Ελλάδα, Κύπρος και Κομισιόν ενώνουν δυνάμεις για ενεργειακή ασφάλεια

Τη στενή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση κρίσιμων ενεργειακών ζητημάτων, όπως η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, η διαμόρφωση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και η ενίσχυση στρατηγικών ηλεκτρικών και ενεργειακών διασυνδέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, επιβεβαίωσαν οι πρόσφατες συναντήσεις στις Βρυξέλλες. Ο Έλληνας Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, συναντήθηκε με τον ομόλογό του από την Κυπριακή Δημοκρατία, Γιώργο Παπαναστασίου, και τον Έλληνα Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκο Τσάφο. Στη συνάντηση συμμετείχε και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Ενέργειας και Στέγασης, Νταν Γιόργκενσεν.

Ο κ. Παπασταύρου, σε δήλωσή του μετά τη συνάντηση, υπογράμμισε τη σημασία των συμφωνιών που επετεύχθησαν πρόσφατα στην Αθήνα με αμερικανικούς αξιωματούχους, οι οποίες στοχεύουν στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, μέσω της χρήσης αμερικανικού αερίου με κύρια πύλη εισόδου την Ελλάδα. Αναφέρθηκε επίσης στα αποτελέσματα της πρωτοβουλίας “3+1”, που υλοποιείται σε συνεργασία με την Κύπρο, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Έγινε ειδική μνεία στην ανάγκη επικαιροποίησης των τεχνικοοικονομικών στοιχείων της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, με στόχο την προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος. Τέλος, τόνισε την επιτακτική ανάγκη η Ευρώπη να επιταχύνει την υλοποίηση έργων διασυνδεσιμότητας, προκειμένου να μειωθούν περαιτέρω οι τιμές ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Η συνάντηση ανέδειξε την πρόοδο της πρωτοβουλίας REPowerEU, εστιάζοντας στη δημιουργία μιας “Κεντρικής Αρχής Προώθησης” για την παρακολούθηση της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο και την επιτάχυνση της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας. Εξετάστηκε εκτενώς το ζήτημα της ροής αερίου μέσω Τουρκίας και η ανάγκη για διαφανείς μηχανισμούς ελέγχου, καθώς σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τα φορτία που διακινούνται από τη χώρα αυτή θεωρούνται ρωσικής προέλευσης, εκτός αν αποδειχθεί το αντίθετο.

Παράλληλα, συζητήθηκε η εφαρμογή του “Grid Package” και οι προϋποθέσεις για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Συμφωνήθηκε ότι η ενίσχυση των διασυνοριακών ροών, με ελάχιστο επίπεδο διαθεσιμότητας 70%, και η θέσπιση κινήτρων για τα κράτη που παρέχουν τις μεταφορικές τους υποδομές, είναι καθοριστικά βήματα. Δόθηκε έμφαση στην ανάγκη για έναν κεντρικό ευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό που θα αξιοποιεί τη συμπληρωματικότητα μεταξύ ηλιοφάνειας και αιολικού δυναμικού σε περιφερειακό επίπεδο.

Η Ελλάδα και η Κύπρος επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την επικαιροποίηση των τεχνικοοικονομικών μελετών του υποθαλάσσιου καλωδίου που θα συνδέσει την Κρήτη με την Κύπρο, με προοπτική επέκτασης προς το Ισραήλ. Το έργο αυτό αναμένεται να αποτελέσει κρίσιμο κρίκο του διαδρόμου India–Middle East–Europe Corridor (IMEC), έχοντας ήδη προσελκύσει σημαντικό ενδιαφέρον από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και χώρες του Κόλπου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει την ετοιμότητά της να υποστηρίξει το έργο τόσο χρηματοδοτικά όσο και διπλωματικά. Επιπλέον, αναφέρθηκε η εξέλιξη της χρηματοδότησης του GSI (Great Southeast Interconnector), με συνολικές δεσμεύσεις 657 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 160 εκατομμύρια έχουν ήδη καταβληθεί στην Ελλάδα, ενώ αναμένονται επιπλέον 100 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης για την ενίσχυση της Κυπριακής πλευράς.

Τέλος, εξετάστηκαν οι προοπτικές των ερευνών υδρογονανθράκων στο Ιόνιο, με την επενδυτική ωρίμανση να αναμένεται μετά το 2030, και το φυσικό αέριο να διατηρεί το ρόλο του ως μεταβατικό καύσιμο έως το 2050. Η παρουσία των ελληνικών και κυπριακών αντιπροσωπειών στις Βρυξέλλες επιβεβαίωσε τον ουσιαστικό ρόλο των δύο χωρών ως πυλών εισόδου και διασύνδεσης για την ενεργειακή ασφάλεια και ανθεκτικότητα ολόκληρης της Ευρώπης.