Μνήμη Ολοκαυτώματος στα Καλάβρυτα: Τιμή και Στοχασμός

Στη μαρτυρική πόλη των Καλαβρύτων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Τασούλας, παραστάθηκε σήμερα, 13 Δεκεμβρίου, στις εκδηλώσεις για την 82η επέτειο μνήμης του Ολοκαυτώματος του 1943. Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο υφυπουργός Άμυνας, κ. Δαβάκης, καθώς και μέλη της πολιτικής και Πολιτειακής ηγεσίας.

Ο τόπος αυτός, σύμβολο θυσίας και ιστορικής μνήμης, υπήρξε μάρτυρας σκληρών γεγονότων κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Στην περιοχή της Αιγιαλείας και των Καλαβρύτων, αναπτύχθηκε έντονο αντιστασιακό κίνημα κατά των ξένων κατακτητών. Το καλοκαίρι του 1943, η περιοχή βρέθηκε αντιμέτωπη με σωρεία εκτελέσεων, βομβαρδισμών και καταστροφών χωριών. Χαρακτηριστικά, τον Ιούλιο του 1943 σημειώθηκε βομβαρδισμός στα χωριά Λαπάτα, Τρεχλό, Μάνεσι, τον Αύγουστο πυρπολήθηκε το χωριό Άνω Λουσοί, ενώ τον Νοέμβριο βομβαρδίστηκε το χωριό Βυσωκά.

Οι εγκληματικές πράξεις των ναζιστικών στρατευμάτων Κατοχής κορυφώθηκαν το Δεκέμβριο του 1943, με την οργανωμένη εκκαθαριστική επιχείρηση της περιοχής, γνωστή ως «Επιχείρηση Καλάβρυτα» (5-15 Δεκεμβρίου 1943). Η επιχείρηση αυτή θεωρείται μία από τις πλέον στυγρές ενέργειες της Βέρμαχτ, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και ευρύτερα στην Ευρώπη. Στις 9 Δεκεμβρίου 1943, οι γερμανικές δυνάμεις εισήλθαν στα Καλάβρυτα, έχοντας ήδη προκαλέσει εκτεταμένες καταστροφές στις περιοχές από τις οποίες πέρασαν.

Αφού περικύκλωσαν ασφυκτικά την πόλη, ο Γερμανός Διοικητής Ebersberger, παραπλανώντας τους κατοίκους, τους διαβεβαίωσε ότι δεν διατρέχουν κίνδυνο και ότι ο στόχος ήταν η εξόντωση των ανταρτών. Αρχικά, πυρπόλησαν σπίτια ανταρτών και αναζήτησαν Γερμανούς τραυματίες από τη Μάχη της Κερπινής. Στις 12 Δεκεμβρίου, οι Γερμανοί προετοιμάστηκαν για την αποχώρησή τους. Το πρωί της 13ης Δεκεμβρίου, ημέρα Δευτέρα, οι καμπάνες της κεντρικής εκκλησίας σήμαναν, και γερμανικά στελέχη διέταξαν τη συγκέντρωση όλων των κατοίκων στο Δημοτικό Σχολείο, με την οδηγία να πάρουν μαζί τους μία κουβέρτα και τρόφιμα μιας ημέρας.

Στο Δημοτικό Σχολείο, ακολούθησε ο χωρισμός. Οι γυναίκες και τα παιδιά κλείστηκαν εντός του κτιρίου, ενώ οι άνδρες, από 14 ετών και άνω, οδηγήθηκαν σε φάλαγγες στην κοντινή Ράχη του Καππή (σήμερα Τόπος Θυσίας). Ο χώρος αυτός, με την αμφιθεατρική του διάταξη, δεν επέτρεπε καμία διαφυγή. Οι Καλαβρυτινοί αναγκάστηκαν να παρακολουθούν την πόλη, τα σπίτια τους, και, το φρικτότερο, τις γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά τους, να παραδίδονται στις φλόγες, ενώ οι τελευταίοι βρίσκονταν εγκλωβισμένοι στο σχολείο υπό τη φρούρηση οπλισμένων στρατιωτών.

Ο Γερμανός Διοικητής, τηρώντας μια τακτική παραπλάνησης, έδωσε τον λόγο της στρατιωτικής του τιμής ότι δεν θα τους σκοτώσουν. Η πόλη παραδόθηκε στις φλόγες. Στο δημοτικό σχολείο, οι γυναικόπαιδα βίωσαν στιγμές αγωνίας και τρόμου, καθώς οι φλόγες πλησίαζαν. Καταφέρνοντας να σπάσουν πόρτες και παράθυρα, κατάφεραν να διαφύγουν και άρχισαν να αναζητούν τους δικούς τους, κατευθυνόμενοι προς την κατεύθυνση που είχαν οδηγηθεί οι άνδρες. Εκεί, αντίκρισαν το πλέον φρικτό και απάνθρωπο θέαμα: νεκρούς άνδρες, πατεράδες, γιους και αδελφούς.

Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, όπως ομολόγησε ο τότε Γενικός Στρατιωτικός Διοικητής των Γερμανών στην Ελλάδα, «συγκίνησε και συνένωσε τους Έλληνες και δυνάμωσε τον αγώνα τους κατά του κατακτητή». Οι Καλαβρυτινές γυναίκες και μανάδες, ως ηρωικές μορφές, υπό δύσκολες συνθήκες, κατάφεραν να αναθρέψουν τα παιδιά τους και να ανοικοδομήσουν την πόλη από τα ερείπια. Στον Τόπο της Εκτέλεσης, ο Λευκός Σταυρός και η Καλαβρυτινή Μάνα παραμένουν αιώνια σύμβολα του μαρτυρίου, διαμηνύοντας μηνύματα ειρήνης και συναδέλφωσης των λαών του κόσμου.