Κακοκαιρία: Τα δικαιώματα των εργαζομένων στην Ελλάδα

Με αφορμή την πρόσφατη κακοκαιρία, η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) παρουσίασε αναλυτικά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που αφορά στις περιπτώσεις αδυναμίας μετακίνησης των εργαζομένων, στην εξασφάλιση των αποδοχών τους, καθώς και στη μη λειτουργία επιχειρήσεων εξαιτίας δυσμενών καιρικών συνθηκών. Η συνομοσπονδία εφιστά την προσοχή, τονίζοντας την ανάγκη να μετακινούμαστε μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο και να αποφεύγουμε την παραγγελία οποιασδήποτε υπηρεσίας απαιτεί μετακίνηση εργαζομένων μέσα στην κακοκαιρία.

Σύμφωνα με την ΓΣΕΕ, οι εργαζόμενοι που δεν μπορούν να προσέλθουν στην εργασία τους, όχι λόγω δικής τους υπαιτιότητας αλλά εξαιτίας σπουδαίου λόγου που οφείλεται σε αδυναμία μετακίνησης (π.χ. λόγω ακραίας βροχόπτωσης και των συνεπειών της), δικαιούνται κανονικά τις αποδοχές τους για την ημέρα ή τις ημέρες αυτές, εφόσον έχουν προηγηθεί τουλάχιστον δέκα ημέρες πραγματικής εργασίας στον εργοδότη τους (σύμφωνα με το άρθρο 657 ΑΚ και το άρθρο 10 ΠΔ 62/2025).

Η διακοπή των συγκοινωνιών και η επικινδυνότητα των δρόμων, όχι μόνο των κεντρικών αρτηριών, εξαιτίας της σφοδρής βροχόπτωσης και της χαμηλής ορατότητας, συνιστούν τυπική περίπτωση σπουδαίου λόγου, ο οποίος, βάσει της καλής πίστης, δικαιολογεί τη μη παροχή εργασίας. Όταν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, το δικαίωμα στις αποδοχές θεμελιώνεται, ακόμα και αν η επιχείρηση λειτούργησε κανονικά και ο εργαζόμενος, παρά τις προσπάθειές του, δεν κατάφερε να μεταβεί στην εργασία του (άρθρο 656 ΑΚ, άρθρο 9 ΠΔ 62/2025).

Επιπλέον, το δικαίωμα αυτό διατηρείται και στις περιπτώσεις που η επιχείρηση δεν λειτούργησε κανονικά, διότι ο εργοδότης διέκοψε τη λειτουργία της χωρίς να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα επιμέλειας και σύνεσης. Επομένως, ο εργαζόμενος που δεν κατάφερε να μεταβεί στην επιχείρηση, η λειτουργία της οποίας διακόπηκε από τον εργοδότη την ημέρα της κακοκαιρίας (λόγω εκτιμήσεων για πελατεία ή προσέλευση εργαζομένων), δικαιούται κανονικά τις αποδοχές της συγκεκριμένης ημέρας.

Σε πρακτικό και λογικό επίπεδο, είναι αυτονόητο ότι σε οικοδομικές εργασίες, εργασίες σε υπαίθριους χώρους, καθώς και σε επιχειρήσεις-εργοδότες (συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών πλατφορμών) που απασχολούν διανομείς σε πληττόμενες περιοχές (εστίαση, μεταφορές/διανομές με δίτροχα), οι εργασίες αυτές πρέπει να διακόπτονται υποχρεωτικά καθ’ όλη τη διάρκεια των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Σε επιχειρήσεις όπου η λειτουργία καθίσταται αντικειμενικά αδύνατη λόγω ασυνήθους έντασης βροχόπτωσης, τα μέρη απαλλάσσονται αμοιβαία από τις υποχρεώσεις τους σχετικά με την παροχή εργασίας κατά την ημέρα που η επιχείρηση παρέμεινε κλειστή (ΑΚ 380). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ημέρα κατά την οποία ο εργαζόμενος δεν μπορεί να μεταβεί στην εργασία του λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών, δεν μπορεί να χρεωθεί μονομερώς από τον εργοδότη ως ημέρα κανονικής άδειας.

Τέλος, σε περίπτωση τηλεργασίας λόγω συνθηκών, ο εργοδότης υποχρεούται να παρέχει τον απαραίτητο εξοπλισμό ή να καταβάλει το σχετικό επίδομα (άρθρο 67, Ν. 4808/2021).

Η ΓΣΕΕ επανέρχεται στο πάγιο αίτημά της προς το Υπουργείο Εργασίας για την εισαγωγή ρητών ρυθμίσεων στην ισχύουσα νομοθεσία για την Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων, οι οποίες θα καθορίζουν τις υποχρεώσεις των εργοδοτών και θα θέτουν απαγορεύσεις για τη μη διακινδύνευση της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων σε έντονα καιρικά φαινόμενα. Η συνομοσπονδία τονίζει ότι οι άτυπες συστάσεις και ανακοινώσεις δεν επιλύουν τα προβλήματα, και ζητά άμεσα ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο με αυστηρές κυρώσεις, βάσει του οποίου θα διεξάγονται έλεγχοι από την Επιθεώρηση Εργασίας και θα δημοσιοποιούνται τα στοιχεία.

Τα σωματεία, τα Εργατικά Κέντρα και οι Ομοσπονδίες της ΓΣΕΕ παραμένουν σε επαγρύπνηση για την υποβολή καταγγελιών από τους εργαζομένους. Η ΓΣΕΕ, μέσω του Κέντρου Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ) και του Δικτύου Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, θα συνεχίσει να παρέχει πληροφόρηση, στήριξη και συλλογική δράση για θέματα υγείας και ασφάλειας.