Ο χρονικός παράγοντας και η άμεση δράση σώζουν ζωές σε εγκεφαλικά επεισόδια

Η ταχύτητα αντίδρασης αποτελεί τον κρισιμότερο παράγοντα για την επιτυχή αντιμετώπιση των οξέων αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων (ΑΕΕ). Κάθε λεπτό που χάνεται, ισοδυναμεί με την απώλεια περίπου δύο εκατομμυρίων εγκεφαλικών κυττάρων. Ως εκ τούτου, η άμεση αναγνώριση των συμπτωμάτων και η ταχεία μεταφορά του ασθενούς σε κατάλληλα εξοπλισμένο νοσοκομείο είναι οι πρώτοι, ζωτικής σημασίας κρίκοι στην αλυσίδα διάσωσης.

Σημάδια που χρήζουν άμεσης προσοχής περιλαμβάνουν ξαφνικές διαταραχές στην ομιλία, ασυμμετρία στο πρόσωπο ή το στόμα, αιφνίδια αδυναμία σε άκρο, δυσκολία στη στάση ή τη βάδιση, απώλεια αισθητικότητας στη μία πλευρά του σώματος, απότομη ζάλη, αστάθεια ή διαταραχές της όρασης. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να εκδηλωθεί και οξύς πονοκέφαλος. Αντιμέτωποι με τέτοια συμπτώματα, η άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο είναι επιβεβλημένη, χωρίς χορήγηση φαρμάκων ή αναμονή για αυθόρμητη βελτίωση. Κάθε ΑΕΕ πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επείγουσα ιατρική κατάσταση, αντίστοιχη με ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Φτάνοντας στο νοσοκομείο, η πρώτη προτεραιότητα είναι η άμεση νευρολογική εκτίμηση και η απεικόνιση του εγκεφάλου και των αγγείων του, είτε μέσω αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας και αγγειογραφίας. Οι εξετάσεις αυτές παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και την έναρξη της κατάλληλης θεραπείας.

Η σύγχρονη ιατρική προσφέρει αποτελεσματικές θεραπείες για τα ισχαιμικά ΑΕΕ, εφόσον εφαρμοστούν έγκαιρα. Η ενδοφλέβια θρομβόλυση, που χορηγείται εντός 4,5 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων, έχει αποδειχθεί σωτήρια για σχεδόν τους μισούς ασθενείς. Επιπλέον, η μηχανική θρομβεκτομή, για αποφράξεις μεγάλων αρτηριών, μπορεί να πραγματοποιηθεί εντός 6 έως 24 ωρών, βελτιώνοντας δραματικά τα αποτελέσματα, ιδίως σε σοβαρές περιπτώσεις. Ο συνδυασμός των δύο αυτών μεθόδων συχνά προσφέρει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Ο γενικός κανόνας παραμένει: “όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα”. Μετά την αρχική θεραπεία, η νοσηλεία σε εξειδικευμένες μονάδες εντατικής παρακολούθησης είναι απαραίτητη για την αποφυγή επιπλοκών και τη βελτίωση της κλινικής έκβασης.

Μετά την ολοκλήρωση του διαγνωστικού ελέγχου, ακολουθεί η φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη δεύτερου επεισοδίου. Η ταχεία έναρξη θεραπείας αποκατάστασης, με τη συμβολή φυσικοθεραπευτών, λογοπεδικών, εργοθεραπευτών και νευροψυχολόγων, είναι εξίσου κρίσιμη.

Ωστόσο, η πρόληψη παραμένει το πολυτιμότερο όπλο. Ο τακτικός έλεγχος και η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, των επιπέδων σακχάρου και χοληστερίνης, η διακοπή του καπνίσματος, η άσκηση και η διαχείριση του σωματικού βάρους είναι θεμελιώδη. Η ανίχνευση κολπικής μαρμαρυγής σε ηλικιωμένους και η κατάλληλη αντιπηκτική αγωγή, καθώς και ο έλεγχος της υπνικής άπνοιας, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο. Η τακτική ιατρική παρακολούθηση και η συνέπεια στη λήψη αγωγής, σε συνδυασμό με την καλή επικοινωνία ασθενούς-γιατρού, αποτελούν την καλύτερη εγγύηση για την πρόληψη.