Η Ζωή Μάργαρη εξηγεί την αξία των παραδοσιακών εθίμων
Λαογράφος αναλύει τη σημασία των εθίμων, των τραγουδιών και των εορταστικών πρακτικών που διαμορφώνουν την ταυτότητά μας.
Η λαογράφος Ζωή Μάργαρη, μιλώντας στην εκπομπή “Newsroom” και στον Αντώνη Φουρλή, ανέδειξε την βαθιά αξία των παραδοσιακών εθίμων και συνηθειών που ανθίζουν αυτή την περίοδο. Όπως εξήγησε, τα έθιμα αυτά, ενσωματωμένα σχεδόν στο DNA μας, αποτελούν εκφράσεις της χαράς της γιορτής και της ελπίδας για μια ευνοϊκή νέα χρονιά.
«Συνηθίζουμε να προβαίνουμε σε υπερβολές μέσω πράξεων, θεωρώντας ότι μπορούμε να παρέμβουμε ώστε το μέλλον να είναι φωτεινό και η νέα περίοδος να είναι καλή», σημείωσε η κα Μάργαρη.
Η παραδοσιακή πρακτική των εορτών περιλαμβάνει συχνά υπερβολές στις εορταστικές στιγμές, όπως η αυξημένη κατανάλωση φαγητού και ποτού, καθώς και το γλέντι. Στόχος αυτών των πρακτικών είναι η δημιουργία μιας αίσθησης χαράς και ευημερίας για το μέλλον. Παράλληλα, τα έθιμα αυτά υπογραμμίζουν τον κοινό πολιτισμικό πυρήνα που συνδέει τις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, παρά τις επιμέρους τοπικές διαφορές.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κάλαντα. Παρότι παρουσιάζουν διαφορές από περιοχή σε περιοχή, ο κοινός τους στόχος είναι η μεταφορά του χαρμόσυνο αγγέλματος στα σπίτια της κοινότητας, όπως ανέφερε η λαογράφος.
«Και έχει μεγάλο ενδιαφέρον, διότι παρότι γνωρίζουμε αυτές τις διαφορές και παρότι όλες αυτές οι διαφορές αναδεικνύουν και την ιδιαιτερότητα κάθε τόπου, κάθε κοινότητας, τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μέσα από τις δράσεις που γίνονται σε πολιτιστικούς συλλόγους, τα μουσικά σχολεία, αυτή η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά ανανοηματοδοτείται», τόνισε.
Άλλα παραδοσιακά έθιμα περιλαμβάνουν το σπάσιμο του ροδιού και την κοπή της βασιλόπιτας. Το ρόδι, ως σύμβολο ευημερίας και καλοτυχίας, παραδοσιακά σπάζεται μέσα στο σπίτι, ώστε τα σπόριά του και η τύχη να διαχυθούν παντού. Ωστόσο, σε άλλες περιοχές, το ρόδι παρέμενε ολόκληρο, για να μη φύγει η δύναμή του, όπως εξήγησε.
Η παρασκευή της βασιλόπιτας επηρεάζεται από τον τρόπο ζωής, τη γεωγραφική περιοχή και τα διαθέσιμα τοπικά προϊόντα. Η πιο διαδεδομένη μορφή της σήμερα προέρχεται από την αστική κουζίνα, περιγράφοντας την ως «έναν γλυκό άρτο».
Επιπλέον, η κα Μάργαρη επεσήμανε ότι η βασιλόπιτα συνδέεται με την αναζήτηση της τύχης. Παλαιότερα, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, η βασιλόπιτα ήταν αλμυρή ή τυρόπιτα και περιείχε διάφορα σύμβολα, όπως νόμισμα, στάχυ ή κομμάτι από αμπέλι. Αυτά τα σύμβολα είχαν σκοπό να καθορίσουν με παιχνιδιάρικο τρόπο τη διανομή των υποχρεώσεων ή να προδιαγράψουν την καλή τύχη μέσα στη χρονιά.
Τέλος, η Ζωή Μάργαρη υπογράμμισε ότι τα τυχερά παιχνίδια και η αναζήτηση της τύχης αποτελούσαν πάντα αναπόσπαστο μέρος της Πρωτοχρονιάς, καθώς οι άνθρωποι «κυνηγάμε την τύχη με την ελπίδα πως θα την έχουμε για όλο τον επόμενο χρόνο».