Ευρώπη σε επιφυλακή: Τα αντίποινα κατά της Ρωσίας στο τραπέζι

Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, καθώς η Ρωσία κλιμακώνει τις επιθέσεις της μέσω drones και πρακτόρων σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Αντιμέτωπη με αυτήν την πραγματικότητα, η Ευρώπη εξετάζει πλέον ενέργειες που μέχρι πρότινος θα φάνταζαν αδιανόητες: τη σχεδίαση στρατηγικών για πιθανά αντίποινα.

Οι προτάσεις των Ευρωπαίων ηγετών ποικίλλουν. Περιλαμβάνουν κοινές επιθετικές επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο κατά της Ρωσίας, ταχύτερη και πιο συντονισμένη απόδοση ευθυνών για υβριδικές επιθέσεις, με άμεσο στόχο τη Μόσχα, αλλά και τη διεξαγωγή αιφνιδιαστικών στρατιωτικών ασκήσεων υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ στα σύνορα με τη Ρωσία. Αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από δύο υψηλόβαθμους Ευρωπαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους και τρεις διπλωμάτες της ΕΕ.

«Οι Ρώσοι δοκιμάζουν συνεχώς τα όρια – ποια είναι η αντίδραση, πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε;», δήλωσε η Υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας, Μπάιμπα Μπράζε, σε συνέντευξή της. «Χρειάζεται μια πιο προδραστική αντίδραση», τόνισε στο Politico. «Και δεν είναι τα λόγια που στέλνουν μήνυμα – είναι οι πράξεις».

Τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες, ρωσικά drones έχουν παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Πολωνίας και της Ρουμανίας, ενώ μυστηριώδη drones έχουν προκαλέσει αναστάτωση σε αεροδρόμια και στρατιωτικές βάσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στα περιστατικά αυτά προστίθενται παρεμβολές GPS, είσοδοι μαχητικών αεροσκαφών και πολεμικών πλοίων σε ευρωπαϊκούς εναέριους και θαλάσσιους χώρους, καθώς και μια έκρηξη σε κρίσιμο σιδηροδρομικό κόμβο της Πολωνίας, που εξυπηρετούσε τη μεταφορά στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

«Συνολικά, η Ευρώπη και η Συμμαχία πρέπει να αναρωτηθούν για πόσο ακόμη είμαστε διατεθειμένοι να ανεχθούμε αυτό το είδος υβριδικού πολέμου και αν θα πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να γίνουμε πιο ενεργοί οι ίδιοι σε αυτόν τον τομέα», δήλωσε ο Γερμανός Υφυπουργός Άμυνας Φλόριαν Χαν στην Welt TV την περασμένη εβδομάδα.

Οι υβριδικές επιθέσεις, αν και όχι καινούργιο φαινόμενο, έχουν πλέον λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Η Ρωσία έχει στο παρελθόν κατηγορηθεί για δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανατινάξεις αποθηκών όπλων στην Κεντρική Ευρώπη, προσπάθειες αποσταθεροποίησης της ΕΕ μέσω χρηματοδότησης ακροδεξιών κομμάτων, πολέμους παραπληροφόρησης στα κοινωνικά δίκτυα και παρέμβαση σε εκλογές σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Μολδαβία.

Ωστόσο, η τρέχουσα κλίμακα και συχνότητα των επιθέσεων είναι πρωτοφανής. Το Globsec, ένα think tank με έδρα την Πράγα, εκτιμά ότι μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου σημειώθηκαν πάνω από 110 πράξεις σαμποτάζ και απόπειρες επιθέσεων στην Ευρώπη, κυρίως στην Πολωνία και τη Γαλλία, από άτομα που φέρονται να συνδέονται με τη Μόσχα.

«Ο σημερινός κόσμος προσφέρει έναν πολύ πιο ανοιχτό – θα έλεγε κανείς ακόμη και δημιουργικό – χώρο για την εξωτερική πολιτική», είχε δηλώσει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη διάρκεια του φόρουμ Valdai τον Οκτώβριο, προσθέτοντας: «Παρακολουθούμε στενά την αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης. Είναι απλώς ρητορική ή είναι ώρα να απαντήσουμε;».

Ενώ η Ρωσία αντιλαμβάνεται την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ως αντιπάλους, η Ευρώπη δεν επιθυμεί σύγκρουση με μια πυρηνική δύναμη. Ο στόχος είναι να βρεθεί ένας τρόπος αντίδρασης που θα αποτρέπει τη Μόσχα, χωρίς όμως να ξεπεραστούν οι «κόκκινες γραμμές» του Κρεμλίνου, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανοιχτή σύγκρουση.

«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να φοβάται και να έχει άγχος για πιθανή κλιμάκωση», δήλωσε ο Σουηδός Αρχηγός Άμυνας, στρατηγός Μίκαελ Κλέασον. «Πρέπει να είμαστε αποφασιστικοί».

Μέχρι στιγμής, η κύρια αντίδραση επικεντρώνεται στην ενίσχυση της άμυνας. Μετά την κατάρριψη ρωσικών drones πάνω από την Πολωνία, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ενισχύσει τις αεράμυνες και τα συστήματα ανίχνευσης drones στην ανατολική του πτέρυγα, μια κίνηση που έλαβε και την υποστήριξη της ΕΕ.

Ακόμα και αυτές οι αμυντικές κινήσεις προκαλούν έντονη αντίδραση στη Μόσχα. «Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να φοβούνται και να τρέμουν σαν χαζά ζώα σε κοπάδι που οδηγείται στη σφαγή», δήλωσε ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ. «Πρέπει να λερωθούν από τον φόβο, νιώθοντας το κοντινό και οδυνηρό τους τέλος».