Γαλλο-ρωσική πυρηνική συμφωνία υπό σκέπην, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία
Ενώ η Ευρώπη προσπαθεί να αποκοπεί ενεργειακά από τη Ρωσία, Γαλλία και Ρωσία σχεδιάζουν κοινή παραγωγή πυρηνικού καυσίμου στη Γερμανία, προκαλώντας ανησυχίες ασφαλείας.
Μια τριγωνική σχέση, που βρίσκεται στο μεταίχμιο της υλοποίησης παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιβληθείσες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αναμένεται να ενισχύσει τη Γαλλία στην παραγωγή πυρηνικού καυσίμου για τους αντιδραστήρες της. Η γαλλο-ρωσική κοινοπραξία προβλέπει την κατασκευή ράβδων πυρηνικού καυσίμου και άλλων απαραίτητων εξαρτημάτων στο Λίνγκεν της Γερμανίας.
Το εργοστάσιο θα διαχειρίζεται η Framatome, θυγατρική της γαλλικής κρατικής εταιρείας ενέργειας EDF. Η προμήθεια των ρωσικών εξαρτημάτων, απαραίτητων για την παραγωγή, θα γίνεται από την TVEL, η οποία αποτελεί μέρος του πυρηνικού ομίλου Rosatom, ελεγχόμενου από το Κρεμλίνο. Παρότι η TVEL δεν θα συμμετέχει άμεσα στη λειτουργία του εργοστασίου, η συμβολή της στην παροχή ρωσικής τεχνογνωσίας και εξαρτημάτων είναι καθοριστική.
Η Framatome ασκεί ισχυρές πιέσεις στις γερμανικές αρχές για την έγκριση του έργου, με τη γαλλική κυβέρνηση να υποστηρίζει έντονα την πρωτοβουλία. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι οι καλές επιχειρηματικές κινήσεις για τη Framatome αποτελούν ωφέλεια για ολόκληρη την Ευρώπη.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, το σχέδιο έρχεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο, κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει την πλήρη απαγόρευση των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία, ως αντίδραση στην εισβολή στην Ουκρανία. Το εγχείρημα προκαλεί σοβαρές ανησυχίες σε επίπεδο κρατιδιακών και ομοσπονδιακών αρχών, σχετικά με τον κίνδυνο κατασκοπείας και άλλες απειλές για την εθνική ασφάλεια.
Η πρόταση για τη γαλλορωσική κοινοπραξία δεν έχει λάβει ακόμη το “πράσινο φως” από το Βερολίνο. Η τελική απόφαση αναμένεται τις προσεχείς εβδομάδες, χωρίς να έχει οριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Για τη Γερμανία, η θετική ανταπόκριση είναι πολιτικά εξαιρετικά δύσκολη. Οι αρμόδιες αρχές εκφράζουν ανησυχίες για τους κινδύνους ασφαλείας και την πιθανότητα ρωσικής κατασκοπείας, ενώ ορισμένοι αξιωματούχοι τονίζουν την ανάγκη να αποτραπεί η πρόσβαση ρωσικής εταιρείας σε μια χώρα που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με το καθεστώς του Πούτιν και εξακολουθεί να υποφέρει από την προηγούμενη εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια.
Οι γερμανικές περιφερειακές αρχές, οι οποίες επίσης απαιτείται να εγκρίνουν το σχέδιο, εμφανίζονται επιφυλακτικές. Ο Κρίστιαν Μάγερ, υπουργός Περιβάλλοντος της Κάτω Σαξονίας, εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία, υπενθυμίζοντας ότι η Γερμανία στο παρελθόν επέτρεψε στην Gazprom πρόσβαση σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές, καθιστώντας την ευάλωτη σε εκβιασμούς όταν ο Πούτιν διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου. Το υπουργείο του είναι η αρμόδια αρχή για την τελική έγκριση στο Λίνγκεν.
Η συνεργασία μεταξύ Framatome και Rosatom ξεκίνησε το 2021, με την υπογραφή μακροχρόνιας συμφωνίας και τη σύσταση κοινοπραξίας, στην οποία η Framatome κατέχει το 75% και η TVEL το 25%. Η αίτηση της Framatome για την κατασκευή του εργοστασίου στο Λίνγκεν, με ρωσική τεχνογνωσία, υποβλήθηκε τον Μάρτιο του 2022, λίγες μόλις ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η γαλλική εταιρεία υποστήριξε ότι η κίνηση αυτή θα μειώσει μακροπρόθεσμα την εξάρτηση από τη Ρωσία, παρουσιάζοντας την ως μια “100% ευρωπαϊκή λύση”, αν και όχι ιδανική. Παράλληλα, η Framatome αναπτύσσει και δικά της σχέδια για εργοστάσιο στη Γαλλία. Η Framatome επιμένει ότι κανένας Ρώσος μηχανικός δεν έχει επισκεφθεί το Λίνγκεν και ότι οι επαφές με τη Ρωσία έχουν περιοριστεί σημαντικά μετά την εισβολή.