Ο αγώνας της Αθήνας για νερό: Πώς η λειψυδρία απειλεί την υδροδότηση

Η λειψυδρία έχει επανέλθει στο προσκήνιο, καθώς οι μειωμένες βροχοπτώσεις και οι παρατεταμένες περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών επηρεάζουν σοβαρά τα υδατικά αποθέματα της χώρας. Στην Αττική, οι δύο κύριοι ταμιευτήρες, ο Μόρνος και η Υλίκη, έχουν υποστεί απώλεια άνω του 40% των αποθεμάτων τους τα τελευταία χρόνια, στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθιστώντας τις βροχοπτώσεις λιγότερο προβλέψιμες και συχνά πιο ακραίες.

Με σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της Ελλάδας να κατοικεί στην Αττική, το ερώτημα της επάρκειας της υδροδότησης και της ετοιμότητας του συστήματος απέναντι σε σενάρια σοβαρής λειψυδρίας τίθεται επιτακτικά. Παρόλο που οι βροχές των τελευταίων εβδομάδων προσέφεραν μια μικρή ανακούφιση, δεν κατάφεραν να ανατρέψουν το συνολικό υδατικό έλλειμμα, με τους ταμιευτήρες να υπολείπονται 200 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων σε σύγκριση με πέρυσι. Επιστήμονες και υδρολόγοι προειδοποιούν ότι οι χειμώνες με σταθερές και επαρκείς βροχοπτώσεις γίνονται όλο και πιο σπάνιοι, καθιστώντας αναγκαίο τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων πέραν της εξάρτησης μόνο από τον καιρό.

Η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Αυτά περιλαμβάνουν την αξιοποίηση των αποθεμάτων της Υλίκης, τη χρήση εφεδρικών γεωτρήσεων, συνεχή παρακολούθηση των αποθεμάτων σε πραγματικό χρόνο και επιτάχυνση των παρεμβάσεων στο δίκτυο για τον περιορισμό των διαρροών. Επίσης, προχωρούν έργα συντήρησης και αντικατάστασης παλαιών αγωγών, με στόχο την ενίσχυση της αξιοπιστίας και τη μείωση των βλαβών.

Ένα έργο που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η μεταφορά νερού από την Ευρυτανία. Ωστόσο, κρίνεται ως μακροπρόθεσμη λύση, με την ολοκλήρωσή του να αναμένεται σε αρκετά χρόνια, και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει άμεσα όλα τα μελλοντικά σενάρια. Για τον λόγο αυτό, εξετάζονται και άλλες εναλλακτικές, όπως η ενεργοποίηση πρόσθετων γεωτρήσεων και η αφαλάτωση.

Παρά τις προκλήσεις, η ΕΥΔΑΠ διαμηνύει προς τους πολίτες ότι δεν υπάρχει λόγος πανικού, αλλά επιβάλλεται η υπευθυνότητα και η εξοικονόμηση νερού στην καθημερινότητα.

Το επενδυτικό πλάνο της ΕΥΔΑΠ ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ στοχεύει στον εκσυγχρονισμό του υδροδοτικού και αποχετευτικού δικτύου, την ψηφιακή παρακολούθηση και τη συνολική ενίσχυση της ανθεκτικότητας του συστήματος. Το δεκαετές σχέδιο περιλαμβάνει 167 έργα, με επενδύσεις 730 εκατομμυρίων ευρώ στην ύδρευση, 773 εκατομμυρίων ευρώ στην αποχέτευση, 193 εκατομμυρίων ευρώ σε κτιριακές παρεμβάσεις και ψηφιακό μετασχηματισμό, και 840 εκατομμυρίων ευρώ στην Ανατολική Αττική. Στην Ανατολική Αττική, η περιοχή αποκτά για πρώτη φορά ολοκληρωμένο αποχετευτικό σύστημα, ωφελώντας 410.500 κατοίκους και 75.000 ακίνητα. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται κατά 50% από ευρωπαϊκούς πόρους, ενώ έχει εξασφαλιστεί επιπλέον χρηματοδότηση 250 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Σχετικά με την ανταποδοτικότητα, η ΕΥΔΑΠ έχει εισηγηθεί στην ΡΑΑΕΥ την αναπροσαρμογή τιμολογίων. Παρά τη διατήρηση των χαμηλότερων χρεώσεων νερού μεταξύ των πρωτευουσών της ΕΕ, η πρόταση για ήπια προσαρμογή στα πάγια τέλη το 2026 δεν αναμένεται να αλλάξει σημαντικά την επιβάρυνση για τους πολίτες. Η εταιρεία, έχοντας απορροφήσει πληθωριστικές πιέσεις για 17 χρόνια χωρίς αναπροσαρμογές, αντιμετωπίζει πλέον την πρόκληση υλοποίησης ενός επενδυτικού προγράμματος για τη διασφάλιση της υδροδότησης της Αττικής.