Ο κίνδυνος της υγρασίας στο σπίτι τον χειμώνα: Πώς να προστατέψετε την υγεία σας

Ενώ η μέτρια υγρασία είναι ωφέλιμη, η υπερβολική εσωτερική υγρασία δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μούχλας, ακάρεων σκόνης, ενώ παράλληλα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο αναπνευστικό σύστημα και να αυξήσει τη μετάδοση ορισμένων λοιμώξεων. Σύμφωνα με επιστημονικές ανασκοπήσεις, η ιδανική εσωτερική σχετική υγρασία (RH) θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 40% και 60%, εξισορροπώντας την άνεση, αποτρέποντας την ανάπτυξη μούχλας και μειώνοντας τα αερομεταφερόμενα παθογόνα.

**Γιατί η υψηλή εσωτερική υγρασία αποτελεί πρόβλημα τον χειμώνα**

Κατά τους χειμερινούς μήνες, τα εσωτερικά περιβάλλοντα υφίστανται σημαντικές αλλαγές. Κλείνουμε πόρτες και παράθυρα για να διατηρήσουμε τη θερμότητα, γεγονός που μειώνει την ανανέωση του αέρα. Παράλληλα, δραστηριότητες όπως η αναπνοή, το μαγείρεμα, τα ντους και το στέγνωμα ρούχων προσθέτουν διαρκώς υγρασία στο χώρο. Τα χαλιά, τα κλινοσκεπάσματα και οι ταπετσαρίες λειτουργούν ως σφουγγάρια, απορροφώντας και διατηρώντας την υγρασία. Οι χαμηλές εξωτερικές θερμοκρασίες, από την άλλη, ευνοούν τη συμπύκνωση υγρασίας στους τοίχους και τα παράθυρα. Όταν η εσωτερική σχετική υγρασία υπερβαίνει το 50-60%, βιολογικοί παράγοντες όπως σπόρια μούχλας, ακάρεα σκόνης, μύκητες και βακτήρια πολλαπλασιάζονται ταχύτατα. Η επιστημονική βιβλιογραφία επισημαίνει επίσης ότι τα υγρά περιβάλλοντα παρατείνουν την επιβίωση των ιών, αυξάνοντας δυνητικά τις αναπνευστικές λοιμώξεις κατά τους χειμερινούς μήνες.

**Επιπτώσεις στην υγεία από την υψηλή υγρασία**

1. **Ανάπτυξη μούχλας και αναπνευστικός ερεθισμός:** Η μούχλα αναπτύσσεται ευκολότερα σε υγρούς χώρους, προκαλώντας ρινική συμφόρηση, βήχα, συριγμό, πονόλαιμο, καθώς και φαγούρα ή υγρά μάτια. Σε ευαίσθητα άτομα, μπορεί να εκδηλωθεί σφίξιμο στο στήθος ή αναπνευστική δυσχέρεια.
2. **Πολλαπλασιασμός ακάρεων σκόνης:** Τα ακάρεα χρειάζονται υγρασία για να επιβιώσουν. Σε περιβάλλον με υγρασία άνω του 50%, οι πληθυσμοί τους αυξάνονται δραματικά, συμβάλλοντας σε εξάρσεις άσθματος, αλλεργικής ρινίτιδας και επιδείνωσης του εκζέματος. Χαλιά και κλινοσκεπάσματα αποτελούν κύριες εστίες ανάπτυξής τους.
3. **Αυξημένη μετάδοση λοιμώξεων:** Η υγρασία επηρεάζει την επιβίωση ιών και βακτηρίων. Ενώ ο υπερβολικά ξηρός αέρας μπορεί να παρατείνει τη ζωή των ιών, ο υπερβολικά υγρός ευνοεί την ανάπτυξη μούχλας και βακτηρίων. Η διατήρηση της σχετικής υγρασίας στο εύρος 40-60% συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο μετάδοσης.
4. **Χημικές αλληλεπιδράσεις:** Υψηλή υγρασία μπορεί να επιταχύνει την απελευθέρωση χημικών από δομικά υλικά, όπως η φορμαλδεΰδη, προκαλώντας πονοκεφάλους, ερεθισμό βλεννογόνων και αίσθημα αδιαθεσίας.
5. **Δερματική και περιβαλλοντική δυσφορία:** Η υγρασία μπορεί να επιδεινώσει εκζέματα, μυκητιασικές λοιμώξεις, διαταραχές ύπνου και να δημιουργήσει αίσθημα αποπνικτικής ατμόσφαιρας. Μακροχρόνια, βλάπτει τις κατασκευές, παραμορφώνοντας ξύλα και αποδυναμώνοντας γυψοσανίδες, δημιουργώντας κρυφές εστίες μούχλας.

**Πρώιμα σημάδια επικίνδυνης εσωτερικής υγρασίας:**
* Συμπύκνωση σε παράθυρα ή ψυχρούς τοίχους
* Οσμή μούχλας
* Νωπά χαλιά ή μαλακή γυψοσανίδα
* Ορατές κηλίδες μούχλας
* Δυσκολία στην αναπνοή σε ορισμένα δωμάτια
* Αύξηση συμπτωμάτων αλλεργίας

**Πώς να ελέγξετε την υγρασία τον χειμώνα:**
Η εσωτερική σχετική υγρασία πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30% και 50%. Χρησιμοποιήστε υγρόμετρο.
1. **Αποτελεσματικός αερισμός:** Λειτουργείτε ανεμιστήρες μπάνιου και κουζίνας, ανοιγοκλείνετε παράθυρα για ανανέωση αέρα και βεβαιώνεστε για την καθαριότητα των φίλτρων των συστημάτων HVAC.
2. **Χρήση αφυγραντήρων:** Σε προβληματικά δωμάτια όπως υπόγεια, μπάνια και πλυσταριά, ρυθμίστε τους αφυγραντήρες στο 40-50%.
3. **Άμεση αντιμετώπιση διαρροών:** Διορθώστε άμεσα διαρροές στέγης, υδραυλικά, αρμούς, πλακάκια ή προβλήματα αποστράγγισης, στεγνώνοντας πλήρως τις υγρές περιοχές.
4. **Βελτιωμένη μόνωση:** Μονώστε παράθυρα, εξωτερικούς τοίχους και οροφές υπογείων για να μειώσετε τη συμπύκνωση.
5. **Αποφυγή στεγνώματος ρούχων εσωτερικά:** Χρησιμοποιήστε στεγνωτήριο ή αφιερώστε ένα καλά αεριζόμενο, κλειστό δωμάτιο.
6. **Διατήρηση αέρα σε κίνηση:** Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες οροφής ή κυκλοφορίας.

**Συμπτώματα έκθεσης σε μούχλα:**
Επίμονος βήχας, συριγμός, σφίξιμο στο στήθος, χρόνιες λοιμώξεις κόλπων, ρινική καταρροή, φτέρνισμα, υγρά μάτια, εξανθήματα, πονοκέφαλοι, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης.

**Πού αναπτύσσεται συνήθως η μούχλα:**
Μπάνια, υπόγεια, κάτω από χαλιά, γύρω από παράθυρα, σε συστήματα HVAC, σε μόνωση ή γυψοσανίδα.

**Πότε να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια:**
Εάν παρατηρήσετε επαναλαμβανόμενη μούχλα, εκτεταμένη μαύρη ή πράσινη μούχλα, συμπτώματα που επιδεινώνονται μόνο στο σπίτι, ορατή υγρασία ή πιθανή μόλυνση HVAC.