Γερμανία και Πολωνία ενώνουν τις δυνάμεις τους για μνήμη και συμφιλίωση
Συμφωνία για μνημείο στο Βερολίνο, επιστροφή πολιτιστικών θησαυρών και ενίσχυση συνεργασίας σε ασφάλεια και άμυνα.
Σε ιστορικές αποφάσεις προχώρησαν ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, στο πλαίσιο των διμερών κυβερνητικών διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Βερολίνο. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν στην ανέγερση μνημείου στην γερμανική πρωτεύουσα, αφιερωμένο στα Πολωνικά θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και των Ναζί. Το μνημείο φιλοδοξεί να καταστεί «τόπος μνήμης, προειδοποίησης και γερμανο-πολωνικής συμφιλίωσης», όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση της γερμανικής κυβέρνησης.
Σε ένδειξη σεβασμού για τη διμερή σχέση, η Γερμανία προχώρησε στην επιστροφή σημαντικών πολιτιστικών αντικειμένων στην Πολωνία. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν 73 περγαμηνές, που χρονολογούνται από το 1215 έως το 1466, οι οποίες είχαν αφαιρεθεί από τα Αρχεία του Στέμματος στη Βαρσοβία από Γερμανούς κατά την περίοδο της κατοχής. Επιπλέον, επιστράφηκε η «κεφαλή του Αγίου Ιάκωβου του Μεγάλου», ένα θραύσμα γλυπτού από το Κάστρο Μάλμπορκ κοντά στο Γκντανσκ, το οποίο είχε μεταφερθεί στη Γερμανία τη δεκαετία του ’50.
Μετά τις συζητήσεις, οι Μερτς και Τουσκ επιβεβαίωσαν την κοινή τους πορεία και δεσμεύτηκαν να εντείνουν τη συνεργασία τους σε θέματα ασφάλειας. Υιοθέτησαν επίσης κοινή δήλωση για την άμυνα, τις μεταφορές και την πολιτική μνήμης. Ο καγκελάριος της Γερμανίας τόνισε την επιθυμία του Βερολίνου για μια Πολωνία ως «ισχυρό εταίρο για μια ασφαλή, ελεύθερη και ευημερούσα Ευρώπη», χαρακτηρίζοντας τη δήλωση ως «θεμέλιο» για τη μελλοντική συνεργασία.
Κεντρικό σημείο των συνομιλιών αποτέλεσαν και οι εξελίξεις στην Ουκρανία. Οι δύο ηγέτες τόνισαν την ανάγκη για εντατική υποστήριξη του Κιέβου απέναντι στον Ρώσο εισβολέα, υπογραμμίζοντας ότι στην Ουκρανία διακυβεύεται και η ενότητα της Ευρώπης. «Μαζί με τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία και άλλους, φέρουμε ιδιαίτερη ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι τίποτα και κανείς δεν θα προκαλέσει διχόνοια στην Ευρώπη», δήλωσε ο Μερτς.
Ωστόσο, ένα σημείο τριβής αποτέλεσε το πολωνικό αίτημα για πολεμικές αποζημιώσεις προς τα εν ζωή θύματα του ναζισμού. Ο Τουσκ ζήτησε την επιτάχυνση της διαδικασίας, επισημαίνοντας τη συνεχή μείωση του αριθμού των επιζώντων. Ενώ τον Ιούλιο του 2024 υπήρχαν 60.000 επιζώντες, σήμερα ο αριθμός έχει πέσει στους 50.000. Ο Μερτς επανέλαβε τη σταθερή γερμανική θέση ότι το ζήτημα των επανορθώσεων έχει διευθετηθεί οριστικά, τόσο νομικά όσο και πολιτικά, πριν από πολλά χρόνια, παρόλο που αναγνώρισε την ευθύνη της Γερμανίας για τις καταστροφές που προκάλεσε στην Πολωνία. Τα πολωνικά αιτήματα για τρισεκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις, τα οποία έχουν τεθεί και στο παρελθόν από τον Πολωνό πρόεδρο Κάρολ Ναβρότσκι, συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο διαφωνίας, παρά τις επαναλαμβανόμενες απορρίψεις από τον Γερμανό καγκελάριο και τον ομοσπονδιακό πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.