Ο νυχτερινός πόνος στα γόνατα: Αιτίες, αντιμετώπιση και πότε χρειάζεται ιατρική βοήθεια

Ο πόνος στα γόνατα, συχνά αισθητός με μεγαλύτερη ένταση όταν οι περισπασμοί της ημέρας μειώνονται και προσπαθούμε να αναπαυτούμε, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου και της καθημερινότητας. Σύμφωνα με ορθοπεδικούς, ο νυχτερινός πόνος στα γόνατα συνήθως οφείλεται σε υποκείμενες παθήσεις των αρθρώσεων ή των μαλακών ιστών. Αυτές οι καταστάσεις γίνονται πιο αισθητές όταν αυξάνεται η φλεγμονή ή όταν το γόνατο παραμένει ακίνητο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γιατί ο πόνος στα γόνατα επιδεινώνεται τη νύχτα;
Ο νυχτερινός πόνος στα γόνατα εμφανίζεται για πολλαπλούς λόγους. Η μειωμένη κίνηση μπορεί να οδηγήσει σε δυσκαμψία των αρθρώσεων, ενώ η απουσία περισπασμών κατά τη διάρκεια της νύχτας κάνει τη δυσφορία πιο εμφανή. Επίσης, οι μετατοπίσεις υγρών κατά την ακινησία μπορούν να αυξήσουν το πρήξιμο, ενώ οι φλεγμονώδεις διεργασίες, που μπορεί να εντείνονται αργά κατά τη διάρκεια της ημέρας, γίνονται πιο έντονες στον ύπνο.

Το κλειδί για την αντιμετώπιση είναι ο εντοπισμός της υποκείμενης αιτίας, καθώς η θεραπεία, τόσο στο σπίτι όσο και ιατρικά, εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μηχανισμό που προκαλεί τον πόνο.

Ποιες παθήσεις συνήθως προκαλούν νυχτερινό πόνο στα γόνατα;

1. **Οστεοαρθρίτιδα:** Αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νυχτερινού πόνου στα γόνατα. Η σταδιακή φθορά του χόνδρου που καλύπτει την άρθρωση οδηγεί σε φλεγμονή, δυσκαμψία και βαθύ πόνο, ο οποίος συχνά επιδεινώνεται κατά την ανάπαυση. Η φλεγμονή συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, η ακινησία μειώνει τη λίπανση των αρθρώσεων και οι αλλαγές του καιρού μπορούν να αυξήσουν την ακαμψία. Η ανακούφιση μπορεί να περιλαμβάνει ελαφριές διατάσεις, εφαρμογή θερμότητας ή κρύων επιθεμάτων, ύπνο με μαξιλάρι ανάμεσα στα γόνατα, άσκηση χαμηλής έντασης και, αν συνιστάται από γιατρό, χρήση ΜΣΑΦ.

2. **Τραυματισμοί από Υπερβολική Χρήση:** Επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως το περπάτημα, η ανάβαση σκάλας ή ορισμένα αθλήματα, μπορούν να ερεθίσουν τένοντες, μύες ή υποστηρικτικές δομές της επιγονατίδας, οδηγώντας σε τενοντίτιδα, ερεθισμό της λαγονοκνημιαίας ταινίας ή θυλακίτιδα. Οι φλεγμαίνοντες ιστοί μπορεί να σκληρύνουν ή να πρηστούν μόλις σταματήσει η δραστηριότητα. Συνιστάται η μείωση ή τροποποίηση των επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων, η εφαρμογή πάγου, ήπια διατάσεις, χρήση υποστηρικτικών υποδημάτων και συμβουλή φυσιοθεραπευτή.

3. **Τραυματισμοί (Διαστρέμματα, Θλάσεις, Βλάβη μηνίσκου):** Ακόμα και μικροί τραυματισμοί μπορεί να επιδεινωθούν τη νύχτα, ειδικά αν προκάλεσαν πρήξιμο ή ερεθισμό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συμπτώματα όπως πόνος κατά τη στροφή του γόνατος, πρήξιμο, ήχοι “κλικ”, κλείδωμα ή αστάθεια χρήζουν ιατρικής αξιολόγησης. Η ανακούφιση περιλαμβάνει ανύψωση του ποδιού, εναλλαγή πάγου και θερμότητας, αποφυγή βαθιών κινήσεων και ιατρική εκτίμηση για πιθανή ρήξη μηνίσκου ή τραυματισμό συνδέσμων.

4. **Θυλακίτιδα:** Η φλεγμονή των μικρών, γεμάτων υγρό σάκων που μειώνουν την τριβή, μπορεί να προκληθεί από γονάτισμα ή υπερβολική χρήση. Ο πόνος μπορεί να ενταθεί κατά την κάμψη ή την πίεση του γόνατος στο στρώμα. Η πίεση από τις στάσεις ύπνου και το συσσωρευμένο πρήξιμο συμβάλλουν στην επιδείνωση. Αποφύγετε το γονάτισμα, χρησιμοποιήστε πάγο, κοιμηθείτε με τα πόδια τεντωμένα ή με υποστηρικτικά μαξιλάρια και περιορίστε τις δραστηριότητες που προκαλούν πόνο.

5. **Φλεγμονώδεις Παθήσεις:** Παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η ουρική αρθρίτιδα μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινές εξάρσεις, καθώς οι φλεγμονώδεις διεργασίες εντείνονται σε φάση ηρεμίας και το πρήξιμο συσσωρεύεται. Η συμβουλή γιατρού για προσαρμογή φαρμακευτικής αγωγής, εφαρμογή κρύων κομπρεσών, σταθερές ρουτίνες ύπνου και αποφυγή συγκεκριμένων τροφών (ιδίως για την ουρική αρθρίτιδα) είναι απαραίτητες.

6. **Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (ΣΑΠ):** Αν και δεν είναι άμεσο πρόβλημα των γονάτων, το ΣΑΠ προκαλεί δυσφορία που μπορεί να γίνει αισθητή γύρω από το γόνατο, ειδικά τη νύχτα. Διατάσεις, ζεστά μπάνια, έλεγχος επιπέδων σιδήρου και, σε χρόνιες περιπτώσεις, φαρμακευτική αγωγή, μπορούν να βοηθήσουν.

7. **Ερεθισμός Νεύρων ή Ισχιαλγία:** Ο πόνος των νεύρων μπορεί να μιμηθεί τον πόνο στα γόνατα και συχνά επιδεινώνεται τη νύχτα. Ορισμένες στάσεις ύπνου μπορούν να αυξήσουν τη συμπίεση των νεύρων. Η χρήση μαξιλαριού κάτω ή ανάμεσα στα γόνατα, η προσαρμογή της στάσης ύπνου και η φυσικοθεραπεία μπορούν να συμβάλουν στην ανακούφιση.

**Πότε να επισκεφθείτε γιατρό:**
Αναζητήστε ιατρική βοήθεια εάν ο νυχτερινός πόνος στα γόνατα είναι επίμονος για περισσότερο από μερικές εβδομάδες, συνοδεύεται από πρήξιμο, ερυθρότητα, ζέστη, σοβαρή διαταραχή του ύπνου, μπλοκάρισμα, αστάθεια, σημαντικούς περιορισμούς κίνησης, ή εάν συνέβη μετά από τραυματισμό. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για τον καθορισμό της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης.

Συχνές Ερωτήσεις:
* **Γιατί ο πόνος στα γόνατα είναι χειρότερος τη νύχτα;** Η φλεγμονή και η δυσκαμψία αυξάνονται όταν το γόνατο δεν κινείται και το πρήξιμο γίνεται πιο αισθητό κατά την ξαπλωτή θέση.
* **Πώς πρέπει να κοιμάμαι με πόνους στα γόνατα;** Ανάσκελα με ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατα ή στο πλάι με ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια, για μείωση της πίεσης.
* **Θερμότητα ή πάγος πριν τον ύπνο;** Πάγος για πρήξιμο και φλεγμονή, θερμότητα για δυσκαμψία.
* **Τι βοηθά γρήγορα τον νυχτερινό πόνο στα γόνατα;** Απαλό τέντωμα, ανύψωση του ποδιού, χρήση πάγου/θερμότητας και ρύθμιση της θέσης ύπνου.

Συμπερασματικά, ο νυχτερινός πόνος στα γόνατα μπορεί να προέρχεται από ποικίλες αιτίες, από οστεοαρθρίτιδα και τραυματισμούς υπερβολικής χρήσης έως φλεγμονώδεις καταστάσεις και νευρικούς ερεθισμούς. Η κατανόηση της υποκείμενης αιτίας είναι θεμελιώδης για την επιλογή της σωστής προσέγγισης. Για επίμονες ή σοβαρές περιπτώσεις, η ιατρική αξιολόγηση διασφαλίζει τη σωστή διάγνωση και μια μακροπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης.