Φορολογικές πτυχές μεταφορών χρημάτων: Δωρεές και γονικές παροχές
Πότε μια τραπεζική μεταφορά χρημάτων θεωρείται δωρεά ή γονική παροχή και τι φορολογικές επιπτώσεις έχει.
Οι μεταφορές χρηματικών ποσών μέσω τραπεζικών ιδρυμάτων, όταν δεν αποτελούν απλή κατάθεση σε κοινό λογαριασμό, μπορούν να χαρακτηριστούν ως δωρεά ή γονική παροχή και να υπαχθούν σε φορολόγηση. Συγκεκριμένα, εφαρμόζεται συντελεστής 10% επί του ποσού που υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ. Αυτή η απαλλαγή ισχύει για δωρεές και γονικές παροχές μεταξύ στενών συγγενών, όπως γονείς, παιδιά, σύζυγοι, παππούδες, γιαγιάδες και εγγόνια, εφόσον οι συναλλαγές γίνονται μέσω τραπεζικού συστήματος και δηλώνονται αρμοδίως.
Το ζήτημα της δωρεάς προκύπτει κυρίως όταν ο συνδικαιούχος ενός λογαριασμού, ο οποίος δεν έχει συμβάλει με δικά του κεφάλαια, κάνει χρήση του ποσού. Μικρές μεταφορές, όπως και τα χρήματα που αποστέλλονται σε φοιτητές στο εξωτερικό για κάλυψη εξόδων, εξαιρούνται από τους φορολογικούς ελέγχους.
Μετά την υποβολή των δηλώσεων γονικών παροχών, η ΑΑΔΕ διενεργεί ελέγχους, λαμβάνοντας υπόψη τα τραπεζικά δεδομένα. Σε περίπτωση μη επιβεβαίωσης ή αδυναμίας προσκόμισης αποδείξεων, επιβάλλεται φόρος από το πρώτο ευρώ, με κλιμάκωση που κυμαίνεται από 10% έως 40%, ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στις λεγόμενες διαδοχικές δωρεές. Εάν ποσά μεταφέρονται μέσω τρίτων με σκοπό να φτάσουν σε πρόσωπα που δεν ανήκουν στην πρώτη κατηγορία συγγένειας, η Εφορία επιβάλλει φόρο χωρίς καμία απαλλαγή. Αν οι συναλλαγές αυτές πραγματοποιηθούν σε διάστημα μικρότερο των έξι μηνών, ενεργοποιείται αυτόματα διαδικασία ελέγχου.
Η φορολογική αρχή διευκρινίζει ότι η οικονομική δυνατότητα του δωρητή για τη μεταβίβαση δεν εξετάζεται κατά τη δήλωση, αλλά αποκλειστικά κατά τον έλεγχο. Επιπλέον, σε περιπτώσεις που το ποσό καταλήγει σε κοινό λογαριασμό του τέκνου με τρίτο πρόσωπο, απαιτείται αποδεικτικό ότι τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά από τον δωρεοδόχο, αλλιώς επιβάλλεται φόρος δωρεάς.
Η ρύθμιση για τη μεταφορά χρημάτων, βάσει του νόμου 4972/2022, ορίζει ότι ως μεταφορά θεωρείται η ανάληψη από τον λογαριασμό του δωρητή και η κατάθεση του ίδιου ποσού εντός τριών εργάσιμων ημερών στον λογαριασμό του δωρεοδόχου ή σε κοινό λογαριασμό με τον ίδιο ή τρίτο πρόσωπο. Η διάταξη αυτή αφορά μεταφορές από 1.10.2021 έως 9.9.2022.
Επιπλέον, ο νόμος 4839/2021 αύξησε το αφορολόγητο όριο για δωρεές και γονικές παροχές περιουσιακών στοιχείων σε 800.000 ευρώ, από 150.000 ευρώ, για συγκεκριμένες κατηγορίες δικαιούχων (σύζυγος, πρόσωπο με σύμφωνο συμβίωσης, κατιόντες πρώτου και δεύτερου βαθμού, ανιόντες πρώτου βαθμού). Για χρηματικές δωρεές προς δικαιούχους Α’, Β’ και Γ’ κατηγορίας, εφαρμόζονται ειδικοί συντελεστές, εκτός των παροχών που εμπίπτουν στο αφορολόγητο των 800.000 ευρώ.