Η Ωκεανία αντιμέτωπη με τη στοχευμένη θρησκευτική τρομοκρατία

Για δεκαετίες, η Ωκεανία δεν περιλαμβανόταν στον χάρτη της διεθνούς τρομοκρατίας. Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία αντιμετώπιζαν τη βία ως ένα σποραδικό φαινόμενο, παρά ως δομική απειλή. Ωστόσο, αυτή η αντίληψη ανατράπηκε ριζικά το 2019 στο Κράισττσερτς, και έξι χρόνια αργότερα, δοκιμάζεται ξανά στην Αυστραλία, με μια επίθεση που επαναφέρει στο προσκήνιο τη θρησκευτική στόχευση ως κεντρικό μοτίβο.

Στις 15 Μαρτίου 2019, η Νέα Ζηλανδία βίωσε τη μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία της. Ένας ακροδεξιός εξτρεμιστής, με ξεκάθαρα ιδεολογικό κίνητρο – λευκή υπεροχή και αντιμουσουλμανικό μίσος – άνοιξε πυρ σε δύο τεμένη στο Κράισττσερτς, το Al Noor Mosque και το Linwood Islamic Centre, κατά τη διάρκεια της προσευχής της Παρασκευής. Ο απολογισμός ήταν τραγικός: 51 νεκροί και δεκάδες τραυματίες. Οι στόχοι ήταν απολύτως συγκεκριμένοι: Μουσουλμάνοι πιστοί, άοπλοι, σε χώρους λατρείας. Ο δράστης, ο οποίος είχε ριζοσπαστικοποιηθεί διαδικτυακά, επιδίωξε να μετατρέψει το μακελειό σε μήνυμα, μεταδίδοντας ζωντανά την επίθεση. Το Κράισττσερτς σηματοδότησε την είσοδο της Νέας Ζηλανδίας σε μια νέα τρομοκρατική πραγματικότητα.

Έξι χρόνια μετά, η Αυστραλία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ανησυχητική αντανάκλαση αυτής της πραγματικότητας. Η πρόσφατη επίθεση στο Μπόντι, σε έναν από τους πιο εμβληματικούς δημόσιους χώρους της χώρας, και η χρονική της εγγύτητα με την πρώτη ημέρα της Χάνουκα, φέρνουν την εβραϊκή κοινότητα στο κάδρο ως πιθανό στόχο. Οι έρευνες είναι σε εξέλιξη, αλλά ο συμβολισμός είναι ισχυρός. Όπως και στο Κράισττσερτς, η επιλογή δεν αφορά θεσμικούς ή κρατικούς στόχους, αλλά την κοινωνία στην πιο εκτεθειμένη μορφή της: καθημερινούς ανθρώπους, δημόσιους χώρους, θρησκευτική ταυτότητα.

Το κοινό νήμα που συνδέει τα δύο περιστατικά δεν είναι μια ενιαία ιδεολογία, αλλά η λογική της στοχευμένης βίας. Μια τρομοκρατία που επιλέγει συγκεκριμένες θρησκευτικές ομάδες, όχι για στρατηγικό όφελος, αλλά για τον συμβολισμό τους. Δεν επιδιώκει διαπραγμάτευση, αλλά φόβο. Δεν στοχεύει την εξουσία, αλλά τη συνοχή.

Ιστορικά, η Αυστραλία δεν υπήρξε πεδίο διαρκούς τρομοκρατικής δράσης, με λίγα αλλά καθοριστικά επεισόδια, όπως η βομβιστική επίθεση στο ξενοδοχείο Hilton το 1978 και η ομηρία στο Lindt Café το 2014, να την αντιμετωπίζουν ως εξαίρεση. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι αυστραλιανές υπηρεσίες ασφαλείας καταγράφουν μια μετατόπιση της απειλής: λιγότερα οργανωμένα δίκτυα και περισσότεροι μοναχικοί δράστες, με αυξανόμενη θρησκευτική και ιδεολογική στόχευση, ευθυγραμμισμένη με διεθνή μοτίβα.

Αυτό που ουσιαστικά αλλάζει είναι η κατάρρευση της γεωγραφικής ψευδαίσθησης. Η Ωκεανία δεν βρίσκεται πια εκτός του ιδεολογικού πολέμου που διατρέχει τη Δύση. Από τα τζαμιά του Κράισττσερτς μέχρι την εβραϊκή κοινότητα στην Αυστραλία, η τρομοκρατία αποκτά κοινό παρονομαστή: τη μεταφορά διεθνών συγκρούσεων σε τοπικό έδαφος, μέσω της στοχοποίησης της πίστης. Έξι χρόνια διαφορά, δύο χώρες που θεωρούνταν ασφαλή καταφύγια, και μια νέα πραγματικότητα που δεν επιτρέπει πλέον τον εφησυχασμό. Η τρομοκρατία στην Ωκεανία, αν και όχι μαζική, είναι σαφώς στοχευμένη, καθιστώντας την, εξ αυτού του λόγου, πιο δύσκολη να αντιμετωπιστεί.