Ιλαρά: Η επικίνδυνη αναζωπύρωση απειλεί την παγκόσμια πρόοδο – Τι πρέπει να γνωρίζετε
Ο ΠΟΥ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την απότομη αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς παγκοσμίως, λόγω της μειωμένης εμβολιαστικής κάλυψης και της παραπληροφόρησης.
Ενώ η παγκόσμια θνησιμότητα από ιλαρά έχει σημειώσει εντυπωσιακή μείωση 88% από το 2000, φτάνοντας από 760.000 θανάτους σε περίπου 90.000 το 2024, μια ανησυχητική τάση αναδύεται: τα κρούσματα αυξάνονται ραγδαία παγκοσμίως. Η Ευρώπη, ειδικότερα, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια απότομη αναζωπύρωση της νόσου, γεγονός που οδηγεί τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Εάν τα παγκόσμια ποσοστά εμβολιασμού δεν ανακάμψουν άμεσα, η επέκταση της ιλαράς αναμένεται να συνεχιστεί τους επόμενους μήνες.
Η εξαιρετική αυτή πρόοδος στην καταπολέμηση της ιλαράς, που έχει αποτρέψει περίπου 50 εκατομμύρια θανάτους την περίοδο 2000-2024, αποδίδεται στην ευρεία διάδοση του παιδικού εμβολιασμού, τη βελτιωμένη επιτήρηση και την ταχεία αντίδραση σε επιδημίες. Ωστόσο, ο ΠΟΥ τονίζει εμφατικά ότι οι πρόσφατες μειώσεις στην εμβολιαστική κάλυψη απειλούν άμεσα αυτήν την επιτυχία.
Η Ευρώπη και η Κεντρική Ασία καταγράφουν αύξηση 47% στα κρούσματα ιλαράς τον τελευταίο χρόνο, με πολλές χώρες της ΕΕ να αναφέρουν επιδημίες που συνδέονται με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, πλήττοντας κυρίως βρέφη και μη εμβολιασμένους εφήβους. Το ECDC προειδοποιεί ότι η Ευρώπη εισέρχεται σε περίοδο υψηλού κινδύνου, με την χειμερινή μετάδοση να αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση.
Οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε αυτήν την αναζωπύρωση περιλαμβάνουν:
* **Μείωση των ποσοστών εμβολιασμού:** Η παγκόσμια κάλυψη για την πρώτη δόση MMR έχει πέσει κάτω από το 83% και για τη δεύτερη γύρω στο 74%, ποσοστά σημαντικά χαμηλότερα από αυτά που απαιτούνται για την ανοσία της αγέλης. Η πανδημία COVID-19, οι διαταραχές στην υγειονομική περίθαλψη και η επιβράδυνση των τακτικών υπηρεσιών εμβολιασμού έχουν συμβάλει σε αυτό.
* **Παραπληροφόρηση και δισταγμός εμβολιασμού:** Η αυξανόμενη παραπληροφόρηση, ιδίως στο διαδίκτυο, τροφοδοτεί τη δυσπιστία απέναντι στα εμβόλια, επηρεάζοντας ιδιαίτερα την Ευρώπη.
* **Κενά ανοσίας από χαμένους παιδικούς εμβολιασμούς:** Εκατομμύρια παιδιά έχασαν τους εμβολιασμούς τους κατά τα lockdowns, δημιουργώντας ευάλωτους πληθυσμούς.
* **Υψηλή μεταδοτικότητα του ιού:** Η ιλαρά είναι εξαιρετικά μεταδοτική, με ένα μολυσμένο άτομο να μπορεί να μολύνει έως και 18 μη εμβολιασμένα άτομα.
* **Παγκόσμια ταξίδια:** Η διεθνής κινητικότητα ευνοεί την ταχεία εξάπλωση του ιού.
Η ιλαρά δεν είναι μια ήπια ασθένεια. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, απώλεια ακοής, αφυδάτωση, ακόμη και καθυστέρηση στην επαναφορά του ανοσοποιητικού συστήματος. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη αντιική θεραπεία, ενώ ο εμβολιασμός παραμένει η μόνη αξιόπιστη προστασία.
Για την πρόληψη, ο ΠΟΥ συνιστά την ολοκλήρωση του προγράμματος εμβολιασμού MMR, την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης από αξιόπιστες πηγές, την ενίσχυση της κοινοτικής ανοσίας και την έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής περίθαλψης σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων. Η διασφάλιση υψηλής κάλυψης εμβολιασμού είναι κρίσιμη για την προστασία ατόμων και κοινοτήτων από ένα παγκόσμιο κύμα κρουσμάτων.