Νησιά Κουκ: Η “βιτρίνα” των δεξαμενόπλοιων που παρακάμπτουν τις κυρώσεις
Ένας μικρός νηογνώμονας στον Ειρηνικό Ωκεανό επιτρέπει σε πλοία ύποπτα για λαθρεμπόριο πετρελαίου να καλύπτουν τα ίχνη τους, προκαλώντας ανησυχία σε διεθνές επίπεδο.
Σε ένα απομονωμένο γραφείο, δίπλα σε μια πιτσαρία στις νήσους Κουκ, βρίσκεται η έδρα του Maritime Cook Islands, του νηογνώμονα που γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη. Πρόκειται για ένα κέντρο όπου δεξαμενόπλοια, τα οποία φέρονται να εμπλέκονται στη λαθραία μεταφορά αργού πετρελαίου για λογαριασμό της Ρωσίας και του Ιράν, χρησιμοποιούνται για να αποκρύπτουν τις παράνομες δραστηριότητές τους. Εφοπλιστές από όλο τον κόσμο πληρώνουν αδρά προκειμένου τα σκάφη τους να υψώσουν τη σημαία αυτού του πολυνησιακού αρχιπελάγους, παρόλο που δεν έχουν ποτέ πατήσει το πόδι τους εκεί.
Η ανάλυση δεδομένων για τις δυτικές κυρώσεις από το Γαλλικό Πρακτορείο αποκαλύπτει ότι 20 δεξαμενόπλοια, νηολογημένα στις νήσους Κουκ, φέρονται να εμπλέκονται σε παράνομες μεταφορές ρωσικού ή ιρανικού πετρελαίου κατά την περίοδο 2024-2025. Επιπλέον, δεκατέσσερα άλλα δεξαμενόπλοια υπό τη σημαία των νήσων Κουκ περιλαμβάνονται σε μαύρη λίστα βρετανικής βάσης δεδομένων για αντίστοιχες παραβιάσεις.
Η Νέα Ζηλανδία, στενός διπλωματικός εταίρος των νήσων Κουκ, εξέφρασε την ανησυχία της, χαρακτηρίζοντας «εξοργιστικό» τον ρόλο του αρχιπελάγους στην παράκαμψη των κυρώσεων. «Είμαστε πολύ ανήσυχοι για τον τρόπο που διαχειρίζονται οι νήσοι Κουκ τον νηογνώμονά τους», δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών, Ουίνστον Πίτερς, τονίζοντας ότι η Νέα Ζηλανδία έχει εκφράσει επανειλημμένα τις ανησυχίες της στην κυβέρνηση των νήσων Κουκ.
Ο Maritime Cook Islands, μια ιδιωτική εταιρεία που διαχειρίζεται τα θέματα του νηογνώμονα, έχει δει τα δημόσια έσοδα από την παραχώρηση δικαιωμάτων ναυσιπλοΐας να αυξάνονται θεαματικά, ξεπερνώντας το 400% τα τελευταία πέντε χρόνια. Η ναυτιλιακή εφημερίδα Lloyd’s List ανακήρυξε μάλιστα πέρυσι τον Maritime Cook Islands ως «τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο νηογνώμονα» παγκοσμίως.
Ωστόσο, αυτή η προσοδοφόρα δραστηριότητα έχει τις σκοτεινές της πλευρές. Το βρετανικό κέντρο μελετών Royal United Services Institute (RUSI) εκτιμά ότι το Ιράν και η Βόρεια Κορέα εκμεταλλεύονται εδώ και χρόνια νηογνώμονες μικρών κρατών του Ειρηνικού, όπως τα νησιά Παλάου, Τουβαλού και Νιούε. Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα νησιά Κουκ συγκαταλέγονται στα κράτη των οποίων η σημαία χρησιμοποιείται από «δεξαμενόπλοια-φαντάσματα» που μεταφέρουν ρωσικό αργό πετρέλαιο.
Τον Απρίλιο, μια εταιρεία με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κατηγορήθηκε ότι διευκόλυνε λαθρεμπόριο καυσίμων αξίας εκατομμυρίων δολαρίων για λογαριασμό του ιρανικού στρατού, χρησιμοποιώντας δεξαμενόπλοια υπό σημαία Μπαρμπάντος, Γκάμπιας, Παναμά και νήσων Κουκ. Ο καθηγητής Αντόν Μοϊσεγένκο, ειδικός σε κυρώσεις και οικονομικά αδικήματα, δήλωσε ότι πολλά πλοία υπό σημαία νήσων Κουκ έχουν ταυτοποιηθεί ως μέλη του «στόλου φάντασμα» της Ρωσίας.
Οι δυτικές κυρώσεις στοχεύουν στον περιορισμό των εσόδων του Ιράν από τις πωλήσεις πετρελαίου, ώστε να περιοριστεί η χρηματοδότηση του πυρηνικού του προγράμματος, και της Ρωσίας, ώστε να περιοριστεί η χρηματοδότηση του πολέμου κατά της Ουκρανίας.
Παρά τις κατηγορίες, η Maritime Cook Islands διαβεβαιώνει ότι ουδέποτε έχει εγγράψει πλοία στα οποία επιβάλλονται κυρώσεις και διαθέτει πλατφόρμες για αποτελεσματική επιτήρηση και εντοπισμό παράνομων δραστηριοτήτων. Η εταιρεία δήλωσε επίσης ότι δεν έχει λάβει γνώση καμίας ανησυχίας σχετικά με παραβιάσεις κυρώσεων ή άλλες καταχρήσεις.