Οι κατά τόπους υπεύθυνοι

Επί χρόνια ένας Δήμαρχος ή ένας Νομάρχης ήξερε πολύ καλά τι να κάνει όταν μια κυβερνητική πολιτική συναντούσε αντιδράσεις στην περιοχή του, ώστε να διατηρήσει τη θέση του.

Έπρεπε να κερδίσει χρόνο.

Ξεκινούσε διάλογο σε βάθος με τους αντιδρώντες, οι οποίοι συνήθως επικαλούντο πολύ σοβαρά ζητήματα, ζητήματα περιβάλλοντος, ασφάλειας, δημόσιας υγείας ή απλά υποβάθμισης της αξίας της γης. Συναντούσε όλους τους εκπροσώπους της επιστημονικής κοινότητας, των φορέων, της εκκλησίας, διάσημους καλλιτέχνες αθλητές που μεγάλωσαν στην περιοχή ή που έχουν εξοχικό σε αυτή.

Εξασφάλιζε μια ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού ή Νομαρχιακού (αργότερα Περιφερειακού Συμβουλίου), καθώς οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης συμμερίζονταν εξίσου τις ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών και αναζητούσαν εξίσου δυναμικά υποψηφίους και ψηφοφόρους από τη δεξαμενή των αντιδρώντων για τις προσεχείς εκλογές.

Και τέλος σύστηνε μια επιτροπή διαβούλευσης χωρίς να καθορίζει τη λήξη του χρονικού ορίζοντα διαβούλευσης. Και κάπως έτσι κέρδιζε χρόνο μέχρι τις επόμενες εκλογές.

Κάπως έτσι περνούσε ο καιρός, οι Κυβερνήσεις αναγκάζονταν να αλλάξουν ή να αναβάλουν τα σχέδιά τους, οι Υπουργοί άλλαζαν και όταν δεν συνέβαινε αυτό οι διαδικασίες αδειοδότησης ή τα δικαστήρια έδιναν μια χρονική ανάσα στους τοπάρχες.

Κάπως έτσι ολοκληρώνονταν θητείες και η λεγόμενη καυτή πατάτα μεταβιβαζόταν σε άλλα χέρια. Σε έναν νέο τοπάρχη, ο οποίος κατά την προεκλογική περίοδο πιθανότατα είχε πάρει ακόμη πιο σκληρή θέση υπέρ των τοπικών συμφερόντων.

Περισσότερο από τη λογική που οι αγγλοσάξωνες αποκαλούν “Not in my backyard”, δηλαδή «όχι στην αυλή μου» ήταν ισχυρότερη όλα αυτά τα χρόνια η λογική του “Not in my tenure”, δηλαδή «όχι στη δική μου θητεία». Έτσι κάποιοι εκλεκτοί των τοπικών κοινωνιών ολοκλήρωσαν τις θητείες τους σε Δήμους, Νομαρχιακές και Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις κερδίζοντας χρόνο για τους ιδίους και σε κάποιες περιπτώσεις χάνοντας χρόνο για τον τόπο τους. Αυτή ήταν η ασφαλέστερη λύση.

Οι Κυβερνήσεις δεν είναι άμοιρες ευθυνών βέβαια. Αρκετοί υπουργοί των τελευταίων, ενώ κλήθηκαν να εφαρμόσουν αντιδημοφιλείς μνημονιακές πολιτικές, όταν κάτι δύσκολο βρισκόταν εκτός μνημονίων, προτιμούσαν να το κρύβουν κάτω από το χαλί. Η τακτική αποδείχθηκε ιδιαίτερα επωφελής για τους περισσότερους από αυτούς που την εφάρμοσαν.

Γιατί χρησιμοποιώ μέχρι τώρα χρόνο παρατατικό; Μα γιατί η Κυβέρνηση Μητσοτάκη μετρά τον χρόνο διαφορετικά από ό,τι οι προηγούμενες. Σε επίπεδο στρατηγικών επενδύσεων, στην εφαρμογή περιβαλλοντικών πολιτικών και ειδικά της απολιγνιτοποίησης, αλλά και στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού- προσφυγικού ζητήματος η κυβερνητική πολιτική θέτει χρονοδιαγράμματα.

Αυτή η αλλαγή πλεύσης είναι που στερεί από τους τοπάρχες αυτής της θητείας τη δυνατότητα να παραπέμψουν την εφαρμογή πολιτικών «στις ελληνικές καλένδες». Γνωρίζουν ότι πιθανότατα εντός της θητείας τους θα δουν τις πολιτικές αυτές να υλοποιούνται. Αυτό σημαίνει ότι η σκληρή και αδιάλλακτη στάση δεν πρόκειται να δικαιωθεί. Δεν μπορούν πλέον να πουν «αντιδράσαμε και πετύχαμε να ακυρωθούν τα κυβερνητικά σχέδια», όπως έκαναν οι προκάτοχοί τους.

Oι σύγχρονοι εκπρόσωποι των δύο βαθμών της αυτοδιοίκησης οφείλουν στη διαδικασία του διαλόγου, ο οποίος στο πολιτικό περιβάλλον της εποχής μας έχει ημερομηνία λήξης, να συμβάλλουν με προτάσεις αντί να λένε «όχι σε όλα». Για να επιβιώσουν πολιτικά, αλλά κυρίως για να τιμήσουν την ψήφο των συμπολιτών τους οφείλουν να πάρουν γενναίες αποφάσεις, να επιμεριστούν το βάρος που αναλογεί στον τόπο τους, όταν μιλάμε για εθνικές επιλογές και να διεκδικήσουν αντισταθμιστικά οφέλη. Το κυριότερο: οι κατά τόπους υπεύθυνοι οφείλουν να γίνουν τοπικοί ηγέτες που δεν θα σκέφτονται τις επόμενες εκλογές, αλλά τις επόμενες γενιές.

Ο Δημήτρης Σ. Παπαγγελόπουλος εργάζεται ως Σύμβουλος Επικοινωνίας και Πολιτικής Διαχείρισης και είναι Γραμματέας Προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας.