Νέος Κώδικας Δήμων & Περιφερειών: Αλλαγές στην αυτοδιοίκηση

Ο νέος Κώδικας Δήμων & Περιφερειών εισάγει μια σειρά από ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των αιρετών οργάνων, εστιάζοντας στην ενίσχυση των παρατάξεων, την αναβάθμιση του ρόλου της μειοψηφίας, την πλήρη δημοσιότητα των συνεδριάσεων, την ψηφιοποίηση των διαδικασιών και την πιο θεσμοθετημένη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Οι ρυθμίσεις για τη λειτουργία του Δημοτικού και Περιφερειακού Συμβουλίου περιλαμβάνονται στο Δεύτερο Βιβλίο του νέου κώδικα.

**Θεσμική στήριξη των παρατάξεων:** Οι δημοτικές και περιφερειακές υπηρεσίες θα παρέχουν στις παρατάξεις ειδικές ηλεκτρονικές διευθύνσεις, οι οποίες θα αναρτώνται στην επίσημη ιστοσελίδα του δήμου ή της περιφέρειας, διευκολύνοντας την επικοινωνία των πολιτών με κάθε παράταξη.

**Δημιουργία νέας παράταξης μειοψηφίας από ανεξαρτητοποιηθέντες:** Ο κώδικας προβλέπει τη δυνατότητα για δημοτικούς/περιφερειακούς συμβούλους που έχουν διαγραφεί ή ανεξαρτητοποιηθεί, καθώς και για πρώην δημάρχους ή περιφερειάρχες που παραμένουν σύμβουλοι, να συγκροτήσουν νέα παράταξη μειοψηφίας. Αυτό προϋποθέτει ότι τα μέλη της νέας παράταξης θα αποτελούν τουλάχιστον το 1/5 του συνολικού αριθμού των μελών του συμβουλίου. Η νέα αυτή παράταξη, ακόμη και αν αριθμητικά υπερβεί την παράταξη του δημάρχου/περιφερειάρχη, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να καταστεί πλειοψηφία. Επιπλέον, η νέα παράταξη μειοψηφίας μπορεί να συμμετέχει στο προεδρείο του συμβουλίου και να εκπροσωπείται σε δημοτικές/περιφερειακές επιτροπές ή άλλες αποφασιστικές επιτροπές.

**Ψηφιακή δημοσιότητα & ζωντανή μετάδοση των συνεδριάσεων:** Ενισχύεται η διαφάνεια με την υποχρεωτική διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα των συνεδριάσεων, τόσο διά ζώσης όσο και ηλεκτρονικά. Η ταυτόχρονη μετάδοση των δημόσιων συνεδριάσεων μέσω συνδέσμου στην ιστοσελίδα ή σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι υποχρεωτική. Η συνεδρίαση μπορεί να μην διεξαχθεί ή να μη μεταδοθεί δημόσια μόνο με απόφαση του συμβουλίου με αυξημένη πλειοψηφία (3/5 των μελών) και ειδική αιτιολογία. Αντίστοιχες διατάξεις ισχύουν και για τις δημοτικές & περιφερειακές επιτροπές, με υποχρεωτική livestream μετάδοση.

**Πιο ισχυρά δικαιώματα στη μειοψηφία – θεματολογία & λόγος:** Η μειοψηφία ενισχύεται στη δυνατότητα να φέρνει θέματα και να ακούγεται. Ο πρόεδρος του συμβουλίου υποχρεούται να εντάσσει θέματα που προτείνει η μείζων μειοψηφία τρεις φορές ετησίως και κάθε άλλη παράταξη μειοψηφίας μία φορά ετησίως. Στη σειρά λόγου, μετά τον δήμαρχο/περιφερειάρχη και τον αρμόδιο αντιδήμαρχο/αντιπεριφερειάρχη, οι επικεφαλής των παρατάξεων της μειοψηφίας μιλούν με προτεραιότητα, βάσει της δύναμής τους.

**Επιτροπές πολιτικής – αποκέντρωση αρμοδιοτήτων:** Για την αποφόρτιση του συμβουλίου, προβλέπεται η δυνατότητα σύστασης έως δύο επιτροπών στις περιφέρειες και μίας επιτροπής στους μεγάλους δήμους άνω των 200.000 κατοίκων, με δυνατότητα μεταβίβασης αποφασιστικής αρμοδιότητας για συγκεκριμένους τομείς πολιτικής.

**Ψηφιακά πρακτικά και ανάρτηση αποφάσεων – πειθαρχικές ευθύνες:** Τα πρακτικά καταρτίζονται πλέον με ηλεκτρονικά μέσα, ψηφιοποιούνται, υπογράφονται ψηφιακά και αναρτώνται στην ιστοσελίδα. Η μη τήρηση ή μη ανάρτησή τους συνιστά σοβαρή παράβαση καθήκοντος. Οι αποφάσεις είναι άμεσα εκτελεστές με την έκδοσή τους. Εντός τριών ημερών από τη συνεδρίαση, αναρτάται πίνακας με τα θέματα, τις αποφάσεις, σύνοψη και τη ψήφο της μειοψηφίας. Οι αποφάσεις καθίστανται open data.

**Γνωμοδοτικές επιτροπές & συμμετοχή κοινωνίας των πολιτών:** Θεσμοθετείται η σύσταση γνωμοδοτικών επιτροπών, ενώ η σύσταση γνωμοδοτικής επιτροπής κοινωνικής συνοχής & συμπερίληψης είναι υποχρεωτική. Σε αυτές συμμετέχουν σύμβουλοι, υπάλληλοι, ιδιώτες εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων.