Νέα μελέτη σοκάρει: Το σολάριουμ τριπλασιάζει τον κίνδυνο μελανώματος

Μια νέα, συγκλονιστική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Science Advances, αποκαλύπτει ότι η χρήση σολάριουμ σχετίζεται με σχεδόν τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος σε σύγκριση με την μη χρήση. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνουν δεκαετίες ερευνών που συνδέουν την τεχνητή υπεριώδη (UV) ακτινοβολία με την πρόκληση σοβαρών γενετικών βλαβών στα κύτταρα του δέρματος, εντείνοντας τις ανησυχίες για τη δημόσια υγεία σχετικά με τους κινδύνους των σολάριουμ.

Πόσο αυξάνεται ο κίνδυνος μελανώματος από τα σολάριουμ;

Οι αναλύσεις της νέας έρευνας καταλήγουν σε ένα σαφές συμπέρασμα: τα άτομα που χρησιμοποιούν σολάριουμ εμφανίζουν περίπου 2,85 φορές υψηλότερο κίνδυνο μελανώματος σε σχέση με εκείνα που δεν τα έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ. Αυτή η αύξηση του κινδύνου λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η συχνότητα των συνεδριών μαυρίσματος, η ηλικία κατά την πρώτη χρήση, καθώς και η αθροιστική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος όταν η χρήση σολάριουμ ξεκινά σε νεαρή ηλικία, εύρημα που ευθυγραμμίζεται με προηγούμενες επιδημιολογικές μελέτες.

Γιατί τα σολάριουμ προκαλούν μελάνωμα: Η επιστημονική εξήγηση

1. **Άμεση βλάβη του DNA από την υπεριώδη ακτινοβολία:** Τα σολάριουμ εκπέμπουν έντονη ακτινοβολία UVA και UVB, παρόμοια με το ηλιακό φως, αλλά συχνά σε υψηλότερη ένταση. Αυτά τα μήκη κύματος προκαλούν αλλοιώσεις στο DNA, μεταλλάξεις στα μελανοκύτταρα (τα κύτταρα που παράγουν μελανίνη) και υπερφόρτωση των μηχανισμών επιδιόρθωσης του DNA. Η μελέτη εντόπισε εκτεταμένες βλάβες στο DNA του δέρματος που εκτίθεται σε ακτινοβολία σολάριουμ, επιβεβαιώνοντας την άμεση μεταλλαξιογόνο δράση της.

2. **Αλλαγές στη γενετική και επιγενετική ρύθμιση:** Η έρευνα έδειξε ότι το μαύρισμα με σολάριουμ πυροδοτεί μοριακές αλλαγές που σχετίζονται με την επιταχυνόμενη γήρανση του δέρματος, την αλλαγμένη γονιδιακή έκφραση και την πρόωρη επιγενετική γήρανση. Αυτές οι αλλαγές μοιάζουν με αυτές που παρατηρούνται σε δέρμα με χρόνια βλάβη από τον ήλιο και μπορούν να οδηγήσουν σε κακοήθη μετασχηματισμό.

3. **Επίδραση στα μελανοκύτταρα:** Η υπεριώδης ακτινοβολία των σολάριουμ μπορεί να επηρεάσει τα μελανοκύτταρα διαφορετικά από το φυσικό ηλιακό φως. Η έντονη τεχνητή ακτινοβολία μπορεί να διεγείρει ανώμαλη δραστηριότητα, να δημιουργήσει οξειδωτικό στρες και η επαναλαμβανόμενη έκθεση να μεταβάλλει την κυτταρική σηματοδότηση που σχετίζεται με τον πολλαπλασιασμό. Αυτές οι επιδράσεις εξηγούν γιατί το σολάριουμ είναι πιο καρκινογόνο από την περιστασιακή έκθεση στον ήλιο.

Σύνδεση με την υπάρχουσα γνώση

Προηγούμενες μελέτες έχουν ήδη συνδέσει τη χρήση σολάριουμ με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος, του βασικοκυτταρικού και του πλακώδους καρκινώματος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) ταξινομούν τα σολάριουμ ως καρκινογόνα για τον άνθρωπο. Η νέα μελέτη ενισχύει αυτή την κατανόηση, ποσοτικοποιώντας την αύξηση του κινδύνου, συνδέοντας την έκθεση με διακριτά πρότυπα βλάβης του DNA και αποδεικνύοντας μοριακούς παραλληλισμούς με το γηρασμένο, κατεστραμμένο δέρμα.

Ποιος διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο;

Οι νεότεροι χρήστες, ειδικά εκείνοι που ξεκινούν το τεχνητό μαύρισμα πριν τα 30, αντιμετωπίζουν δυσανάλογα υψηλότερο κίνδυνο. Οι συχνές συνεδρίες αυξάνουν τον κίνδυνο με δοσοεξαρτώμενο τρόπο. Επίσης, τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, φακίδες, ανοιχτόχρωμα μαλλιά ή ιστορικό ηλιακού εγκαύματος είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

Συστάσεις για την πρόληψη

Οι δερματολόγοι και οι ειδικοί στην πρόληψη του καρκίνου συνιστούν:

1. **Πλήρη αποφυγή του σολάριουμ:** Ακόμα και η περιστασιακή χρήση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο.
2. **Προστασία από τον ήλιο:** Αναζήτηση σκιάς, χρήση αντηλιακού ευρέος φάσματος (SPF 30+) και προστατευτικά ρούχα όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους.
3. **Τακτικοί έλεγχοι δέρματος:** Η έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος είναι ζωτικής σημασίας. Ελέγξτε για νέα ή μεταβαλλόμενα σπίλους, ασύμμετρες αλλοιώσεις, ακανόνιστες ή ποικιλόχρωμες άκρες, και αλλαγές στο μέγεθος.

Συχνές Ερωτήσεις

* **Αυξάνει το σολάριουμ τον κίνδυνο μελανώματος περισσότερο από τον ήλιο;** Και τα δύο αυξάνουν τον κίνδυνο. Τα σολάριουμ παρέχουν συμπυκνωμένη UV ακτινοβολία και συνδέονται με σχεδόν τριπλάσια αύξηση του κινδύνου.
* **Είναι αρκετή μία συνεδρία για να αυξηθεί ο κίνδυνος;** Ο κίνδυνος αυξάνεται αθροιστικά, αλλά ακόμη και η πρόωρη ή περιστασιακή χρήση προκαλεί συσσωρευόμενες βλάβες στο DNA.
* **Μπορούν τα σολάριουμ να προκαλέσουν άλλους καρκίνους του δέρματος;** Ναι, συνδέονται επίσης με βασικοκυτταρικό και πλακώδες καρκίνωμα.
* **Είναι ασφαλές το σολάριουμ με αντηλιακό;** Το αντηλιακό μειώνει τον κίνδυνο, αλλά δεν τον εξαλείφει. Το σκόπιμο μαύρισμα εξακολουθεί να εκθέτει το δέρμα σε επιβλαβή UV ακτινοβολία.
* **Μπορεί η βλάβη στο DNA να αντιστραφεί;** Κάποια επιδιόρθωση συμβαίνει, αλλά η βλάβη που οδηγεί σε μετάλλαξη είναι μόνιμη. Η πρόληψη είναι το κλειδί.

Συμπερασματικά, η νέα έρευνα ενισχύει το σαφές μήνυμα: τα σολάριουμ αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο μελανώματος, προκαλώντας ευρεία βλάβη στο DNA και επιταχύνοντας τη γήρανση του δέρματος.