Η ΚΕΔΕ Επισημαίνει Αδυναμίες στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης: Έλλειψη Συντονισμού και Συμμετοχής

Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) κατέθεσε αναλυτικές παρατηρήσεις και προτάσεις επί του σχεδίου του νέου Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (Ε.Π.Α.) για την περίοδο 2026–2030, επισημαίνοντας σημαντικές αδυναμίες στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δημοσίων επενδύσεων. Η Ένωση τονίζει την έλλειψη συνολικού προγραμματισμού, συντονισμού και συνέργειας μεταξύ των δημόσιων επενδύσεων, είτε αυτές χρηματοδοτούνται από εθνικούς είτε από ευρωπαϊκούς πόρους. Αυτή η απουσία συμπληρωματικότητας οδηγεί σε αποσπασματικά έργα και λειτουργικές δυσλειτουργίες, όπως αναφέρθηκε με παραδείγματα οδικών αξόνων χωρίς συνδέσεις με αστικά κέντρα ή εγκαταστάσεις χωρίς απαραίτητες υποδομές υποστήριξης.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η έλλειψη σύνδεσης του νέου Ε.Π.Α. με τα χωροταξικά σχέδια, φαινόμενο που η ΚΕΔΕ αποδίδει στη λειτουργία των υπουργείων ως «silos». Η Ένωση ζητά την αποκατάσταση της σύνδεσης μεταξύ αναπτυξιακού και χωρικού σχεδιασμού, προκειμένου να επιτευχθεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Επιπλέον, η ΚΕΔΕ επισημαίνει ότι το Σχέδιο Νόμου εστιάζει στη διαχείριση των έργων αντί στον αναπτυξιακό προγραμματισμό, με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στις διαχειριστικές αρχές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργίες παρόμοιες με αυτές που παρατηρήθηκαν στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.

Η ΚΕΔΕ υπογραμμίζει την απουσία ουσιαστικής συμμετοχής της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο νέο Ε.Π.Α., παρά τον κρίσιμο ρόλο της στην τοπική ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, προτείνεται τα έργα των Δήμων να ενταχθούν σε αυτοτελή υποπρογράμματα εντός των Περιφερειακών ή Τομεακών Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων, με τη συμμετοχή των συλλογικών οργάνων των ΟΤΑ, ώστε να διαμορφωθεί ένα Εθνικό Πρόγραμμα Τοπικής Ανάπτυξης.

Η Ένωση προτείνει τη δημιουργία ενός Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης των Δήμων, ενταγμένου στο Ε.Π.Α., για την κάλυψη έργων και δράσεων που δεν επιλέγονται από τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, όπως δημοτική οδοποιία, αθλητικά κέντρα, δομές πολιτικής προστασίας και δημόσιας υγείας. Το πρόγραμμα αυτό εκτιμάται ότι πρέπει να λάβει τουλάχιστον το 30% του συνολικού προϋπολογισμού του Ε.Π.Α. (περίπου 3,8 δισ. ευρώ).

Συμπερασματικά, η ΚΕΔΕ εκτιμά ότι το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, παρότι βελτιωμένο σε επίπεδο στόχων, δεν διασφαλίζει επαρκή συμμετοχή και ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον αναπτυξιακό προγραμματισμό της χώρας. Ζητά τη θεσμοθέτηση ενός Εθνικού Προγράμματος Τοπικής Ανάπτυξης ως διακριτού πυλώνα του Ε.Π.Α., με σαφές σύστημα διοίκησης και παρακολούθησης, που θα προάγει την αποκέντρωση και την περιφερειακή ισορροπία.