Ρωσική κατασκοπεία σε ευρωπαϊκά ύδατα μέσω “σκιώδους στόλου” πετρελαιοφόρων

Σύμφωνα με πληροφορίες από δυτικές και ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες, Ρώσοι με δεσμούς σε στρατιωτικές και υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας φέρονται να εμπλέκονται σε κατασκοπευτικές δραστηριότητες σε ευρωπαϊκά ύδατα, εργαζόμενοι κρυφά σε πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα έχει δημιουργήσει έναν «σκιώδη στόλο» εκατοντάδων δεξαμενόπλοιων, τα οποία μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο από τα λιμάνια της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας, παρακάμπτοντας τις δυτικές κυρώσεις και αποφέροντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στο Κρεμλίνο ετησίως.

Ουκρανικές υπηρεσίες έχουν παρατηρήσει ότι σε ορισμένα από αυτά τα πλοία, τα οποία συχνά εμφανίζονται νηολογημένα σε τρίτες χώρες, προστίθενται «έκτακτα» μέλη πληρώματος λίγο πριν από τον απόπλου. Το CNN, έχοντας δει δύο καταλόγους πληρώματος, διαπίστωσε ότι ενώ η πλειονότητα των μελών δεν ήταν ρωσικής υπηκοότητας, υπήρχαν δύο ρωσικά ονόματα στο τέλος των καταλόγων, με στοιχεία ρωσικών διαβατηρίων.

Η προσθήκη Ρώσων με εμπειρία στον τομέα της ασφάλειας στα πληρώματα προκαλεί ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, θεωρούμενη ως ένδειξη ότι οι μέθοδοι του Κρεμλίνου γίνονται πιο ευθείες. Πολλαπλές πηγές πληροφοριών αναφέρουν ότι αρκετοί από αυτούς τους άνδρες φέρονται να απασχολούνται στην Moran Security, μια ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας. Ορισμένοι μάλιστα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι μισθοφόροι που έχουν εργαστεί στο παρελθόν για ρωσικές ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, όπως η διαβόητη ομάδα Wagner.

Η Moran Security είχε τεθεί υπό κυρώσεις από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών το 2024 για παροχή «ένοπλων υπηρεσιών ασφαλείας» σε ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις. Πηγές υποστηρίζουν ότι προσωπικό της Moran έχει τοποθετηθεί σε πολλαπλά τάνκερ του «σκιώδους» στόλου και, σύμφωνα με ουκρανικές και δυτικές εκτιμήσεις, είναι συχνά οι μόνοι Ρώσοι πάνω στο πλοίο. Ο Ολεξάντρ Σταχνεβίτς, από την Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών της Ουκρανίας, αναφέρει ότι μεταξύ των ρόλων τους είναι και η επιτήρηση των πλοιάρχων, καθώς πολλοί δεν είναι Ρώσοι πολίτες.

Μια δυτική πηγή πληροφοριών πρόσθεσε ότι, σε μια περίπτωση, το προσωπικό της Moran τράβηξε φωτογραφίες ευρωπαϊκών στρατιωτικών εγκαταστάσεων από ένα από τα πλοία του σκιώδους στόλου, χωρίς όμως να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες. Οι Ρώσοι που βρίσκονται στο πλοίο έχουν επίσης την αποστολή να παρακολουθούν τους καπετάνιους, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι Ρώσοι πολίτες.

Δυτική πηγή πληροφοριών, επικαλούμενη το CNN, υποστηρίζει ότι στην περίπτωση της Moran, δεν εμπλέκονται σε άμεση σύγκρουση, αλλά διασφαλίζουν ότι οι εργολάβοι τους ενεργούν σύμφωνα με τα συμφέροντα του Κρεμλίνου. Η παρουσία και οι δραστηριότητες των Ρώσων σε αυτά τα πλοία προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία στις ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας, δεδομένου του αριθμού των πλοίων του σκιώδους στόλου που πλέουν κοντά στις ακτές της ηπείρου και της πιθανότητας κατασκοπείας. Η παρουσία ένοπλων ομάδων με στρατιωτικό υπόβαθρο σε τέτοια πλοία εντάσσεται σε τεχνικές «υβριδικού πολέμου», με στόχο τη δημιουργία αναταραχών στην Ευρώπη.

Κεντρική αναφορά του ρεπορτάζ είναι το δεξαμενόπλοιο Boracay, το οποίο περιγράφεται ως υπό κυρώσεις και ως πλοίο που έχει αλλάξει κατ’ επανάληψη όνομα και νηολόγιο τα τελευταία τρία χρόνια. Στις 20 Σεπτεμβρίου, δύο Ρώσοι επιβιβάστηκαν στο Boracay στο λιμάνι Πριμόρσκ, κοντά στην Αγία Πετρούπολη, όπως επιβεβαιώνουν δορυφορικές εικόνες και δεδομένα παρακολούθησης πλοίων. Οι δύο άνδρες καταγράφονταν ως «τεχνικοί» και ήταν οι μόνοι Ρώσοι, με το υπόλοιπο πλήρωμα να αποτελείται από πολίτες Κίνας, Μιανμάρ και Μπανγκλαντές. Ουκρανικές υπηρεσίες ταυτοποίησαν τους δύο άνδρες, και η ταυτότητά τους επιβεβαιώθηκε μέσω δυτικών πηγών. Ο ένας από αυτούς είναι πρώην αστυνομικός που προηγουμένως εργαζόταν για την Wagner, σύμφωνα με πηγή των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών. Οι δραστηριότητές τους στο Boracay παραμένουν αδιευκρίνιστες.