Βελτίωση αισιοδοξίας στην ελληνική οικονομία, αλλά οι δυσκολίες παραμένουν
Στοιχεία από το Βαρόμετρο ΣΕΣΜΑ δείχνουν ανάκαμψη στις προσδοκίες των συμβούλων μάνατζμεντ, ωστόσο η δικαιοσύνη και η διαφθορά παραμένουν τροχοπέδη.
Η αισιοδοξία των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το επόμενο έτος παρουσίασε περιορισμένη βελτίωση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2025, σε σύγκριση με το προηγούμενο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Βαρόμετρου του ΣΕΣΜΑ (Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος).
Ο Γενικός Δείκτης GRe+1, που συνυπολογίζει την Οικονομική Συγκυρία και τους Παραγωγικούς Συντελεστές, ανήλθε στο 11,2%, από 8,6% το β’ τρίμηνο του 2025. Παρά την άνοδο, ο δείκτης βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το β’ τρίμηνο του 2020 και υπολείπεται σημαντικά του περυσινού αντίστοιχου τριμήνου (15,4% το γ’ τρίμηνο 2024). Αυτή η εικόνα οφείλεται στην επίδραση και των δύο συνιστωσών του δείκτη GRe+1, τόσο στις εκτιμήσεις για τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη όσο και στους παραγωγικούς συντελεστές.
Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας, ο οποίος προκύπτει από τη διαφορά θετικών και αρνητικών απαντήσεων για πέντε βασικές μεταβλητές (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις, εξαγωγές και πληθωρισμός), διαμορφώθηκε στο 12,4% το γ’ τρίμηνο 2025, έναντι 9,6% το προηγούμενο τρίμηνο και 21,8% το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο. Η ελαφρά αυτή βελτίωση αποδίδεται κυρίως στην ενίσχυση των προσδοκιών για επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και στην βελτίωση των εκτιμήσεων για τον πληθωρισμό, ενώ οι υπόλοιποι δείκτες, ιδίως ο ρυθμός μεγέθυνσης, παρουσίασαν κάμψη.
Παράλληλα, ο Δείκτης Παραγωγικών Συντελεστών, που εστιάζει στο ανθρώπινο δυναμικό, τις συνθήκες χρηματοδότησης, τις δημόσιες υποδομές, την επιχειρηματικότητα και το θεσμικό πλαίσιο, ανήλθε στο 9,9%, από 7,6% το προηγούμενο τρίμηνο και 9,0% το γ’ τρίμηνο 2024. Η βελτίωση προήλθε από αυξημένη αισιοδοξία ως προς την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, το θεσμικό πλαίσιο και την επιχειρηματικότητα. Ωστόσο, επιδεινώθηκαν οι προσδοκίες για τις συνθήκες χρηματοδότησης και τις δημόσιες υποδομές.
Οι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση
Η έρευνα ανέδειξε τρία σημαντικότερα εμπόδια στην επιχειρηματική δραστηριότητα, τα οποία σχετίζονται με διαρθρωτικές αδυναμίες του δημόσιου τομέα και της οικονομίας:
* Η λειτουργία του συστήματος απονομής δικαιοσύνης (βαθμολογία 4,09 σε κλίμακα 1–5)
* Η διαφθορά (3,96)
* Η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης (3,95)
Επιπλέον, οι ερωτώμενοι ανέφεραν ως σημαντικά εμπόδια τις ελλείψεις σε κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και τη χαμηλή παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2021 η ανησυχία για τη λειτουργία της δικαιοσύνης έχει αυξηθεί αισθητά, καθιστώντας την έναν από τους σημαντικότερους ανασταλτικούς παράγοντες για την επιχειρηματική δράση. Παράλληλα, ενισχύεται η ευαισθητοποίηση απέναντι στο ζήτημα της διαφθοράς, ενώ μειώνεται η σχετική σημασία που αποδίδεται στη φορολογική επιβάρυνση και στη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος.