Κρυφοί κίνδυνοι στα σπίτια μας: Ποιες οικιακές συσκευές απελευθερώνουν τρισεκατομμύρια μικροσκοπικά σωματίδια

Νέα επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει μια ανησυχητική αλήθεια: καθημερινές οικιακές συσκευές, από κουζίνες μέχρι φριτέζες αέρος, μπορούν να απελευθερώσουν δισεκατομμύρια, ακόμη και τρισεκατομμύρια, μικροσκοπικά σωματίδια με μία μόνο χρήση. Αυτή η μορφή ρύπανσης εσωτερικού αέρα, που συχνά παραμένει αόρατη και άοσμη, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην αναπνευστική και καρδιαγγειακή υγεία, ιδιαίτερα σε σύγχρονα σπίτια με περιορισμένο φυσικό αερισμό.

Ερευνητές, χρησιμοποιώντας τεχνολογία μέτρησης σωματιδίων υψηλής ανάλυσης, διαπίστωσαν ότι πολλές οικιακές συσκευές εκπέμπουν εξαιρετικά λεπτά σωματίδια, με διάμετρο μικρότερη από 100 νανόμετρα. Αυτά τα σωματίδια είναι τόσο μικρά που παρακάμπτουν τα φυσικά φίλτρα του σώματος, εισχωρούν βαθιά στους πνεύμονες και μπορούν ακόμη και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Η μακροχρόνια έκθεση σε αυτά συνδέεται με φλεγμονή των αεραγωγών, επιδείνωση του άσθματος και χρόνιων πνευμονικών παθήσεων, καθώς και αυξημένη καρδιαγγειακή καταπόνηση, με πιθανές επιπτώσεις στον εγκέφαλο και τον μεταβολισμό. Παιδιά, ηλικιωμένοι και άτομα με προϋπάρχουσες καρδιακές ή πνευμονικές παθήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Hazardous Materials, ανέδειξε ως βασικές πηγές εκπομπών:

* **Συσκευές μαγειρέματος:** Το τηγάνισμα, το ψήσιμο στη σχάρα και οι μέθοδοι μαγειρέματος σε υψηλή θερμοκρασία, ειδικά από κουζίνες αερίου, παράγουν σωματίδια από θέρμανση ελαίων, καύση τροφών και θερμική διάσπαση οργανικών υλικών.
* **Φριτέζες αέρος, τοστιέρες και φούρνοι:** Αυτές οι συσκευές υψηλής θερμοκρασίας μπορούν να αυξήσουν προσωρινά τα επίπεδα σωματιδίων σε εσωτερικούς χώρους σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις, ιδιαίτερα κατά το μαγείρεμα λιπαρών τροφών ή με ανεπαρκή αερισμό.
* **Κεριά, θυμίαμα και αρωματικές συσκευές:** Παρά το γεγονός ότι συχνά παραβλέπονται, μπορούν να εκπέμπουν λεπτά σωματίδια και πτητικές οργανικές ενώσεις, ανεξαρτήτως αν είναι «φυσικά» ή αρωματισμένα.
* **Συσκευές καθαρισμού και θερμαινόμενα πλαστικά:** Ορισμένες συσκευές και υλικά μπορούν να απελευθερώσουν σωματίδια μέσω τριβής, θερμικής αποικοδόμησης ή χημικών αντιδράσεων.

Η εσωτερική ρύπανση μπορεί να είναι χειρότερη από την εξωτερική, καθώς ο αέρας κυκλοφορεί σε κλειστούς χώρους, δεν αραιώνεται αποτελεσματικά και παγιδεύεται για ώρες. Τα σύγχρονα, ενεργειακά αποδοτικά σπίτια, όντας ερμητικά σφραγισμένα, ενισχύουν αυτό το φαινόμενο.

Οι ιατρικοί εμπειρογνώμονες τονίζουν ότι, ενώ οι σύντομες αιχμές έκθεσης μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό σε ευαίσθητα άτομα, η χρόνια έκθεση αποτελεί τη μεγαλύτερη ανησυχία, συμβάλλοντας σε μακροπρόθεσμους κινδύνους υγείας. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς η έκθεση μπορεί να συμβαίνει χωρίς ορατούς καπνούς ή αισθητές μυρωδιές.

Για τη μείωση της έκθεσης, συνιστάται η συνεχής χρήση του εξαεριστήρα κατά το μαγείρεμα, το άνοιγμα παραθύρων κατά τη χρήση συσκευών υψηλής θερμοκρασίας, ο περιορισμός του καπνίσματος κεριών/θυμιάματος, η σωστή συντήρηση των συσκευών και η πιθανή χρήση φορητών καθαριστών αέρα. Αυτά τα μέτρα δεν εξαλείφουν την έκθεση, αλλά μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις συγκεντρώσεις σωματιδίων.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι οικιακές συσκευές δεν είναι εξ ορισμού «τοξικές» και η περιστασιακή χρήση δεν συνιστά επείγουσα ιατρική κατάσταση. Η ευαισθητοποίηση και ο καλός αερισμός είναι τα κλειδιά, καθιστώντας τα ευρήματα αυτά ένα διαχειρίσιμο πρόβλημα περιβαλλοντικής υγείας.