Η Ελλάδα ως πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο

Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, τόνισε ότι η Ελλάδα επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση της ως πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω μιας νέας πρωτοβουλίας πενταμερούς διάσκεψης. Η πρωτοβουλία αυτή παρουσιάστηκε σε συνέδριο με θέμα «Αθήνα: Διάλογοι για την Πολιτική» και ειδικό τίτλο «Η Ανατολική Μεσόγειος Αλλάζει», που συνδιοργανώθηκε από ΤΟ ΒΗΜΑ, το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων και το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Σύμφωνα με τον κ. Γεραπετρίτη, η Διάσκεψη, με αμοιβαία κατανόηση, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής. Η πρόταση απευθύνεται πρωτίστως στα τέσσερα κράτη της ανατολικής Μεσογείου με τα οποία η Ελλάδα διατηρεί θαλάσσια σύνορα: την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Λιβύη. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η μελλοντική συμμετοχή και άλλων κρατών. Βασικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή οποιασδήποτε χώρας αποτελούν η καθολική αποδοχή του διεθνούς δικαίου και ο πλήρης σεβασμός της κυριαρχίας των κρατών.

Οι βασικοί άξονες της προτεινόμενης συνεργασίας περιλαμβάνουν την πολιτική προστασία, τη διαχείριση του μεταναστευτικού, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ενώ σε δεύτερο στάδιο εξετάζεται και η συνδεσιμότητα. Ο υπουργός Εξωτερικών έχει αναλάβει να ενημερώσει και να διερευνήσει τις προθέσεις των ενδιαφερόμενων μερών. Εάν υπάρξει προκαταρκτική κοινή κατανόηση, θα ακολουθήσει η σύνταξη μνημονίου κατανόησης και η διοργάνωση μιας πρώτης συνάντησης για τον σχεδιασμό των επόμενων βημάτων.

Ο κ. Γεραπετρίτης αναγνώρισε τις πιθανές δυσκολίες υλοποίησης, χαρακτηρίζοντας το εγχείρημα ως πολύπλοκο λόγω των χρόνιων και σύνθετων προβλημάτων των κρατών της περιοχής. Παρόλα αυτά, υπογράμμισε τις δυνατότητες συνεργασίας και αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων της γεωγραφικής και γεωπολιτικής θέσης της ανατολικής Μεσογείου, με απώτερο σκοπό την ευημερία των λαών και την οικοδόμηση ενός παραδείγματος ειρήνης σε μια περιοχή που έχει υποφέρει από συγκρούσεις.

Αναφερόμενος στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής, ο υπουργός τόνισε ότι αυτή γίνεται «προσεκτικά, με νηφαλιότητα, χωρίς φοβικά σύνδρομα και με ισχυρή αυτοπεποίθηση». Επισήμανε δε τις σύγχρονες προκλήσεις που αμφισβητούν τις μεταπολεμικές αρχές και βεβαιότητες, καθώς και τα πεδία συρράξεων που δοκιμάζουν την αρχιτεκτονική ασφάλειας. Η ελληνική εξωτερική πολιτική, έχοντας συναίσθηση της πραγματικότητας, παραμένει πιστή στις αρχές, στο διεθνές δίκαιο, στον διάλογο και τη διπλωματία.

Σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε ότι βρίσκονται σε καλό επίπεδο, παρά τις υφιστάμενες διαφορές. Η Ελλάδα, χωρίς υποχώρηση στα εθνικά συμφέροντα, προχώρησε σε ένα νέο βήμα με την Τουρκία μέσω της Διακήρυξης των Αθηνών τον Δεκέμβριο του 2023 και της καθιέρωσης δομημένου διαλόγου. Αυτή η προσέγγιση έχει επιφέρει απτά αποτελέσματα, όπως η μείωση των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου, η ελάττωση των μεταναστευτικών ροών, η ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και η αύξηση του τουρισμού. Παρόμοια, η Ελλάδα διατηρεί ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τη Λιβύη, παρά το ζήτημα του τουρκολιβυκού μνημονίου.