανικού και το άγχος αποτελούν εξίσου συχνές, μη καρδιακές αιτίες αυτού του δυσάρεστου συμπτώματος, ιδίως σε νεότερα και υγιή άτομα. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι ο πόνος στο στήθος που οφείλεται στο άγχος μπορεί να μοιάζει εκπληκτικά με πραγματικό καρδιακό επεισόδιο, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη τη διάκριση κατά τη διάρκεια μιας κρίσιμης στιγμής.

Γιατί το άγχος προκαλεί πραγματικό πόνο στο στήθος

Ο πόνος στο στήθος που συνδέεται με το άγχος δεν είναι αποτέλεσμα φαντασίας ή “ψυχοσωματικός” με την αρνητική έννοια. Είναι η άμεση συνέπεια ισχυρών φυσιολογικών αντιδράσεων στο στρες, οι οποίες επηρεάζουν τους μύες, την αναπνοή, τα αιμοφόρα αγγεία και το νευρικό σύστημα. Όταν ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται κίνδυνο, είτε αυτός είναι πραγματικός είτε αντιληπτός, ενεργοποιεί την αντίδραση “μάχης ή φυγής”. Αυτή η αντίδραση απελευθερώνει ορμόνες του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, προετοιμάζοντας το σώμα για δράση, αλλά ταυτόχρονα προκαλώντας έντονες σωματικές αισθήσεις, συμπεριλαμβανομένου του πόνου στο στήθος.

Τι συμβαίνει στο σώμα κατά τη διάρκεια του πόνου στο στήθος λόγω άγχους

1. **Μυϊκή ένταση στο θωρακικό τοίχωμα:** Το άγχος οδηγεί σε ακούσια σύσφιξη των μυών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται ανάμεσα στις πλευρές και στο στήθος. Η παρατεταμένη ένταση μπορεί να εκδηλωθεί ως οξύς ή επώδυνος πόνος, ευαισθησία κατά την πίεση και επιδείνωση του πόνου με συγκεκριμένες κινήσεις. Αυτός ο μυοσκελετικός πόνος είναι συχνός σε περιπτώσεις παρατεταμένου άγχους ή επαναλαμβανόμενων κρίσεων πανικού.

2. **Ταχεία ή ρηχή αναπνοή:** Το άγχος συχνά προκαλεί υπεραερισμό, ο οποίος μεταβάλλει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σφίξιμο στο στήθος, δύσπνοια, ζάλη ή μυρμήγκιασμα. Η δυσφορία στο στήθος περιγράφεται συχνά ως σφίξιμο, παρόμοιο με την πίεση που βιώνεται σε καρδιακές προσβολές.

3. **Αυξημένος καρδιακός ρυθμός και δυνατοί καρδιακοί παλμοί:** Οι ορμόνες του στρες επιταχύνουν τον καρδιακό ρυθμό και αυξάνουν τις συσπάσεις του στέρνου. Πολλοί βιώνουν αίσθημα παλμών, χτυποκάρδια ή ταχυπαλμία, καθώς και έντονη επίγνωση των καρδιακών τους παλμών. Αυτές οι αισθήσεις μπορούν εύκολα να εκληφθούν ως σημάδια καρδιακής ανεπάρκειας ή προσβολής.

4. **Στένωση αιμοφόρων αγγείων:** Το άγχος μπορεί να προκαλέσει παροδική στένωση των αιμοφόρων αγγείων, μειώνοντας τη ροή του αίματος στους μύες και συμβάλλοντας στην αίσθηση δυσφορίας ή πόνου στο στήθος.

Πόνος στο στήθος από κρίση πανικού ή από καρδιακή προσβολή;

Ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους μπορεί να είναι έντονος, αλλά υπάρχουν χαρακτηριστικά που τον διακρίνουν από τον καρδιακό πόνο. Ο πόνος λόγω άγχους συχνά:
* Ξεκινά ξαφνικά κατά τη διάρκεια στρες ή πανικού.
* Κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά.
* Συνοδεύεται από φόβο, ζάλη ή αίσθημα επικείμενης καταστροφής.
* Βελτιώνεται με την ηρεμία και τη ρύθμιση της αναπνοής.

Αντίθετα, ο πόνος στο στήθος που σχετίζεται με την καρδιά συνήθως:
* Ενισχύεται σταδιακά με τη σωματική προσπάθεια.
* Περιγράφεται ως πίεση, βάρος ή σφίξιμο.
* Μπορεί να αντανακλά στο χέρι, το σαγόνι, τον λαιμό και την πλάτη.
* Επιμένει παρά την ανάπαυση.

Ωστόσο, κανένας πόνος στο στήθος δεν πρέπει να αγνοείται χωρίς ιατρική αξιολόγηση, ειδικά αν εμφανίζεται για πρώτη φορά.

Γιατί ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους είναι τόσο “πειστικός”

Το “σύστημα απειλής” του εγκεφάλου δίνει προτεραιότητα στην επιβίωση. Κατά τη διάρκεια ενός πανικού, οι σωματικές αισθήσεις εντείνονται, η προσοχή εστιάζεται στα συμπτώματα και οι φυσιολογικές αισθήσεις γίνονται τρομακτικές. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: η δυσφορία στο στήθος αυξάνει τον φόβο, ο οποίος εντείνει την αντίδραση στο στρες, επιδεινώνοντας περαιτέρω τον πόνο.

Απόκριση λόγω στρες ή λόγω καρδιακής προσβολής; Βασική βιολογική διαφορά

Στην περίπτωση πόνου στο στήθος λόγω άγχους:
* Ο καρδιακός μυς δεν στερείται οξυγόνου.
* Δεν υπάρχει απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών.
* Δεν εμφανίζεται βλάβη στον καρδιακό ιστό.

Σε μια καρδιακή προσβολή, ο πόνος στο στήθος προκαλείται από μειωμένη ροή αίματος στον καρδιακό μυ, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.

Όταν ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους γίνεται επαναλαμβανόμενος

Άτομα με διαταραχή πανικού, γενικευμένη διαταραχή άγχους ή χρόνιο στρες μπορεί να βιώνουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια πόνου στο στήθος. Με τον καιρό, αυτό μπορεί να ενισχύσει τον φόβο για καρδιακές παθήσεις, να αυξήσει το άγχος για την υγεία και να οδηγήσει σε συχνές επισκέψεις στα επείγοντα. Αν και το άγχος μπορεί να είναι η αιτία, η ιατρική επιβεβαίωση και η σωστή διάγνωση είναι απαραίτητες για να σπάσει αυτός ο κύκλος.

Πότε πρέπει πάντα να ελέγχεται επειγόντως ο πόνος στο στήθος

Ζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα εάν ο πόνος στο στήθος:
* Είναι νέος, σοβαρός ή ανεξήγητος.
* Συνοδεύεται από λιποθυμία, σοβαρή δύσπνοια ή ναυτία.
* Ακτινοβολεί στο χέρι, το σαγόνι και την πλάτη.
* Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης.
* Εμφανίζεται σε άτομα με γνωστή καρδιακή νόσο ή παράγοντες κινδύνου.

Ακόμη και αν υπάρχει υποψία άγχους, ο αποκλεισμός καρδιακών αιτιών είναι ζωτικής σημασίας.

Διαχείριση του πόνου στο στήθος λόγω άγχους

Αφού αποκλειστεί η καρδιακή νόσος, η διαχείριση του πόνου στο στήθος λόγω άγχους εστιάζει σε:
* Μείωση του βασικού στρες και του άγχους.
* Εκμάθηση τεχνικών αναπνοής και γείωσης.
* Αντιμετώπιση των πυροδοτήσεων πανικού.
* Θεραπεία υποκείμενων αγχωδών διαταραχών.

Η αποτελεσματική διαχείριση μειώνει τόσο τα σωματικά συμπτώματα όσο και την κλιμάκωση που προκαλείται από τον φόβο.

Συχνές Ερωτήσεις

* **Γιατί ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους εμφανίζεται συχνά σε ηρεμία και όχι κατά τη διάρκεια δραστηριότητας;** Επειδή προκαλείται από την ενεργοποίηση του νευρικού συστήματος και όχι από τη ζήτηση οξυγόνου. Συχνά εμφανίζεται όταν το σώμα είναι ακίνητο, αλλά το μυαλό σε υψηλή εγρήγορση.
* **Μπορεί ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται για εβδομάδες ή μήνες;** Ναι. Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια είναι συχνά σε αγχώδεις διαταραχές που δεν αντιμετωπίζονται, συνδεδεμένα με συνεχές άγχος, υπερ-επαγρύπνηση ή φόβο σωματικών αισθήσεων.
* **Γιατί ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους αλλάζει μερικές φορές πλευρά ή θέσεις;** Η μυϊκή ένταση, τα πρότυπα αναπνοής και η ευαισθησία των νεύρων μπορούν να μετατοπιστούν, κάνοντας τον πόνο να “μετακινείται” στο στήθος, τα πλευρά και την άνω κοιλιακή χώρα, σε αντίθεση με τον καρδιακό πόνο, ο οποίος είναι πιο σταθερός.
* **Μπορεί ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους να εμφανιστεί χωρίς να αισθάνομαι αγχωμένος;** Ναι. Η αντίδραση στο στρες μπορεί να ενεργοποιηθεί αυτόματα, ειδικά σε άτομα με χρόνιο άγχος, ακόμα κι αν δεν αισθάνονται συνειδητά “πανικόβλητοι”.
* **Γιατί οι ιατρικές εξετάσεις συχνά επιστρέφουν φυσιολογικές παρά τα σοβαρά συμπτώματα;** Επειδή ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους δεν περιλαμβάνει βλάβη του καρδιακού μυός ή φραγμένες αρτηρίες. Οι τυπικές καρδιακές εξετάσεις είναι σχεδιασμένες για την ανίχνευση δομικών προβλημάτων ή προβλημάτων ροής αίματος.

Συμπέρασμα

Ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους είναι ένα ισχυρό και τρομακτικό σωματικό σύμπτωμα, προκαλούμενο από την αντίδραση του σώματος στο στρες. Οι κρίσεις πανικού μπορούν να προκαλέσουν σφίξιμο, πίεση και πόνο στο στήθος που μιμούνται στενά τις καρδιακές προσβολές, παρά τους πολύ διαφορετικούς υποκείμενους μηχανισμούς. Ενώ δεν είναι επικίνδυνος για την καρδιά, δεν πρέπει ποτέ να υποτιμάται χωρίς κατάλληλη ιατρική αξιολόγηση.