Κυκλική Οικονομία: Ζέρβας επισημαίνει ακινησία και ζητά δράση
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης Υδάτων της ΚΕΔΕ, Κωνσταντίνος Ζέρβας, αναλύει τα προβλήματα και προτείνει λύσεις για την επιτάχυνση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία.
Στην Αλεξανδρούπολη, κατά το ετήσιο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ο Κωνσταντίνος Ζέρβας, Πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης Υδάτων και Κυκλικής Οικονομίας και πρώην Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, κατέθεσε μια εμπεριστατωμένη αποτίμηση της πορείας της χώρας στον τομέα της κυκλικής οικονομίας και της διαχείρισης αποβλήτων. Παράλληλα, παρουσίασε συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
«Βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο», τόνισε ο κ. Ζέρβας, ανακαλώντας την ομιλία του ένα χρόνο νωρίτερα στη Ρόδο, όπου είχαν τεθεί οι στόχοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δυστυχώς, η πρόοδος παραμένει υποτονική, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παρόλο που η Ε.Ε. στοχεύει σε ηγετικό ρόλο στην κυκλική οικονομία έως το 2030, η τρέχουσα μετάβαση είναι «ανεπαρκής», με το ποσοστό κυκλικότητας να έχει αυξηθεί ελάχιστα από 10,7% το 2010 σε 11,3% το 2023. Η ασυμμετρία στην προσφορά και τη ζήτηση δευτερογενών πρώτων υλών καθιστά επιτακτική την ανάγκη για επιτάχυνση.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής επέρριψε ευθύνες στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, επισημαίνοντας ότι οι συγχωνεύσεις και καταργήσεις ΦοΔΣΑ πραγματοποιήθηκαν χωρίς ουσιαστική τεκμηρίωση. Παραμένουν σοβαρά προβλήματα υποστελέχωσης και έλλειψης πόρων. Επιπλέον, οι ρυθμίσεις που μεταφέρουν το οικονομικό βάρος της διαχείρισης στους δήμους μέσω του τέλους ταφής κρίνονται άδικες, καθώς ουσιαστικά επιβαρύνουν τους πολίτες.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, η οποία τέθηκε σε διαβούλευση χωρίς ουσιαστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ο κ. Ζέρβας έθεσε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τον καθορισμό του αριθμού των μονάδων, τη χωροθέτηση, το κόστος λειτουργίας και μεταφοράς, καθώς και τις πηγές χρηματοδότησης. Η ΚΕΔΕ, αν και όχι αρνητική στην ενεργειακή αξιοποίηση, απαιτεί προϋποθέσεις και διαφάνεια.
Οι προτάσεις της ΚΕΔΕ περιλαμβάνουν την προτεραιοποίηση της ανακύκλωσης και της διαλογής στην πηγή, τη μικρή διαστασιολόγηση των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης και τη διοίκησή τους από τους ΦοΔΣΑ, καθώς και τη διατήρηση του κόστους για τον πολίτη σε χαμηλά επίπεδα. Είναι σημαντικό να μην υπονομευθούν η ανακύκλωση, η ανάκτηση και η κομποστοποίηση.
Ο κ. Ζέρβας επανέφερε το αίτημα για κατάργηση του τέλους ταφής, τονίζοντας ότι οι αντίστοιχοι πόροι πρέπει να επιστρέψουν στους δήμους για την ενίσχυση του εξοπλισμού, την εκπαίδευση και την εφαρμογή του συστήματος «Πληρώνω όσο πετάω». Δήλωσε δε, αντίθετος στην αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους δήμους και την εκχώρησή τους στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υποστηρίζοντας ότι η πολιτεία οφείλει να ενισχύσει την Αυτοδιοίκηση.
«Η κυκλική οικονομία απαιτεί πράξη, όχι θεωρία», κατέληξε ο κ. Ζέρβας, τονίζοντας την ανάγκη για ουσιαστική χρηματοδότηση, την εφαρμογή τοπικών ολιστικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων και τη συνεχή ενημέρωση και ενεργοποίηση των πολιτών. Η ιεράρχηση στη διαχείριση απορριμμάτων πρέπει να είναι σαφής: Διαλογή στην πηγή – Πληρώνω όσο πετάω – Επαναχρησιμοποίηση – Ανακύκλωση – και, ως τελευταία βαθμίδα, η ενεργειακή αξιοποίηση. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι έτοιμη να συμβάλει, υπό την προϋπόθεση ότι θα λάβει τους απαραίτητους πόρους, αρμοδιότητες και εμπιστοσύνη.