Εξοικονομώ με μπόνους για τους ιδιοκτήτες: Τα ποσοστά ενίσχυσης ανά εισοδηματική κατηγορία

Νοικοκυριά, σε κάθε γωνιά της χώρας, μπορούν να διεκδικήσουν οικονομική ενίσχυση, από το νέο «Εξοικονομώ» που θα…τρέξει το φθινόπωρο, για την υλοποίηση παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Αυτές, σύμφωνα με τον οδηγό του προγράμματος, μπορούν να πραγματοποιηθούν, αποκλειστικά, σε σπίτια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία και βέβαια υφίστανται νόμιμα.

Οι δε ιδιοκτήτες τους πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια για την ένταξή τους στο πρόγραμμα.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με όσα αναφέρει η έντυπη έκδοση του “Ελεύθερου Τύπου”, η δράση παρέχει κίνητρα για παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε πολυκατοικίες με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν κοινόχρηστες και μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών.

Πιο συγκεκριμένα για το νέο «Εξοικονομώ» δικαίωμα συμμετοχής έχουν φυσικά πρόσωπα, τα οποία κατά το «έτος αναφοράς» (φορολογικό έτος 2020) και κατά το χρόνο υποβολής αίτησης έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας, επικαρπίας, ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των δικαιούχων, μετά από συναίνεση των υπολοίπων.

Τα ποσοστά ενίσχυσης

 Εφόσον η χρήση κατοικίας γίνεται από τον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό ανά εισοδηματική κατηγορία.

Για την ακρίβεια, προβλέπονται πέντε κατηγορίες επιδοτήσεων, στις οποίες υπάγονται οι ωφελούμενοι ανάλογα με το εισόδημά τους, με τα ποσοστά επιδότησης να διαμορφώνονται, αντιστοίχως, ως εξής:

1. Για ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό έως 10.000 ευρώ: 75%.
2. Από 5.000-10.000 ευρώ ατομικό και 10.000-20.000 οικογενειακό: 70%.
3. Από 10.000-20.000 ευρώ ατομικό και 20.000-30.000 ευρώ οικογενειακό: 55%.
4. Από 20.000-30.000 ευρώ ατομικό και 30.000-40.000 ευρώ οικογενειακό: 45%.
5. Από 30.000-50.000 ευρώ ατομικό και 40.000-60.000 ευρώ οικογενειακό: 40%.

Εάν η χρήση κατοικίας γίνεται από πρόσωπο διαφορετικό από τον αιτούντα (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό (40%) και ανεξάρτητο εισοδηματικής κατηγορίας.

Αξίζει να επισημανθεί πως η νομιμότητα της κατοικίας αποδεικνύεται βάσει οικοδομικής άδειας. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης της κατοικίας δεν τη διαθέτει ή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην τρέχουσα κατάσταση της κατοικίας, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο, από το οποίο να προκύπτει ότι η κατοικία υφίσταται νόμιμα.

Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση υπαγωγής σε νόμο περί τακτοποίησης αυθαιρέτων, ο αιτών θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία της πληρωμής του προστίμου μέχρι την εκταμίευση του προγράμματος.

Παράλληλα, η κύρια χρήση της κατοικίας προς ενεργειακή αναβάθμιση θα πρέπει να αποδεικνύεται από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων τριών ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020).

Εφόσον από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών.

Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου) θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.

Σε περίπτωση κύριας χρήσης της κατοικίας από συγκύριο (ιδιοκατοίκηση), δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί.

Το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) θα πρέπει να έχει εκδοθεί από την 1η.2.2020 (ημερομηνία επιλεξιμότητας δαπανών για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και μετά.

Γίνονται δεκτά και ΠΕΑ που έχουν εκδοθεί μετά την 27.11.2017 (ημερομηνία ενεργοποίησης του πληροφοριακού συστήματος έκδοσης Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης), η δαπάνη των οποίων, ωστόσο, δεν θα είναι επιλέξιμη από το πρόγραμμα.

Ειδικά για τις περιπτώσεις που σύμφωνα με τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020) η κατοικία α) ενοικιάζεται/παραχωρείται δωρεάν, β) είναι κενή, ή γ) δεν υπήρχε εμπράγματο δικαίωμα επικαρπίας ή πλήρους κυριότητας και έχει αποκτηθεί πρόσφατα, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνον ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

Επιλέξιμες παρεμβάσεις

 Οι παρεμβάσεις που καλύπτονται από το «Εξοικονομώ» αφορούν σε κουφώματα, συστήματα σκίασης, αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης, ψύξης, συστήματα ζεστού νερού χρήσης, συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home) και αναβάθμιση φωτισμού.

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων, ανά αίτηση ωφελούμενου (για μονοκατοικία, μεμονωμένο διαμέρισμα, διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία), δεν μπορεί να υπερβαίνει:

α) το γινόμενο του 0,9 ευρώ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ο εν λόγω περιορισμός θα ελεγχθεί εκ νέου κατά την υποβολή του Β’ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης, με βάση την επιτευχθείσα ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kWh).

β) Το γινόμενο του 180 ευρώ επί την επιφάνεια κυρίων χώρων (όπως αυτή προκύπτει από το έντυπο Ε9).

γ) Tα 28.000 ευρώ για μονοκατοικία, μεμονωμένο διαμέρισμα, διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία.

Επιπρόσθετα, επιχορηγούνται από το πρόγραμμα σε ποσοστό 80% της δαπάνης, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης σε αυτό και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου και της εξοικονομούμενης ενέργειας, δαπάνες που σχετίζονται με τα εξής: ΠΕΑ Α’, ΠΕΑ Β’, σύμβουλο άδειας, μελέτη, ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου-διηρημένης ιδιοκτησίας. Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός των παραπάνω δαπανών δεν μπορεί να υπερβαίνει:

• Για αίτηση μονοκατοικίας, μεμονωμένου διαμερίσματος, διαμερίσματος ως μέρος αίτησης πολυκατοικίας, τα 2.000 ευρώ.

• Για αίτηση πολυκατοικίας, τα 5.000 ευρώ.

Ολες οι παραπάνω τιμές συμπεριλαμβάνουν ΦΠΑ.

Κάλυψη ιδιωτικής συμμετοχής 

Οι ωφελούμενοι των κατηγοριών 1 έως 5 (πίνακας 1), ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση, δικαιούνται την αντίστοιχη επιχορήγηση και αναλαμβάνουν την πληρωμή του υπόλοιπου ποσού με ίδια κεφάλαια ή συνάπτουν δανειακή σύμβαση, εφόσον το επιθυμούν, είτε για το ποσό που θα επιλέξουν είτε για το ποσό που θα τους εγκριθεί από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό, ή με συνδυασμό των παραπάνω.

Ειδικά για την εισοδηματική κατηγορία 1 και μόνο, σε περίπτωση σύναψης από τον ωφελούμενο δανειακής σύμβασης παρέχεται η δυνατότητα εγγυοδοσίας του Δημοσίου προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

Οι δαπάνες των παρεμβάσεων θα εξοφλούνται από τον ωφελούμενο και η επιχορήγηση θα αποδίδεται στον ίδιο. Το 50% της επιχορήγησης θα κατατίθεται μετά την απόφαση υπαγωγής και θα δεσμεύεται σε λογαριασμό του ωφελούμενου που θα χρησιμοποιείται μόνο για τις ανάγκες του προγράμματος. Το υπολειπόμενο ποσό θα αποδίδεται στον ωφελούμενο, μετά τον ολοκλήρωση του ελέγχου των δικαιολογητικών υλοποίησης του έργου και την επίτευξη του ενεργειακού στόχου και της απαιτούμενης εξοικονόμησης ενέργειας. Παρέχεται η δυνατότητα εκχώρησης από τον ωφελούμενο του υπόλοιπου της επιχορήγησης σε τράπεζα.

Τραπεζικός δανεισμός 

Για την κάλυψη της ίδιας συμμετοχής -στο πλαίσιο του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων- παρέχεται η δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού. Μάλιστα, το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης είναι επιδοτούμενο σε ποσοστό 100% για όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες.

Επισημαίνεται πως το νέο «Εξοικονομώ» δεν καλύπτει τυχόν κόστος προμήθειας εντολής για μεταφορά χρημάτων για την πληρωμή αναδόχων, προμηθευτών κ.λπ., που γίνονται στο πλαίσιο του προγράμματος. Το παραπάνω αφορά στην περίπτωση που το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με το οποίο συνεργάζεται ο προμηθευτής είναι διαφορετικό από αυτό που έχει επιλέξει να συνεργάζεται ο ωφελούμενος.

 ΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ

Το νέο «Εξοικονομώ» περιλαμβάνει 14 καινοτομίες που το διαφοροποιούν από παλαιότερα, αντίστοιχα, προγράμματα. Πρόκειται, ειδικότερα, για τα εξής χαρακτηριστικά που διακρίνουν το πρόγραμμα:

• Καταργείται η χρονική ιεράρχηση υποβολής αιτήσεων και εισάγονται κριτήρια αξιολόγησης.

• Δημιουργείται νέα κατηγορία μόνο για τα ευάλωτα νοικοκυριά με ξεχωριστό προϋπολογισμό ύψους 100 εκατ. ευρώ, ενισχύοντας τις πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.

• Για πρώτη φορά εισάγονται κοινωνικά κριτήρια για ΑμεΑ, πολύτεκνους και μονογονεϊκές οικογένειες, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 21% του ποσοστού μοριοδότησης.

• Για πρώτη φορά εισάγεται το κριτήριο των βαθμο-ημερών, με το οποίο λαμβάνονται υπ’ όψιν οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή.

• Η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων θα αποτελέσει το σημαντικότερο κριτήριο σε ποσοστό 50% και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%.

• Επιτυγχάνεται υπέρβαση κατά 108% του ετήσιου στόχου του ΕΣΕΚ για την εξοικονόμηση ενέργειας από παρεμβάσεις σε κτίρια.

• Εκτιμάται ότι θα υπάρξει ενεργειακή αναβάθμιση 50.000 νοικοκυριών όταν στα προηγούμενα προγράμματα ο αντίστοιχος αριθμός ανήλθε περί τα 40.000 νοικοκυριά.

• Για την αποδοτικότερη απορρόφηση κονδυλίων, η κατανομή τους θα γίνεται ανά Περιφερειακή Ενότητα (νομός) και όχι ανά περιφέρεια όπως γινόταν στο παρελθόν.

• Αλλάζει το καθεστώς των ωφελουμένων, καθώς δικαιούχοι μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν εμπράγματο δικαίωμα στο ακίνητο το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους.

• Περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων ανά ωφελούμενο σε μία αίτηση.

• Καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους σε πολυκατοικίες.

• Στοχεύοντας στην ψηφιοποίηση του κράτους και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθίσταται υποχρεωτική και επιδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος.

• Δημιουργείται λίστα επιλαχόντων για τη διασφάλιση της απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και την αύξηση των δικαιούχων.

• Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος αναλαμβάνει τη διαχείριση του προγράμματος (λειτουργία της πλατφόρμας, αξιολόγηση αιτήσεων κ.λπ.).

Το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών και διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία

– Σε περίπτωση που η χρήση κατοικίας γίνεται από τον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό ανά εισοδηματική κατηγορία.

– Σε περίπτωση που η χρήση κατοικίας γίνεται από πρόσωπο διαφορετικό από τον αιτούντα (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό και ανεξάρτητο εισοδηματικής κατηγορίας.

Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Τα κριτήρια που παρατίθενται για την προτεραιοποίηση των αιτήσεων στο πλαίσιο του νέου «Εξοικονομώ»

Βήμα προς βήμα η διαδικασία ένταξης

Η διαδικασία ένταξης στο πολυαναμενόμενο νέο «Εξοικονομώ» περιγράφεται βήμα προς βήμα στον οδηγό του προγράμματος, που είδε, χθες, το φως της δημοσιότητας.

Βάσει αυτού, κατ’ αρχάς, κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα εξετάζει εάν πληροί τα κριτήριά του.

Επειτα, συγκεντρώνει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και απευθύνεται σε ενεργειακό επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση της ιδιοκτησίας τους και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ).

Κατά το διάστημα υποβολής αιτήσεων, συμπληρώνει την αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος, επιλέγοντας, εάν επιθυμεί, τη χορήγηση δανείου και από ποιον χρηματοπιστωτικό οργανισμό θα γίνει αυτό.

Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 1η.2.2020 και σε κάθε περίπτωση μετά την έκδοση του ΠΕΑ της πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης. Μέρος των παρεμβάσεων δύναται να πραγματοποιηθεί και πριν από την έκδοση της απόφασης υπαγωγής, με αποκλειστική ευθύνη, όμως, του ωφελούμενου.

Σημειώνεται πως η υποβολή της αίτησης, η παρακολούθηση του χρονοδιαγράμματος της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και οι ενέργειες για την ολοκλήρωση του έργου, συμπεριλαμβανομένης της προσκόμισης των δικαιολογητικών για την πιστοποίηση ολοκλήρωσης του έργου, μπορεί να ανατίθενται από τους δυνητικά ωφελούμενους σε σύμβουλο έργου.

Στο πληροφοριακό σύστημα του προγράμματος θα αναρτώνται σε προκαθορισμένο διάστημα τριάντα 30 ημερών στοιχεία που αφορούν στο ΠΕΑ, στις παρεμβάσεις που έχουν προκύψει από το ΠΕΑ και οδηγούν στην επίτευξη του ενεργειακού στόχου, το αντίστοιχο κόστος αυτών, καθώς και λοιπά στοιχεία και δικαιολογητικά.

Κατά τη διαδικασία θα γίνονται ηλεκτρονικοί έλεγχοι και διασταυρώσεις και οι υποβληθείσες αιτήσεις θα βαθμολογούνται βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων στο πλαίσιο σχετικής προβλεπόμενης διαδικασίας.

Μετά το πέρας του παραπάνω χρονικού διαστήματος και έπειτα από την ολοκλήρωση ελέγχων και διασταυρώσεων, θα καταρτίζονται ανά νομό οι προσωρινοί πίνακες κατάταξης.

Οταν θα ολοκληρωθεί η περίοδος των ενστάσεων και κατ’ επέκταση θα οριστικοποιηθούν οι πίνακες κατάταξης, θα εκδοθεί η απόφαση υπαγωγής στο πρόγραμμα για τις επιτυχούσες αιτήσεις στο πλαίσιο των αντίστοιχων πόρων ανά νομό.

Οι αιτήσεις, οι οποίες δεν θα λάβουν απόφαση υπαγωγής, διατηρούν τη θέση τους στους πίνακες οριστικής κατάταξης.

Σε περίπτωση μη αποδοχής της υπαγωγής, θα γίνεται κάλυψη της θέσης από την αμέσως επόμενη αίτηση, σύμφωνα με τους πίνακες οριστικής κατάταξης και στο πλαίσιο διαθεσιμότητας των αντίστοιχων πόρων.

Μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων, διενεργείται επιθεώρηση από ενεργειακό επιθεωρητή (διαφορετικό από τον ενεργειακό επιθεωρητή που συνέταξε το Α’ ΠΕΑ), και εκδίδεται νέο ΠΕΑ (Β’ ΠΕΑ).

Βάσει του Β’ ΠΕΑ και κατόπιν της διαπίστωσης επίτευξης του ενεργειακού στόχου και της απαιτούμενης εξοικονόμησης ενέργειας, και του ελέγχου των δικαιολογητικών, ολοκληρώνεται η καταβολή των κινήτρων του προγράμματος στους ωφελούμενους.

Σημειώνεται ότι ο δεύτερος ενεργειακός επιθεωρητής θα επιλέγεται με ηλεκτρονική κλήρωση από μητρώο που θα συντάξει και θα συντηρεί το ΤΕΕ.

Κατά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων και την έκδοση του Β’ ΠΕΑ, θα ελέγχεται το όριο της απόκλισης της επιτευχθείσας εξοικονόμηση ενέργειας από την αρχικά υπολογιζόμενη, βάσει του Α’ ΠΕΑ.

Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η αναβάθμιση της κατοικίας κατά 3 ενεργειακές κατηγορίες. Υπενθυμίζεται πως η δαπάνη για το κόστος των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων, η δαπάνη του συμβούλου έργου, η αμοιβή για την έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας, καθώς και τυχόν λοιπές δαπάνες μελετών καλύπτονται ως ορισμένο ποσοστό από το πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου και της απαιτούμενης εξοικονόμησης ενέργειας του προγράμματος.

Τα έργα των ωφελούμενων (φυσικό και οικονομικό αντικείμενο) θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα δώδεκα μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής.

Εντός των έξι μηνών του άνω διαστήματος θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον το τριάντα τοις εκατό (30%) των επιλέξιμων εργασιών βάσει του επιλέξιμου προϋπολογισμού. Σε διαφορετική περίπτωση, η αίτηση θα οδηγείται σε απένταξη.

Πέραν του διαστήματος των δώδεκα μηνών για την ολοκλήρωση του έργου, δίνεται δυνατότητα παράτασης για προκαθορισμένο διάστημα, σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος, κατόπιν εξέτασης αιτιολογημένου αιτήματος.