Νέο ρεκόρ στο σφυρί: Ένα ανεκτίμητο πορτρέτο του Κλιμτ με ιστορία διώκεται να σπάσει όλα τα ταμεία
Το "Πορτρέτο της Ελίζαμπετ Λέντερερ", έργο του Αυστριακού ζωγράφου που είχε λεηλατηθεί από τους Ναζί, αναμένεται να φτάσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του οίκου Sotheby's.
Δύο χρόνια μετά την πώληση ενός άλλου εμβληματικού έργου του Γκούσταβ Κλιμτ για 108 εκατομμύρια δολάρια, ένα ακόμη αριστούργημα του Αυστριακού ζωγράφου ετοιμάζεται να κάνει ιστορία. Το “Πορτρέτο της Ελίζαμπετ Λέντερερ”, ένα έργο με σπουδαία ιστορία που είχε λεηλατηθεί από τους Ναζί, αναμένεται να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο σε δημοπρασία, με εκτιμώμενη τιμή πώλησης τα 150 εκατομμύρια δολάρια.
Το ανεκτίμητο αυτό έργο, ύψους σχεδόν δύο μέτρων, βρισκόταν μέχρι πρόσφατα στην εντυπωσιακή συλλογή του Λέοναρντ Λόντερ, του κληρονόμου της αυτοκρατορίας Estée Lauder, ο οποίος απεβίωσε τον περασμένο Ιούνιο. Ο οίκος Sotheby’s αναλαμβάνει την πώληση της συλλογής του Λόντερ την επόμενη εβδομάδα, όπου το “Πορτρέτο της Ελίζαμπετ Λέντερερ” θα είναι πρωταγωνιστής. Μαζί με δύο ακόμη τοπία του Κλιμτ από τη λίμνη Άτερζε, αξίας άνω των 70 και 80 εκατομμυρίων δολαρίων αντίστοιχα, η συνολική αξία της πώλησης αναμένεται να ξεπεράσει τα 400 εκατομμύρια δολάρια.
Το συγκεκριμένο πορτρέτο, αν και λιγότερο γνωστό από άλλα έργα του Κλιμτ, ολοκληρώθηκε το 1918, δύο χρόνια πριν τον θάνατο του καλλιτέχνη. Απεικονίζει την Ελίζαμπετ Λέντερερ, φορώντας μια διάφανη, στολισμένη ρόμπα με μοτίβα εμπνευσμένα από την κινεζική τέχνη. Για δεκαετίες, το έργο κοσμούσε την πολυτελή κατοικία του Λόντερ στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, ενώ ελάχιστες φορές εκτέθηκε σε κοινό, κυρίως στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης και στη Neue Galerie. Το 2017, πραγματοποίησε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση εκτός ΗΠΑ, στην Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά, παραμένοντας εκεί μέχρι φέτος.
Η ιστορικός τέχνης Έμιλι Μπράουν, σύμβουλος του Λόντερ για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, περιγράφει το πορτρέτο ως το “στολίδι” της συλλογής του. “Έτρωγε το μεσημεριανό του δίπλα στο πορτρέτο, στο ίδιο τραπέζι κάθε μέρα,” θυμάται χαρακτηριστικά, τονίζοντας την εγγύτητα του Λόντερ με το έργο.
Σε κοντινή απόσταση, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, εκτίθεται το συνοδευτικό πορτρέτο της μητέρας της Ελίζαμπετ, Σερένα Λέντερερ, φιλοτεχνημένο περίπου 15 χρόνια νωρίτερα. Παρά την πιο αέρινη και λιτή τεχνοτροπία του δεύτερου, και στα δύο έργα κυριαρχεί η “διαπεραστική ματιά” των απεικονιζόμενων, όπως επισημαίνει η Μπράουν.
Η ιστορία των δύο πορτρέτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δεινή μοίρα της οικογένειας Λέντερερ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Ναζί είχαν κατασχέσει τη συλλογή, εκθέτοντας μέρος της στη Βιέννη το 1943 και φυλάσσοντας την στο κάστρο Ίμεντορφ. Ωστόσο, τα οικογενειακά πορτρέτα, λόγω της εβραϊκής καταγωγής της οικογένειας, εξαιρέθηκαν από την έκθεση και διασώθηκαν από το κάψιμο του κάστρου.
Η Ελίζαμπετ, που πόζαρε στον Κλιμτ στα 20 της, υπήρξε μια “τραγική φιγούρα”. έχασε τα πάντα πριν τον πόλεμο και πέθανε πρόωρα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Μετά τη μεταστροφή της στον προτεσταντισμό και τον επώδυνο χωρισμό της, ενώ η οικογένειά της διέφυγε, εκείνη παρέμεινε στη Βιέννη. Για να επιβιώσει, με τη βοήθεια της μητέρας της, δημιούργησε τον μύθο ότι ήταν κόρη του Κλιμτ.
Το πορτρέτο επέστρεψε στον αδελφό της, Έριχ Λέντερερ, το 1948, και μέσω του εμπόρου τέχνης Σερζ Σαμπάρσκι, κατέληξε στα χέρια του Λέοναρντ Λόντερ το 1985, ολοκληρώνοντας έναν κύκλο αιώνων.