ΗΠΑ: Άρση Δασμών σε Ελληνικά Προϊόντα – Πώς Επηρεάζονται οι Εξαγωγές

Με εκτελεστικό διάταγμα του Λευκού Οίκου, που τέθηκε σε ισχύ την 13η Νοεμβρίου, καταργήθηκε ο ανταποδοτικός δασμός σε μεγάλο αριθμό προϊόντων, σε μια προσπάθεια του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μετριάσει την επιβάρυνση του κόστους ζωής. Η ρύθμιση προβλέπει, επίσης, την επιστροφή τυχόν καταβληθέντων δασμών για εμπορεύματα που εκτελωνίστηκαν μετά τις 13 Νοεμβρίου.

Στον κατάλογο των προϊόντων που απαλλάσσονται περιλαμβάνονται ορισμένα ελληνικά εξαγώγιμα, όπως ακτινίδια, κεράσια, καφές, αρτοσκευάσματα, άσφαλτος από πετρέλαιο, οξείδια του υδραργύρου και φάρμακα. Ωστόσο, παραμένουν εκτός, κρίσιμα για τις ελληνικές εξαγωγές, όπως κονσέρβες φρούτων και λαχανικών, ελιές, ελαιόλαδο, ιχθυηρά, καθώς και προφίλ ή κατασκευές αλουμινίου και σιδήρου.

Η συνολική εικόνα των ελληνικών εξαγωγών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την περίοδο εφαρμογής των δασμών καταδεικνύει έντονη διαφοροποίηση ανά κλάδο. Ορισμένα προϊόντα επέδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, ενώ άλλα επηρεάστηκαν σημαντικά από το νέο δασμολογικό καθεστώς. Η παρουσία νέων κωδικών στην αγορά, σε συνδυασμό με την ενίσχυση συγκεκριμένων εξαγώγιμων κατηγοριών, αναδεικνύει ευκαιρίες περαιτέρω διείσδυσης. Αντίθετα, η υποχώρηση παραδοσιακών προϊόντων υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

Σε ετήσια βάση (2023–2024) και συγκριτικά για το διάστημα πριν και μετά την επιβολή των δασμών (Απρίλιος–Σεπτέμβριος 2024–2025), ελληνικά προϊόντα εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην αμερικανική αγορά, υποδηλώνοντας διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης. Ενδεικτικά, οι σωλήνες από σίδηρο/χάλυβα, από μηδενική βάση το 2023, ανήλθαν σε 21,8 εκατ. δολάρια το 2024 και εκτοξεύθηκαν στα 49,2 εκατ. δολάρια την περίοδο Απριλίου–Σεπτεμβρίου 2025. Οι ηλεκτρικοί αγωγοί έφτασαν τα 38,4 εκατ. δολάρια το 2024, έναντι 6.464 δολαρίων το 2023, ενώ την περίοδο των δασμών γνώρισαν μείωση κατά 88,1%.

Παράλληλα, νέες κατηγορίες όπως τα ρυμουλκούμενα και ημιρυμουλκούμενα οχημάτων και το ντίζελ πετρελαίου παρουσίασαν για πρώτη φορά σημαντικές εξαγωγές στο διάστημα των δασμών. Αντίθετα, προϊόντα που κατέγραψαν άνοδο το 2024 φαίνεται να επηρεάστηκαν από το νέο δασμολογικό καθεστώς. Οι εξαγωγές φέτας αυξήθηκαν από 53,4 εκατ. δολάρια το 2023 σε 61,9 εκατ. δολάρια το 2024, αλλά μειώθηκαν σε 30,4 εκατ. δολάρια την περίοδο Απριλίου–Σεπτεμβρίου 2025 (σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024). Ανάλογη πορεία κατέγραψαν τα καλλυντικά μαλλιών (19,3 εκατ. → 22,2 εκατ. → πτώση -9,4% Απρ.-Σεπτ. 2025/2024), ενώ οι εξαγωγές των ακτινιδίων (26,9 εκατ. → 31 εκατ.) έφτασαν τα 968 χιλ. δολάρια την περίοδο Απρίλιο-Σεπτέμβριο 2025, μειωμένες κατά 22,4%, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024.

Την ίδια στιγμή, αρκετές κατηγορίες επέδειξαν ανθεκτικότητα και αύξηση και στις δύο περιόδους, όπως οι πλάκες, ταινίες και φύλλα αργιλίου, οι οποίες αυξήθηκαν στα 77,4 εκατ. δολάρια την περίοδο Απρ.–Σεπτ. 2025, σημειώνοντας άνοδο 29,8% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Ανάλογη πορεία είχαν τα ροδάκινα κομπόστα (+9,4% την περίοδο Απρ.–Σεπτ. 2025 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024), τα φαρμακευτικά σκευάσματα με αλκαλοειδή (+71,2%), οι στροβιλοκινητήρες (+97,4%) και το καύσιμο αεροσκαφών (+8,9%).

Αντίθετα, υποχώρηση και στις δύο περιόδους καταγράφουν τα παρασκευάσματα τροφίμων (-13,5% μεταξύ Απρ.–Σεπτ. 2025 και Απρ.–Σεπτ. 2024), τα μέρη αεροσκαφών (-13,4%) και το τσιμέντο πόρτλαντ (-38,8%), ενώ οι ελιές παρουσιάζουν μικρή μείωση (-3,6% την περίοδο Απρ.–Σεπτ. 2025 έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2024).

Συνολικά, οι επιπτώσεις των δασμών δεν υπήρξαν οριζόντιες, αλλά διαφοροποιήθηκαν σημαντικά ανά κλάδο. Ορισμένες κατηγορίες ενισχύθηκαν, άλλες υποχώρησαν και νέοι κωδικοί έκαναν αισθητή την παρουσία τους στην αμερικανική αγορά, αναδεικνύοντας τόσο ευκαιρίες όσο και προκλήσεις για την ελληνική εξαγωγική δραστηριότητα.

Ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και βρίσκεται σε συστηματική συνεργασία με την Κυβέρνηση, τα αρμόδια υπουργεία, την Αμερικανική Πρεσβεία και τους ευρωπαϊκούς φορείς, με στόχο τη στήριξη της ελληνικής εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας και την προάσπιση των αρχών του ελεύθερου εμπορίου. Η εμπειρία του 2019 απέδειξε ότι οι συντονισμένες ενέργειες μπορούν να φέρουν θετικά αποτελέσματα για τους Έλληνες εξαγωγείς, δεδομένου ότι τότε η Ελλάδα εξαιρέθηκε από την επιβολή δασμών σε κρίσιμα προϊόντα του αγροδιατροφικού κλάδου. Με την επαναφορά αντίστοιχων εμπορικών περιορισμών, ο ΣΕΒΕ συνεχίζει τις παρεμβάσεις του, επιδιώκοντας συνθήκες που θα επιτρέψουν στα ελληνικά προϊόντα να διατηρήσουν την πρόσβασή τους σε μια στρατηγικής σημασίας αγορά όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Πρόεδρος του ΣΕΒΕ, κ. Συμεών Διαμαντίδης, δήλωσε: «Η άρση μέρους των δασμών από την Αμερική είναι μια θετική εξέλιξη και μια σαφής ένδειξη μείωσης δασμών και σε άλλα προϊόντα. Παραμένουμε σε εγρήγορση, καθώς ορισμένοι κλάδοι επηρεάστηκαν σημαντικά το προηγούμενο διάστημα. Ο ΣΕΒΕ θα συνεχίσει να στηρίζει δυναμικά τους Έλληνες εξαγωγείς, με συνεχείς ενέργειες για τη μείωση δασμών από τις ΗΠΑ για τα Ελληνικά προϊόντα και να προχωρεί σε συντονισμένες δράσεις για την αξιοποίηση ευκαιριών στις διεθνείς αγορές και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων».