Νέο στέλεχος γρίπης H3N2: Ο υποκλάδος Κ εγείρει ανησυχίες για φετινή έξαρση

Νέες αναφορές από ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ευρώπη και Καναδά υποδεικνύουν την εμφάνιση ενός νέου στελέχους γρίπης, του υποκλάδου Κ του ιού H3N2, νωρίτερα από το προβλεπόμενο για την εποχή. Το γεγονός αυτό πυροδοτεί ανησυχίες για πιθανή αυξημένη μετάδοση, μειωμένη αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων εμβολίων και αυξημένη πίεση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.

Ο υποκλάδος Κ αποτελεί μια μετατοπισμένη μορφή του ιού της γρίπης Α H3N2. Όπως όλοι οι ιοί γρίπης, ο H3N2 μεταλλάσσεται συνεχώς, ιδιαίτερα στις επιφανειακές του πρωτεΐνες, οι οποίες του επιτρέπουν να αποφεύγει την ανοσία και τα εμβόλια σε κάποιο βαθμό. Το νέο αυτό στέλεχος φέρει αρκετές νέες μεταλλάξεις σε βασικές αντιγονικές περιοχές, σε σύγκριση με το στέλεχος H3N2 που χρησιμοποιήθηκε για τη σύνθεση του φετινού εποχικού εμβολίου γρίπης. Αυτές οι μεταλλάξεις οδηγούν τους ειδικούς στο να εξετάζουν κατά πόσο ο υποκλάδος Κ εξαπλώνεται ευκολότερα, διαφεύγει της ανοσίας σε μεγαλύτερο βαθμό ή αποδυναμώνει την αντιστοιχία του φετινού εμβολίου. Πρόκειται για τον ίδιο ιό (όχι νέο υποτύπο), αλλά η γενετική του διαφορά είναι αρκετή ώστε να επηρεάσει την πορεία της φετινής περιόδου γρίπης.

Η τρέχουσα επιτήρηση δείχνει ότι ο υποκλάδος Κ εξαπλώνεται ασυνήθιστα γρήγορα και νωρίτερα από το αναμενόμενο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πλειονότητα των εντοπισμένων κρουσμάτων H3N2 ανήκουν ήδη στον υποκλάδο Κ. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες καταγράφουν ταχύτερη από τη συνήθη αύξηση στις επισκέψεις σε εξωτερικά ιατρεία και στις νοσηλείες, ενώ αντίστοιχα δεδομένα προκύπτουν και από τη Βόρεια Αμερική. Οι αρμόδιες υπηρεσίες δημόσιας υγείας επισημαίνουν ότι η εποχή της γρίπης φαίνεται να ξεκινά αρκετές εβδομάδες νωρίτερα από το σύνηθες, με τα πρώτα στοιχεία να υποδηλώνουν ότι ο υποκλάδος Κ είναι πιθανό να γίνει, ή ήδη είναι, το κυρίαρχο στέλεχος H3N2 για την τρέχουσα περίοδο. Σχετική έκθεση του ECDC, που δημοσιεύθηκε την περίοδο 8-14 Νοεμβρίου 2025, αναφέρει ότι 38 από τους 45 χαρακτηρισμένους ιούς H3N2 (86%) ανήκουν στην υποκατηγορία Κ.

Παρά τις ανησυχίες, τα τρέχοντα στοιχεία δεν δείχνουν ότι η ασθένεια που προκαλεί ο υποκλάδος Κ είναι εγγενώς πιο σοβαρή ανά λοίμωξη σε σύγκριση με προηγούμενα στελέχη H3N2. Ωστόσο, οι ιοί H3N2 συνδέονται γενικά με υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών σε ηλικιωμένους, πιο σοβαρή αναπνευστική νόσο σε σύγκριση με τον H1N1 και μεγαλύτερη επιβάρυνση στα νοσοκομεία κατά περιόδους έντονης κυκλοφορίας. Επειδή ο υποκλάδος Κ εξαπλώνεται νωρίτερα και πιθανώς ταχύτερα, ο συνολικός αντίκτυπος μπορεί να είναι υψηλότερος. Πρώιμες εξάρσεις σημαίνουν περισσότερες μολύνσεις πριν την κορύφωση της εμβολιαστικής κάλυψης, σοβαρότερες επιπτώσεις σε ομάδες υψηλού κινδύνου και μεγαλύτερη πίεση στα νοσοκομεία. Ενώ ο ιός δεν είναι απαραίτητα πιο επικίνδυνος καθαυτός, ο χρονισμός της εμφάνισής του και η ταχύτητα εξάπλωσής του αυξάνουν τον συνολικό κίνδυνο της εποχής.

Τα συμπτώματα του νέου στελέχους Κ παραμένουν συμβατά με την τυπική γρίπη H3N2: ξαφνικός υψηλός πυρετός, ρίγη, βήχας, πονόλαιμος, ρινική συμφόρηση, σωματικοί πόνοι, πονοκέφαλοι, έντονη κόπωση, και περιστασιακός έμετος ή διάρροια (πιο συχνά σε παιδιά). Λόγω της ταχείας εξάπλωσης, όσοι εμφανίζουν ξαφνικά συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, ιδίως ηλικιωμένοι, έγκυες, μικρά παιδιά και άτομα με χρόνιες παθήσεις, θα πρέπει να αναζητούν έγκαιρα ιατρική αξιολόγηση.

Αν και ο υποκλάδος Κ περιέχει μεταλλάξεις που δεν προβλέφθηκαν στη σύνθεση του τρέχοντος εμβολίου, τα πρώιμα δεδομένα δείχνουν ότι το εμβόλιο εξακολουθεί να παρέχει ουσιαστική προστασία από σοβαρή νόσηση, καλύτερη προστασία στα παιδιά από τους ενήλικες, και μειωμένη αλλά σημαντική προστασία στους ενήλικες. Ακόμη και με την αντιγονική μετατόπιση, η μερική προστασία βοηθά στη μείωση νοσηλειών, επιπλοκών και μετάδοσης. Οι ειδικοί τονίζουν ότι το εμβόλιο παραμένει το πιο σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του νέου στελέχους Κ. Καθώς η φετινή περίοδος γρίπης ξεκίνησε νωρίς, συνιστάται έντονα ο εμβολιασμός το συντομότερο δυνατό.

Συχνές Ερωτήσεις:
Είναι το νέο στέλεχος Κ νέος ιός γρίπης; Όχι, είναι μετατοπισμένη μορφή του H3N2.
Προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια; Τα τρέχοντα δεδομένα δείχνουν παρόμοια σοβαρότητα, αλλά η ταχύτερη εξάπλωση αυξάνει τον συνολικό κίνδυνο.
Βοηθάει ακόμα το εμβόλιο; Ναι, η προστασία είναι μειωμένη αλλά αποτελεσματική κατά της σοβαρής νόσησης.
Γιατί ξεκινάει η περίοδος νωρίτερα; Ο υποκλάδος Κ εξαπλώνεται πιο αποτελεσματικά, οδηγώντας σε νωρίτερη έξαρση.

Συμπερασματικά, το νέο στέλεχος Κ του H3N2 αποτελεί ένα μετατοπισμένο στέλεχος γρίπης που εξαπλώνεται ταχέως στην αρχή της περιόδου 2025-26. Ενώ δεν φαίνεται ακόμη πιο μολυσματικό, η ταχύτητα εξάπλωσής του και η μερική αναντιστοιχία του φετινού εμβολίου προκαλούν ανησυχίες για ένα βαρύτερο συνολικό φορτίο γρίπης. Η έγκαιρη αναγνώριση συμπτωμάτων, ο έγκαιρος εμβολιασμός και η τήρηση βασικών προληπτικών μέτρων παραμένουν οι αποτελεσματικότεροι τρό