Η μεσογειακή φώκια ανακάμπτει, αλλά ο τουρισμός αποτελεί νέα απειλή
Η Ελλάδα κρίσιμη για το σπάνιο θηλαστικό, ενώ τα μέτρα προστασίας αμφισβητούνται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη.
Η μεσογειακή φώκια (Monachus monachus), ένα από τα σπανιότερα θαλάσσια θηλαστικά παγκοσμίως, παρουσιάζει σημάδια ανάκαμψης στα ελληνικά νερά. Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού απειλεί να ανατρέψει την πρόοδο που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian. Το ρεπορτάζ αναδεικνύει τον ζωτικό ρόλο της Ελλάδας για την επιβίωση του είδους, αλλά και τα κενά στην εφαρμογή των μέτρων προστασίας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φώκιας Monachus Monachus (MOm), ο ελληνικός πληθυσμός της μεσογειακής φώκιας υπολογίζεται σήμερα σε περίπου 500 ζώα. Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί σχεδόν στο μισό του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος παραμένει κάτω από τα 1.000 ζώα. Η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) αναβάθμισε το 2023 το καθεστώς του είδους από «κινδυνεύον» σε «ευάλωτο», χάρη στις πολυετείς δράσεις προστασίας.
Ο κρίσιμος πυλώνας για τη διατήρηση του είδους είναι το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων, η μεγαλύτερη θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή στην Ελλάδα και βασικός βιότοπος αναπαραγωγής της φώκιας. Σε νησιά όπως το Πιπέρι, η πρόσβαση είναι αυστηρά απαγορευμένη, επιτρέπεται μόνο σε ερευνητές με άδεια από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Επιστήμονες και φύλακες της περιοχής σημειώνουν ότι η εμφάνιση φώκιων σε ανοιχτές ακτές για ξεκούραση αποτελεί ένδειξη ότι τα μέτρα προστασίας αποδίδουν.
Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι εξίσου θετική σε άλλες περιοχές. Το Guardian επισημαίνει ότι η ταχεία ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού και των δραστηριοτήτων αναψυχής, ιδίως σε περιοχές χωρίς επαρκή επιτήρηση, έχει καταστεί ένας από τους σοβαρότερους σύγχρονους κινδύνους για το είδος. Η μεσογειακή φώκια είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στην ανθρώπινη παρουσία, και η όχληση σε περιοχές αναπαραγωγής μπορεί να αποβεί μοιραία για τα μικρά της.