Ηλεκτροκίνηση: Εποχή Κινήτρων και Κοινωνικής Δικαιοσύνης από το 2026
Νέα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, με έμφαση σε ευάλωτα νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αναμένονται για την πράσινη μετάβαση.
Το 2026 αναμένεται να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για την ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα, καθώς η Ευρώπη προετοιμάζει στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία για την απόκτηση οχημάτων μηδενικών ρύπων. Η αγορά ήδη κινείται προς την πράσινη μετάβαση, με την Αθήνα και τις Βρυξέλλες να συγκλίνουν στην άποψη ότι η επόμενη φάση των κινήτρων θα είναι πιο εστιασμένη και κοινωνικά δίκαιη, με μέτρα που θα ξεδιπλώνονται σε βάθος τριετίας.
Η έναρξη αυτής της νέας προσέγγισης αναμένεται στα μέσα Δεκεμβρίου, οπότε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανακοινώσει απαιτητικούς στόχους και χρηματοδοτικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις που θα επιλέξουν να ανανεώσουν τους στόλους τους με ηλεκτροκίνητα οχήματα. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, από το 2025 οι κατασκευαστές αυτοκινήτων υποχρεούνται να επιτύχουν συγκεκριμένες μέσες εκπομπές CO2, με απώτερο στόχο τις μηδενικές εκπομπές από το 2035.
Στο επίκεντρο του σχεδιασμού για το 2026 βρίσκεται το υπό σύσταση Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο (Social Climate Fund). Το Ταμείο αυτό θα αποτελέσει βασικό πυλώνα χρηματοδότησης για τη στήριξη της ενεργειακής μετάβασης πολιτών και επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Οι εξελίξεις αναμένεται να επιταχυνθούν μετά την ανακοίνωση των στόχων τον Δεκέμβριο. Αν και οι Βρυξέλλες και η Αθήνα τηρούν στάση αναμονής, καθώς οι λεπτομέρειες των εθνικών σχεδίων βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση, η ελληνική πλευρά προσβλέπει σε ένα μοντέλο «social leasing» (κοινωνικής μίσθωσης) για ηλεκτρικά αυτοκίνητα μηδενικών ρύπων. Οι επιδοτήσεις θα απευθύνονται σε ευάλωτα νοικοκυριά με αυστηρά εισοδηματικά και γεωγραφικά κριτήρια, καθώς και σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες με σημαντικό μεταφορικό φόρτο, των οποίων η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση θα έχει το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό όφελος.
Το μοντέλο της κοινωνικής μίσθωσης, εμπνευσμένο από τη Γαλλία, προβλέπει τη δυνατότητα ευάλωτων νοικοκυριών να μισθώσουν ή να αποκτήσουν ηλεκτρικά οχήματα με ευνοϊκούς όρους και εξαιρετικά χαμηλό μηνιαίο κόστος, φτάνοντας έως και τα 200 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων εξοικονομήσεων από καύσιμα και τέλη.
Επιπλέον, σχεδιάζεται ένας δεύτερος πυλώνας στήριξης για ευάλωτες μικροεπιχειρήσεις, καλύπτοντας την αγορά ή μίσθωση ηλεκτρικών οχημάτων όλων των κατηγοριών. Οικονομικός κλάδος, γεωγραφική περιοχή και μεταφορικές ανάγκες θα είναι καθοριστικοί παράγοντες για την ένταξη και το ύψος της επιδότησης. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον κλάδο των logistics.
Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα ξεκινά με συνολικό προϋπολογισμό 86,7 δισ. ευρώ για την περίοδο 2026-2032, με στόχο τη χρηματοδότηση μέτρων και επενδύσεων για την ενίσχυση της πράσινης κινητικότητας. Το βασικό σενάριο προβλέπει ένα πανευρωπαϊκά σχεδιασμένο πρόγραμμα επιδότησης, χωρίς όμως να αποκλείονται και εθνικές πρωτοβουλίες.
Τέλος, αναγνωρίζοντας τις καθυστερήσεις, η εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης αλλάζει, με τους διαγωνισμούς να γίνονται κεντρικά από τις περιφέρειες. Τα νέα εργαλεία χρηματοδότησης συμπληρώνονται από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων και τη μαζική προμήθεια ηλεκτρικών και υδρογόνου λεωφορείων για 22 πόλεις, σηματοδοτώντας ένα «big bang» στην ηλεκτροκίνηση από το 2026.