Αφιέρωμα: “Beyond 4.0” – Παράθυρο στο μέλλον

Η Beyond 4.0 από την άλλη είναι μια διαφορετική έκθεση. Στον καιρό των Big Data, της Τεχνητής Νοημοσύνης, της πληροφορίας στο cloud και της ζωής όλων μας, που είναι πια μοιρασμένη ανάμεσα στον ‘απτό’ και τον εικονικό κόσμο, περιγράφεται ως «το πρώτο διεθνές stage για την εποχή του Industry 4.0» και μια υβριδική «exhibition meets summit» ιδέα: μια περιήγηση στους χώρους της υβριδικής αυτής έκθεση που, δίκαια, φιλοδοξεί να γίνει η αντίστοιχη MWC Barcelona της περιοχής μας, δικαιώνει την πρώτη αυτή προσπάθεια.

Βιώσιμη «ανθεκτική» ζωή

Καθώς η Beyond 4.0 πραγματοποιείται ταυτόχρονα με το συνέδριο της K.E.Δ.Ε. στη Θεσσαλονίκη, η υβριδική αυτή έκθεση φέτος μοιάζει με λεωφόρος που οδηγεί προς τον -μακρόχρονο πια- «γάμο» της τεχνολογίας με τις πόλεις μας. Όλες οι ερευνητικές προσπάθειες που φιλοξενούνται στα περίπτερα, όλες οι ειδικευμένες εταιρίες και όλα τα προϊόντα, εξοπλισμού και λογισμικού έχουν ως επίκεντρο τις «Smart, Resilient & Sustainable cities» ήτοι την οικοδόμηση Ευφυών Ανθεκτικών Πόλεων.
Σε μια στάση σε σχετικό με το αντικείμενο περίπτερο ο κ.Νίκος Σιάγας, ηλεκτρολόγος μηχανικός και διευθυντής επιχειρησιακής λειτουργίας εξειδικευμένης εταιρίας περιγράφει αναλυτικά πώς λειτουργεί το λογισμικό που διαθέτει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και η Πυροσβεστική, πώς επιμέρους συστήματα για τη αντιμετώπιση σεισμών, πλημμυρών, καύσωνα, πυρκαγιάς, μποτιλιαρίσματος γίνονται “ένα”, όπου η πληροφορία είναι η …αδιαφιλονίκητη ‘βασίλισσα’.
Στην μια πλευρά, μας επιδεικνύει σύστημα που μοντελοποιεί και προβλέπει πως σε μια περιοχή θα γίνει εκκένωση σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς ή πλημμύρας και σε ένα άλλο σημείοτου περιπτέρου ξεναγούμαστε σε «έξυπνους αισθητήρες που τοποθετούνται σε δύο ή τρία το πολύ σημεία σε ένα κτίριο και μεταδίδουν σε πραγματικό χρόνο το πώς αυτό “κινείται” σε περίπτωση σεισμού όπως και τις πιθανές ζημιές που έχει υποστεί».
Κι ακόμη, εικόνες από κάμερες στα περιαστικά δάση, όπως και δεδομένα για την οικολογική λειτουργία δημόσιων κτιριών μπορούν να μεταφερθούν σε ένα μεγάλο κέντρο ελέγχου, όπου όλα τα δεδομένα μπορούν να ενσωματωθούν και να φτάσουν σε κάποιον που βρίσκεται εκεί σε επιτελική θέση: «η πληροφορική και η ηλεκτρονική σε συνεργασία για να σώσουν ζωές».

Ρομποτική, drone και Εικονική Πραγματικότητα

Λίγο παρακάτω ο κ.Αντώνης Δημητρίου μας περιγράφει μια προσπάθεια στην οποία έχει συμμετάσχει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πως αποδίδει ένα ειδικό ρομπότ. Το Relief δείχνει στους επισκέπτες της Beyond 4.0 πώς γίνεται με χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης μια απογραφή από το συγκεκριμένο αυτόνομο ρομπότ. Σύντομα το δημιούργημα της ομάδας θα βρίσκεται σε βιβλιοθήκες του ΑΠΘ και χάρη στην RFID τεχνολογία δεν θα… χάνεται κανένα σύγγραμμα ενώ οι δοκιμές του ρομπότ σε αποθήκες μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ είναι επίσης ιδιαίτερα αποτελεσματικές.
Μερικές δεκάδες μέτρα πιο μακριά ο κ.Γιώργος Μπλάγας από τον δήμο Έδεσσας, μαζί με την ομάδα του παρουσιάζει μια Εικονικής Πραγματικότητας (Virtual Reality, VR) περιήγηση που ο δήμος φιλοδοξεί να αποτελέσει το τουριστικό εργαλείο για κάθε επισκέπτη, ενώ μερικά μέτρα παρακάτω ο Δήμος Τρικκαίων έχει φέρει πολλές από τις τεχνολογίες που έχει δοκιμάσει, εξελίξει και τοποθετήσει μέχρι σήμερα, με “πρωταγωνιστή” της φετινής έκθεσης ένα μεγάλο ειδικό drone.
Το συγκεκριμένο Μη Επανδρωμένο Αερόχημα έχει στόχο να εξυπηρετεί μελλοντικά έκτακτες ανάγκες σε πραγματικές συνθήκες και στην  καθημερινότητα, όπως να μεταφέρει είδη πρώτης ανάγκης όπως φάρμακα. Είναι μια τάση στην συγκεκριμένη βιομηχανία που έχει ξεκινήσει από την μακρινή Αυστραλία και την αφρικανική ήπειρο, μοιάζει όμως χρήσιμη τεχνολογία και για συγκεκριμένες περιοχές της χώρας μας ακόμη και αν η Ελλάδα δεν φημίζεται για τις αχανείς της εκτάσεις.

Από το αμφιθέατρο στη ζωή

Στον χώρο που φιλοξενεί, δειγματοληπτικά όπως εξήγησε ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης του ΑΠΘ Ευστράτιος Στυλιανίδης στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ ΜΠΕ, «Πρακτορείο 104.9FM» μερικές μόνο από τις ερευνητικές προσπάθειες και τα projects του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και ειδικότερα, αν και όχι αποκλειστικά, εκείνες που έχουν σχέση με τα Μεγάλα Δεδομένα, την Τεχνητή Νοημοσύνη, νεαροί επιστήμονες μας ξεναγούν με υπερηφάνεια στη δουλειά τους.
Η Σοφία Υφαντίδου, από το εξειδικευμένο Data&Web Science Laboratory, ένα εργαστήριο που μελετά το λεγόμενο Data Mining και τα Analytics for Big Data -«…το πως εξορύσσει δηλαδή από τις πληροφορίες δεδομένα»- κάνει επίδειξη ένα από τα εργαλεία, που η ομάδα έχει αναπτύξει. Το Bot Detective είναι μια δωρεάν, ανοιχτή πλατφόρμα με την οποία μπορεί κανείς να δει κατά πόσον ένα Μέσο Ενημέρωσης χρησιμοποιεί τα… ρομποτάκια του διαδικτύου, τα bots και όχι ανθρώπινο χέρι για να ανεβάσει στο twitter θέματα ειδησεογραφικού περιεχομένου. Ένα χρήσιμο εργαλείο κατά των fake news για δημοσιογράφους και όχι μόνο.
Δίπλα στην κ.Υφαντίδου, η ομάδα ProgHRC μας εξηγεί σε λίγα λεπτά την δουλειά της, που τιτλοφορείται «Πώς να εκπαιδεύσετε ένα ρομπότ» (!). Η επίδειξη περιλαμβάνει μια δοκιμή για το σύστημα που μπορεί να εξελιχθεί για μια μονάδα μαζικής παραγωγής προϊόντων. Στον ίδιο χώρο δίνει το παρόν και μιλά με το κοινό και η γνωστή πια, SpaceDot του ΑΠΘ που ετοιμάζει τον ερευνητικό της νανοδορυφόρο ενώ δίπλα της βρίσκεται και η δραστήρια ομάδα FOCETA. Εκεί οι νεαροί επιστήμονες του ΑΠΘ παρουσιάζουν ένα αυτόνομο αγωνιστικό όχημα, ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο. Μια «πλατφόρμα ανάπτυξης προηγμένων τεχνολογιών αυτόνομης οδήγησης και πλοήγησης που εστιάζει στον σχεδιασμό και στην οδήγηση μίνι οχημάτων που είναι αγωνιστικά και πλήρως αυτόνομα (self-driving)» όπως εξηγούν οι προπτυχιακοί φοιτητές που συμμετέχουν στο σχήμα ανάπτυξης του FOCETA.

Η «κόλαση» της κυκλοφορίας

Μερικές δεκάδες μέτρα παρακάτω ο κ.Ερωτόκριτος Κοτσιλίνης, γενικός διευθυντής σε εταιρία που εξειδικεύεται στα συστήματα «αποφόρτισης» της κυκλοφορίας στις πόλεις βρίσκεται μπροστά από ένα διασυνδεδεμένο, έξυπνο και φιλικό σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας μπουτόν φαναριών. Ο επιστήμονας μιλά για «βελτίωση  της τάξης του 15 με 20% στις κυκλοφοριακές συνθήκες μιας πόλης με το μέγεθος της Θεσσαλονίκης» εφόσον υιοθετηθούν τεχνολογίες που θα «βελτιώνουν» για όσους έχουν ανάγκη τις συνθήκες στους δρόμους μιας πόλης.
«Σίγουρα υπάρχει ένα κόστος για ένα δήμο ή μια περιφέρεια όταν μιλάμε για την υλοποίηση τέτοιων τεχνολογιών έξυπνων σηματοδοτών, από την άλλη όμως η απόσβεση μιας τέτοιας επένδυσης γίνεται πάρα πολύ γρήγορα. Αρκεί να φανταστούμε πως αυτά τα “δυναμικά συστήματα” και το δίκτυο των αισθητήρων που απαιτείται να εγκατασταθεί στο δρόμο θα μειώσουν αρχικά τις ουρές των οχημάτων, στη συνέχεια το χρόνο αναμονής στο φωτεινό σηματοδότη, παράλληλα όμως θα μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα των μεταφορών, αλλαγές σημαντικές στο πλαίσιο που, συνολικά αποκαλούμε βιώσιμη αστική κινητικότητα», εξήγησε ο κ.Κοτσιλίνης.
«Με τα συστήματα αυτά πλέον ένα φανάρι μπορεί ακόμη και να αντιλαμβάνεται τον τύπο του χρήστη που πλησιάζει έναν σηματοδότη ώστε όταν π.χ πλησιάζει ένα όχημα, ένα ΜΜΜ, ένα μεγάλο όχημα, ένα ασθενοφόρο, ένας ευαίσθητος χρήστης, να εφαρμόζονται και οι αντίστοιχες Πολιτικές Μετακίνησης. Έτσι για παράδειγμα ένα μεγάλο φορτηγό μπορεί να «βρίσκει» κόκκινα φανάρια και άρα να… αποθαρρύνεται ο οδηγός από το να μπει στο κέντρο της πόλης αλλά ένα ηλεκτρικό όχημα να “βρίσκει” περισσότερα πράσινα!», ανέφερε ο ειδικός στην Κυκλοφοριακή Τεχνική.
Στην Beyond 4.0 δίνουν το παρόν και τα ηλεκτρικά ποδήλατα και πατίνια που “συνδέονται” άμεσα και μπορείς «ακόμη και να παραγγείλεις να είναι έτοιμα και φορτισμένα για να παραλάβεις από ένα σημείο της πόλης» όπως εξηγεί ο κ.Γιώργος Αλικάκος, COO -chief operating officer- εταιρίας ειδικευμένης στην e-mobility.
Λίγο πιο κάτω και πέρα από το Μη Επανδρωμένο Αερόχημα για την μεταφορά φαρμάκων και άλλων, του δήμου Τρικκαίων ένα νεοαφιχθέν drone της ΕΛΑΣ τραβάει την προσοχή με τα περίεργα συστήματα, που φέρει στη… κοιλιά του. «Πρόκειται για ένα μεγάλο drone που μόλις παραλάβαμε με έναν ειδικό αισθητήρα να ξεχωρίζει. Το drone αυτό μπορεί να επιχειρεί σε περιβάλλον υψηλής επικινδυνότητας και μόλυνσης (ΡΒΧΠ), να «εξετάζει» δηλαδή τον αέρα κατά τη διάρκεια ή μετά π.χ από μια φωτιά σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή μετά μια άλλη καταστροφή σε μια περιοχή. Έτσι σε επίπεδο Πολιτικής Προστασίας υπάρχουν οι κατάλληλες πληφορορίες στα χέρια των επιτελών», εξηγεί ο τεχνικός του ειδικού τμήματος της ΕΛΑΣ που συντηρεί το νέο hi tech, Μη Επανδρωμένο Αερόχημα που μπορεί να προστατέψει τεράστιους πληθυσμούς από μολυσμένο αέρα στη γειτονιά τους.
Στην συνισταμένη που ενώνει όλες τις τεχνολογίες και στο …ντέρμπι για το ποιος είναι ο κυρίαρχος τομέας στην έκθεση Beyond 4.0, ανάμεσα στον Εξοπλισμό (Hardware) και τα Δεδομένα (Data) ο καθαρός νικητής είναι δίχως αμφιβολία τα δεδομένα.
Πληθώρα εταιριών δίνουν το παρόν με εντυπωσιακή τεχνογνωσία στην έκθεση με στόχο να παρέχουν από τα προγράμματα και τις εφαρμογές, μέχρι και ειδικούς data experts και data managers σε υπηρεσίες, εταιρίες δήμους κ.ο.κ που ίσως δεν έχουν το κατάλληλο προσωπικό.
«Εξυπνες πόλεις»; Βιώσιμη Ανάπτυξη; Ψηφιακός μετασχηματισμός; Μια καλύτερη ζωή χωρίς «σπατάλες» πόρων; Σε όλα τα παραπάνω η πληροφορία είναι ο κυρίαρχος… «βασιλιάς» στον 21ο αιώνα και η Beyond 4.0 του 2021 χαιρετά από μακριά τις… προγονικές εικόνες της Infosystem και το αποδεικνύει περίτρανα.