Το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα

Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι πανηγύρισαν το βράδυ της Πέμπτης (10.10), καθώς η Χαμάς και η κυβέρνηση του Ισραήλ ξεκίνησαν τις προετοιμασίες για την εφαρμογή μιας συμφωνίας εκεχειρίας στη Γάζα που υπόσχεται ένα βιώσιμο τέλος σε μια αιματηρή διετή σύγκρουση, η οποία στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, αποσταθεροποίησε μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής και προκάλεσε διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο.

Στη Γάζα, επικράτησε χαρά αλλά και μεγάλη ανησυχία. Πολλοί εξέφρασαν τον φόβο ότι η νέα συμφωνία θα καταρρεύσει, προκαλώντας νέο κύμα δυστυχίας στο κατεστραμμένο έδαφος. Αν και σε ορισμένα σημεία συγκεντρώθηκαν πλήθη που χόρευαν και τραγουδούσαν, σε πολλές περιοχές οι αντιδράσεις ήταν συγκρατημένες, με τους μάρτυρες να αναφέρουν έντονες πτήσεις πολεμικών αεροσκαφών και drones.

Στο Ισραήλ, σε μια ημέρα ταχύτατων και μερικές φορές χαοτικών εξελίξεων, τα νοσοκομεία προετοιμάζονταν να δεχτούν τους ομήρους που θα απελευθερωθούν από τη Χαμάς, η κυβερνητική συμμαχία υπέγραψε τη νέα συμφωνία εκεχειρίας και χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους του Τελ Αβίβ για να εκφράσουν χαρά και ανακούφιση.

Αργά το βράδυ της Πέμπτης, ανακοίνωση της κυβέρνησης ανέφερε ότι «μόλις εγκρίθηκε το πλαίσιο για την απελευθέρωση όλων των ομήρων – τόσο των ζωντανών όσο και των νεκρών».

Η ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για την «ειρηνευτική του πρόταση» την περασμένη εβδομάδα πυροδότησε έναν πυρετώδη γύρο έμμεσων διαπραγματεύσεων μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ στο αιγυπτιακό θέρετρο της Ερυθράς Θάλασσας, Σαρμ ελ Σέιχ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε την Πέμπτη ότι θα προσπαθήσει να μεταβεί στην Αίγυπτο για την υπογραφή της νέας συμφωνίας. Στο Ισραήλ, αξιωματούχοι ανέφεραν ότι αναμενόταν να επισκεφθεί τη χώρα την Κυριακή.

Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι 48 όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς, λιγότεροι από τους μισούς εκ των οποίων θεωρούνται ακόμα ζωντανοί, θα απελευθερωθούν «τη Δευτέρα ή την Τρίτη» και υποστήριξε ότι η συμφωνία «τερμάτισε τον πόλεμο στη Γάζα».

Ανακοινώθηκε επίσης το βράδυ της Πέμπτης ότι οι ΗΠΑ θα στείλουν περίπου 200 στρατιώτες στο Ισραήλ για να βοηθήσουν στην υποστήριξη και παρακολούθηση της συμφωνίας εκεχειρίας.

Οι ηγέτες του κόσμου έσπευσαν να χαιρετίσουν την εξέλιξη, ακόμη κι αν το μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης «ειρηνευτικής πρότασης» του Τραμπ δεν έχει ακόμη διαπραγματευθεί ή ρητά αναγνωριστεί από τη Χαμάς και το Ισραήλ. Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο ότι κανείς δεν θα αναγκαστεί να φύγει από τη Γάζα με βάση τους όρους της συμφωνίας. «Όχι, είναι ακριβώς το αντίθετο», είπε. «Αυτό είναι ένα υπέροχο σχέδιο».

Τι συμβαίνει στην πρώτη φάση της συμφωνίας 

Υπήρξε κάποια σύγχυση κατά τη διάρκεια της Πέμπτης για τον χρόνο έναρξης της πρώτης φάσης της συμφωνίας – κάτι που αντικατοπτρίζει τη γενικότερη αβεβαιότητα γύρω από πολλές από τις βασικές αρχές της.

Το γραφείο του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, είπε ότι η εκεχειρία θα τεθεί σε ισχύ μόλις η συμφωνία επικυρωθεί από την κυβέρνησή του. Όμως, κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι η εκεχειρία θα τεθεί σε εφαρμογή μέσα σε 24 ώρες από τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου. Οι όμηροι που πιστεύεται ότι είναι ακόμη ζωντανοί στη Γάζα θα απελευθερωθούν στη συνέχεια μέσα σε 72 ώρες, πρόσθεσε.

Οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν σε μια συμφωνημένη γραμμή στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία θα τους αφήνει τον έλεγχο του 53% της περιοχής, δήλωσε κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα απελευθερώσει περίπου 2.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους, αλλά, όπως ξεκαθάρισε ο εκπρόσωπος, ο Μαρουάν Μπαργκούτι, ανώτερο στέλεχος του κινήματος Φατάχ του Μαχμούντ Αμπάς – δημοφιλέστατος στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα και συχνά προβαλλόμενος ως πιθανός μελλοντικός ηγέτης – δεν θα είναι ανάμεσά τους. Πηγές της Χαμάς ανέφεραν ότι η λίστα με τους απελευθερωμένους κρατούμενους συζητείτο ακόμη το βράδυ της Πέμπτης.

Η Χαμάς κάλεσε τον Τραμπ και τα κράτη-εγγυητές να διασφαλίσουν ότι το Ισραήλ θα εφαρμόσει πλήρως την εκεχειρία.

Ο εξόριστος ηγέτης της Γάζας Χαλίλ Αλ-Χάγια δήλωσε την Πέμπτη ότι η οργάνωση έλαβε εγγυήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, Άραβες μεσολαβητές και την Τουρκία ότι ο πόλεμος στη Γάζα έχει τερματιστεί οριστικά, σύμφωνα με το Reuters.

ΟΗΕ: Οι υπηρεσίες του Οργανισμού δήλωσαν ότι είναι έτοιμες να σπεύσουν με βοήθεια στη Γάζα, όπου ειδικοί είχαν κηρύξει λιμό τον Αύγουστο.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, τόνισε ότι «για να μετατραπεί αυτή η εκεχειρία σε πραγματική πρόοδο, χρειαζόμαστε περισσότερα από τη σιωπή των όπλων».

Ο Γκουτέρες ζήτησε ασφαλή πρόσβαση για τους ανθρωπιστικούς εργαζόμενους, την απομάκρυνση γραφειοκρατικών εμποδίων στην ταχεία παράδοση βοήθειας, την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων υποδομών της Γάζας και χρηματοδότηση για να καλυφθούν οι τεράστιες ανάγκες.

Στο Ισραήλ, χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν μια πλατεία στο Τελ Αβίβ που έχει μετατραπεί σε σημείο αναφοράς για την εκστρατεία επιστροφής των ομήρων. Πολλοί τραγουδούσαν και χόρευαν κρατώντας ισραηλινές και αμερικανικές σημαίες.

«Νιώθουμε ότι μπορούμε επιτέλους να δούμε λίγο φως στο τέλος του τούνελ από το οποίο περπατούσαμε όλοι», δήλωσε η 25χρονη φοιτήτρια Εϊνάβ Καχίλα, που ταξίδεψε από την Ιερουσαλήμ. «Υπάρχει πολλή αγωνία επίσης, γιατί πάντα αισθανόμαστε αβέβαιοι ή ανασφαλείς για την κατάσταση. Αλλά οι άνθρωποι που ήρθαν εδώ σήμερα διάλεξαν να είναι με το μέρος της αισιοδοξίας».

«Δεν ήξερα πώς να νιώσω, αν έπρεπε να χαρώ ή να λυπηθώ. Το έχουμε ζήσει πολλές φορές στο παρελθόν και κάθε φορά απογοητευτήκαμε ξανά, οπότε αυτή τη φορά ο φόβος και η προσοχή είναι πιο δυνατά από ποτέ», είπε η Αλ-Ναζλί, η οποία αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι της στην Πόλη της Γάζας μετά την πρόσφατη ισραηλινή επίθεση εκεί.

«Όλοι ζουν σε σκηνές που δεν προστατεύουν ούτε από το κρύο ούτε από τους βομβαρδισμούς. Όσοι είχαν χρήματα ή δουλειά τα έχασαν όλα. Γι’ αυτό η χαρά μας είναι μισή, ανακατεμένη με πόνο … Μόνο ελπίζω να μπορέσουμε να ζήσουμε με ασφάλεια, να μην ξανακούσουμε τον ήχο των βομβών, να μη μας αναγκάσουν να μετακινηθούμε ξανά από τόπο σε τόπο, και να ανοίξουν σύντομα τα περάσματα [προς το Ισραήλ]».

Η επιτυχής ολοκλήρωση της συμφωνίας θα σηματοδοτούσε τη μεγαλύτερη επίτευξη εξωτερικής πολιτικής έως τώρα για τον Τραμπ, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα τον Ιανουάριο με την υπόσχεση να τερματίσει γρήγορα τους πολέμους στη Γάζα και την Ουκρανία, μόνο και μόνο για να βρεθεί αντιμέτωπος με εμπόδια και πολυπλοκότητες που προφανώς δεν είχε προβλέψει.

Ανώτεροι απεσταλμένοι από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και την Τουρκία συμμετείχαν στις συνομιλίες στο Σαρμ ελ Σέιχ αυτή την εβδομάδα, προσθέτοντας, όπως φαίνεται, ώθηση στις συζητήσεις που ξεκίνησαν τη Δευτέρα. Ο Τραμπ έστειλε τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ και τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ. Και οι δύο αναφέρθηκε ότι έφτασαν στο Ισραήλ το βράδυ της Πέμπτης.

Οι διαπραγματευτές έκλεισαν τα κενά ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ σχετικά με τις λεπτομέρειες της πρώτης φάσης του 20-σημείων σχεδίου που ανακοίνωσε ο Τραμπ, αλλά παραμένει ασαφές εάν οι δύο πλευρές έχουν καν συζητήσει τα πιο δύσκολα ζητήματα, όπως το πώς θα αφοπλιστεί η Χαμάς, όπως απαιτεί το Ισραήλ, και το μελλοντικό καθεστώς διακυβέρνησης της Γάζας.

Ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς, ο Οσάμα Χάμνταν, δήλωσε την Πέμπτη στο Καταριανό κανάλι Al Araby ότι η παλαιστινιακή οργάνωση απορρίπτει την πρόταση του Τραμπ για τη δημιουργία ενός προσωρινού «Συμβουλίου Ειρήνης» για τη διοίκηση της Γάζας, με επικεφαλής τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο.

Παρότι παραμένουν τεράστιες προκλήσεις, η συμφωνία φέρνει τις δύο πλευρές πιο κοντά από κάθε προηγούμενη προσπάθεια για τον τερματισμό ενός πολέμου που εξελίχθηκε σε περιφερειακή σύγκρουση, με τη συμμετοχή χωρών όπως το Ιράν, η Υεμένη και ο Λίβανος, αναδιαμορφώνοντας τη Μέση Ανατολή.

Τις τελευταίες ημέρες, το Ισραήλ μείωσε την ένταση της στρατιωτικής του εκστρατείας. Οι υγειονομικές αρχές της Γάζας ανέφεραν ότι οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν σε ισραηλινά πλήγματα την Τετάρτη. Ακόμη κι αν η βοήθεια αρχίσει να εισρέει, μέσω του ΟΗΕ και της Ερυθράς Ημισελήνου, όπως ορίζει το σχέδιο Τραμπ, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι δεν θα έχουν αρκετή τροφή ή καταφύγιο.

Περίπου 1.200 άνθρωποι, κυρίως άμαχοι, σκοτώθηκαν στις επιθέσεις της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 και 251 κρατήθηκαν όμηροι. Η αντεπίθεση του Ισραήλ έχει σκοτώσει πάνω από 67.000 ανθρώπους, κυρίως αμάχους, και έχει μετατρέψει μεγάλο μέρος της Γάζας σε ερείπια.