Νέες οδηγίες για προσβάσιμες δημόσιες συμβάσεις

Το Υπουργείο Ανάπτυξης, μέσω της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων, εξέδωσε αναλυτικές κατευθυντήριες οδηγίες για την υποστήριξη των αναθετουσών αρχών. Στόχος είναι η αποτελεσματική τήρηση των απαιτήσεων προσβασιμότητας στις δημόσιες συμβάσεις, εξειδικεύοντας το ισχύον εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο. Οι οδηγίες αυτές αποσκοπούν στη διασφάλιση ίσων ευκαιριών πρόσβασης σε προϊόντα και υπηρεσίες για τα άτομα με αναπηρία, καθώς και στην άρτια προετοιμασία των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, με την πλήρη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.

Το θεσμικό πλαίσιο βασίζεται στην Οδηγία (ΕΕ) 2019/882 για τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με τον ν. 4994/2022. Επιπλέον, λαμβάνεται υπόψη ο ν. 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων, εστιάζοντας στις τεχνικές προδιαγραφές και τους όρους εκτέλεσης. Το σύνολο του πλαισίου στοχεύει στην ομαλή λειτουργία της αγοράς, την αύξηση της διαθεσιμότητας προσβάσιμων προϊόντων και υπηρεσιών, και την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης και της καινοτομίας.

Οι αναθέτουσες αρχές φέρουν πλέον συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που προμηθεύονται είναι προσβάσιμα σε όλους, ενσωματώνοντας τις απαιτήσεις προσβασιμότητας στις τεχνικές προδιαγραφές και τους συμβατικούς όρους. Επιπλέον, οφείλουν να αποτρέπουν τον αποκλεισμό χρηστών λόγω αναπηρίας και να υιοθετούν την αρχή του «σχεδιασμού για όλους». Η προσβασιμότητα παύει να είναι απλή προαιρετική διάταξη και καθίσταται ουσιαστικό κριτήριο για τη νομιμότητα των διαδικασιών ανάθεσης.

Οι υποχρεώσεις προσβασιμότητας καλύπτουν ευρύ φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών. Στα προϊόντα περιλαμβάνονται συστήματα πληροφορικής (hardware και software), τερματικά πληρωμών και αυτόματης εξυπηρέτησης (όπως ΑΤΜ και μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων), τερματικός εξοπλισμός ηλεκτρονικών επικοινωνιών, και συσκευές ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων. Όσον αφορά τις υπηρεσίες, αυτές περιλαμβάνουν ηλεκτρονικές επικοινωνίες, πρόσβαση σε οπτικοακουστικά μέσα, ψηφιακές υπηρεσίες μεταφορών και ηλεκτρονικών εισιτηρίων, τραπεζικές υπηρεσίες για καταναλωτές, υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου, καθώς και ιστοσελίδες και εφαρμογές για κινητές συσκευές. Για προϊόντα ή υπηρεσίες που βρίσκονται εκτός του βασικού πεδίου εφαρμογής, οι αναθέτουσες αρχές ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν τις απαιτήσεις προσβασιμότητας, εφόσον αυτό είναι εφικτό.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη σύνταξη των τεχνικών προδιαγραφών. Οι οικονομικοί φορείς καλούνται να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση των προϊόντων ή υπηρεσιών τους με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται και η αντίστοιχη σήμανση. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα χρήσης κριτηρίων λειτουργικής απόδοσης αντί αυστηρών τεχνικών προδιαγραφών, υπό την προϋπόθεση ότι το τελικό αποτέλεσμα διασφαλίζει ισοδύναμη ή ανώτερη προσβασιμότητα.

Για τους δήμους και τα λοιπά νομικά πρόσωπα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες αποτελούν σημαντικό εργαλείο. Λειτουργούν ως μέσο πρόληψης νομικών κινδύνων, συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, και ενισχύουν την κοινωνική πολιτική και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Η ενσωμάτωση της προσβασιμότητας στις δημόσιες συμβάσεις αναδεικνύεται ως ουσιαστική επένδυση στη συμπερίληψη, τη διαφάνεια και τη σύγχρονη διακυβέρνηση, πέρα από την απλή συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.