Η ΕΕ αναβάλλει τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τη Mercosur λόγω έντονων αντιδράσεων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκάστηκε να αναβάλει την υπογραφή της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις τέσσερις χώρες της Mercosur – Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη – μέχρι τον Ιανουάριο, όπως δήλωσε την Πέμπτη αξιωματούχος της ΕΕ. Η νέα ημερομηνία για την υπογραφή έχει οριστεί για το πρώτο εξάμηνο του Ιανουαρίου, όπως ανακοινώθηκε από αντιπροσώπους της ΕΕ κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στις Βρυξέλλες.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξέφραζε την ελπίδα να υπογραφεί η συνθήκη κατά τη σύνοδο κορυφής της Mercosur, η οποία διεξήχθη το Σάββατο στην πόλη Φοζ ντο Ιγκουασού της Βραζιλίας. Ωστόσο, η επιτυχία της συμφωνίας εξαρτιόταν από την έγκριση μιας ενισχυμένης πλειοψηφίας κρατών μελών στις Βρυξέλλες.

Παρά την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, καθώς και από την Ισπανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία, η σφοδρή αντίθεση της Γαλλίας, σε συνδυασμό με επιφυλάξεις από την Ιταλία και άλλα κράτη μέλη, οδήγησε τελικά στην αναβολή της συμφωνίας.

Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι διαπραγματευτές του Συμβουλίου είχαν καταλήξει σε μια ανεπίσημη συμφωνία για τη θέσπιση μέτρων «προστασίας» με σκοπό την κατευνασμό των αγροτών σε ολόκληρο τον συνασπισμό, τα οποία θα τίθεντο σε ισχύ αμέσως μόλις η συμφωνία έμπαινε σε εφαρμογή.

Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν από τις Βρυξέλλες, η οργή των Ευρωπαίων αγροτών παρέμεινε αμείωτη. Την Πέμπτη, λίγα μόλις μέτρα από το Κτίριο Europa, όπου συνεδρίαζαν οι ηγέτες της ΕΕ, περίπου χίλια οχήματα και 10.000 αγρότες από διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποίησαν διαδήλωση κατά της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου.

Έξω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι διαδηλωτές άναψαν φωτιές, εκτόξευσαν πυροτεχνήματα, ενώ πέταξαν πατάτες, μπουκάλια και άλλα αντικείμενα προς τις αστυνομικές δυνάμεις. Οι αστυνομικοί απάντησαν με τη χρήση δακρυγόνων και εκτοξευτήρων νερού. Παρόμοιες διαδηλώσεις έλαβαν χώρα επίσης κατά τη διάρκεια της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο της Γαλλίας, στο αεροδρόμιο της Λιέγης στο Βέλγιο, καθώς και σε άλλες χώρες μέλη, όπως η Ισπανία, η Πολωνία και η Βουλγαρία.

Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΕΕ και Mercosur: Τι περιλαμβάνει και γιατί προκαλεί έντονη αντίδραση;
Η Mercosur, γνωστή και ως Νότια Κοινή Αγορά, είναι ένας νοτιοαμερικανικός εμπορικός συνασπισμός που ιδρύθηκε το 1991. Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ ξεκίνησαν το 1999, με μια κατ’ αρχήν συμφωνία να επιτυγχάνεται μεταξύ των δύο πλευρών μόλις το 2019. Ωστόσο, η συμφωνία δεν επικυρώθηκε ποτέ, λόγω ανησυχιών περιβαλλοντικού, κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα.

Τον Δεκέμβριο του 2024, σημειώθηκε πρόοδος προς την κατεύθυνση της συμφωνίας, με την ΕΕ και τον συνασπισμό Mercosur – που περιλαμβάνει τη Βραζιλία, την Αργεντινή, την Ουρουγουάη και την Παραγουάη – να καταλήγουν στην υιοθέτηση της μεγαλύτερης εμπορικής συμφωνίας που έχει συνάψει ποτέ η ΕΕ. Η συμφωνία απαιτεί πλέον την επικύρωση από ενισχυμένη πλειοψηφία των κυβερνήσεων της ΕΕ, δηλαδή τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη μέλη, που να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ωστόσο, δεν έχει ακόμη δώσει την τελική του έγκριση.

Μετά από 25 χρόνια διαπραγματεύσεων, η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΕΕ-Mercosur επρόκειτο να δημιουργήσει τη μεγαλύτερη περιοχή ελεύθερου εμπορίου παγκοσμίως. Σύμφωνα με τη Γενική Διεύθυνση Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG TRADE), η ΕΕ αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Mercosur σε αγαθά, με εξαγωγές ύψους 57 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024. Η ΕΕ καλύπτει επίσης το ένα τέταρτο του συνολικού εμπορίου της Mercosur σε υπηρεσίες, με τις εξαγωγές της ΕΕ προς την περιοχή να ανέρχονται σε 29 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023.

Μόλις υπογραφεί, η συμφωνία θα επιτρέψει στην ΕΕ να εξάγει στη Λατινική Αμερική περισσότερα οχήματα, μηχανές, κρασιά και οινοπνευματώδη ποτά, ενώ θα διευκολύνει την είσοδο στην Ευρώπη νοτιοαμερικανικού μοσχαρίσιου κρέατος, ζάχαρης, ρυζιού, μελιού και σόγιας. Τις τελευταίες ημέρες, οι Βρυξέλλες είχαν τονίσει επανειλημμένα ότι η υπογραφή πριν από το τέλος του έτους ήταν απαραίτητη για την «αξιοπιστία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για να μην ταραχθούν οι λατινοαμερικανοί εταίροι. Αυξάνοντας την ένταση, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, είχε προειδοποιήσει προηγουμένως ότι, «αν δεν κλείσει τώρα, δεν θα υπογράψουμε όσο είμαι πρόεδρος».