Νέες ρυθμίσεις για τα έργα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και την αξιοποίηση ακινήτων

Αλλαγές αναμένεται να επιφέρει η νέα απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκου Παπαθανάση, η οποία τροποποιεί και ανανεώνει την προηγούμενη, θεσπίζοντας επικαιροποιημένο πλαίσιο λειτουργίας για τις Επιτροπές Αξιολόγησης Έργων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Επ.Α.Ε. ΔΑΜ). Η αναθεώρηση αφορά τη σύσταση, τη λειτουργία των επιτροπών, τη διαδικασία χαρακτηρισμού έργων ως Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ), καθώς και τη μίσθωση και εκμετάλλευση ακινήτων που ανήκουν στην εταιρεία «Μετάβαση Α.Ε.» και σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η νέα απόφαση διευρύνει το αντικείμενο, περιλαμβάνοντας πλέον και την εκμετάλλευση των ακινήτων, πέραν της μίσθωσής τους, αναδεικνύοντας έτσι τον πιο ενεργό ρόλο της «Μετάβαση Α.Ε.» και των ΟΤΑ στην αξιοποίηση ακινήτων για αναπτυξιακούς σκοπούς.

Σημαντικές αλλαγές επέρχονται στη σύνθεση και τη λειτουργία των Επιτροπών Αξιολόγησης. Επαναβεβαιώνεται η ύπαρξη πέντε Επιτροπών σε Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη, Βόρειο και Νότιο Αιγαίο, καθώς και στην Κρήτη. Κάθε Επιτροπή θα αποτελείται από πέντε μέλη, με τον εκπρόσωπο της κάθε Περιφέρειας να είναι πλέον μόνιμο μέλος. Η θητεία τους ορίζεται σε τρία έτη, με τις αμοιβές τους να καθορίζονται με κοινή υπουργική απόφαση. Επιπλέον, θα παρέχεται τεχνική υποστήριξη από τη Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού και Συντονισμού Χρηματοδότησης της ΕΥΔΑΜ, ενισχύοντας την αποκεντρωμένη λειτουργία και τη συμμετοχή των τοπικών φορέων.

Οι αρμοδιότητες των Επ.Α.Ε. ΔΑΜ διευρύνονται, περιλαμβάνοντας την αξιολόγηση έργων και επενδύσεων που αιτούνται χαρακτηρισμό ως Έργα Δίκαιης Μετάβασης, την αξιολόγηση αιτημάτων μίσθωσης ή σύστασης δικαιώματος επιφανείας σε ακίνητα της «Μετάβασης Α.Ε.» και των ΟΤΑ, καθώς και την εισήγηση προς τους αρμόδιους υπουργούς ή όργανα των ΟΤΑ.

Η νέα απόφαση θέτει επίσης σαφείς κανόνες για τις συνεδριάσεις και τη λήψη αποφάσεων, επιτρέποντας τη φυσική παρουσία ή τη συμμετοχή μέσω τηλεδιάσκεψης. Θα εκδίδεται ημερήσια διάταξη πριν από κάθε συνεδρίαση, ενώ οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με πλειοψηφία. Δίνεται επίσης η δυνατότητα πρόσκλησης ειδικών εμπειρογνωμόνων χωρίς δικαίωμα ψήφου, ενώ η χρήση ηλεκτρονικών μέσων αναμένεται να επιταχύνει τη διαδικασία.

Η υποβολή αιτήσεων γίνεται πλέον αποκλειστικά μέσω ειδικού πληροφοριακού συστήματος της ΕΥΔΑΜ, διακρίνοντας δύο βασικούς τύπους: αίτηση χαρακτηρισμού έργου ως ΔΑΜ, η οποία πρέπει να τηρεί τις εξαιρέσεις του άρθρου 9 του Κανονισμού 2021/1056, και αίτηση μίσθωσης ή σύστασης δικαιώματος επιφανείας. Στην πρώτη περίπτωση, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να δηλώνει εάν ο χαρακτηρισμός ζητείται για υπαγωγή σε κίνητρα στρατηγικών επενδύσεων ή για μίσθωση/σύσταση επιφανείας. Η διαδικασία αξιολόγησης είναι αυστηρά χρονοδιαγραμμένη, με προθεσμίες 30 ημερών για τον έλεγχο πληρότητας και 30 ημερών για την έκδοση εισήγησης.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους νέους κανόνες για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας. Οι τιμές μίσθωσης ή εδαφονομίου θα καθορίζονται αποκλειστικά από τρεις ανεξάρτητους πιστοποιημένους εκτιμητές, θα είναι σταθερές και υποχρεωτικές, ισχύοντας για ακίνητα τόσο της «Μετάβασης Α.Ε.» όσο και των ΟΤΑ, κατ’ εξαίρεση των παραδοσιακών διατάξεων για μισθώσεις δημοσίων ακινήτων. Στόχος είναι η διαφάνεια και η αποφυγή διαφοροποιήσεων.

Η διαδικασία αξιολόγησης αιτήσεων μίσθωσης/επιφανείας περιλαμβάνει την εξέταση από την Επ.Α.Ε. ΔΑΜ, με εισήγηση που αποστέλλεται στο Δ.Σ. της «Μετάβασης Α.Ε.» ή στο αρμόδιο αποφασιστικό όργανο των ΟΤΑ, ανάλογα με την ιδιοκτησία του ακινήτου. Κριτήρια αξιολόγησης για τα έργα ΔΑΜ και τις αιτήσεις μίσθωσης περιλαμβάνουν την ωριμότητα του επενδυτικού σχεδίου, τη βιωσιμότητά του, το χρηματοδοτικό σχήμα, τον αριθμό νέων θέσεων εργασίας και τη συμβολή στους στόχους του Σχεδίου Δίκαιης Ανάπτυξης, με τη βαθμολογία και στάθμιση των κριτηρίων να ορίζονται στις σχετικές Προσκλήσεις.