Η Απροσδόκητη Αποχώρηση του “Εγκεφάλου” της Ουκρανικής Διπλωματίας

Ο Αντρέι Γέρμακ, ο άνθρωπος που διαμόρφωσε την αρχιτεκτονική της ουκρανικής διαπραγμάτευσης, αποχωρεί από τη θέση του σε μια εξαιρετικά δυσχερή συγκυρία, αφήνοντας πίσω του περισσότερα ερωτήματα από απαντήσεις για τον διάδοχό του. Ο Γέρμακ δεν ήταν απλώς ένας τεχνοκράτης στο Κίεβο, αλλά ο ακρογωνιαίος λίθος ολόκληρης της πολιτικής μηχανής της ουκρανικής προεδρίας.

Ως έμπειρος δικηγόρος με μακρά πορεία στις διεθνείς διαπραγματεύσεις και εκτεταμένα δίκτυα επαφών, ο Γέρμακ εξελίχθηκε από σύμβουλος σε de facto συγκυβερνήτη. Είχε υπό τον έλεγχό του την πρόσβαση στον Ζελένσκι, τη ροή πληροφοριών, τις κρίσιμες αποφάσεις και τη συντριπτική πλειοψηφία των επαφών με ξένες πρωτεύουσες. Η ισχύς του δεν ήταν τυπική, αλλά δομική. Στην Ουκρανία του πολέμου, όπου το χάος επικρατεί και οι γραμμές λήψης αποφάσεων μεταβάλλονται συνεχώς, ο Γέρμακ αποτελούσε τον πυλώνα σταθερότητας και τον εγγυητή της απρόσκοπτης λειτουργίας του προεδρικού συστήματος.

**Από σύμβουλος σε κορυφαίο διαπραγματευτή**

Η πορεία του προς την κορυφή δεν ήταν αποτέλεσμα τυχαίων περιστάσεων. Από το 2019, όταν ο Ζελένσκι τον ενέταξε στο επιτελείο του για τα πρώτα ανοίγματα προς τη Μόσχα, ο Γέρμακ ανέλαβε τον συντονισμό μιας ευρύτερης στρατηγικής: επαφές με τη Ρωσία, ανταλλαγές αιχμαλώτων, άνοιγμα διαύλων επικοινωνίας με την Ευρώπη και διαχείριση κρίσεων διπλωματικού χαρακτήρα. Ωστόσο, η πραγματική αναβάθμιση της θέσης του επήλθε μετά τον Φεβρουάριο του 2022. Με την πλήρη εισβολή της Ρωσίας, ο Γέρμακ μετατράπηκε σε κεντρικό κόμβο, όπου κάθε σημαντική απόφαση περνούσε από το γραφείο του. Από τα πακέτα στήριξης και τις αποστολές όπλων, μέχρι τις συνομιλίες για εγγυήσεις ασφαλείας και τις πρώτες επαφές για ένα μελλοντικό πλαίσιο ειρήνης, ο ρόλος του ήταν καθοριστικός. Δεν ήταν απλώς ένας διαπραγματευτής, αλλά ο άνθρωπος που μπορούσε να συνδέσει το Κίεβο με τον Λευκό Οίκο και τις Βρυξέλλες μέσα σε λίγα λεπτά. Αυτός ο ρόλος, πέρα από την ενίσχυση της ουκρανικής πλευράς, κατέστησε τον Γέρμακ και ένα σημείο εστίασης για συγκρούσεις, πιέσεις, προσδοκίες και αντικρουόμενα συμφέροντα.

**Η παραίτηση που διαταράσσει κρίσιμες ισορροπίες**

Η αιφνιδιαστική αποχώρηση του Γέρμακ, σε ένα κλίμα ερευνών και φημών για σοβαρά σκάνδαλα, δεν αποτελεί μια απλή διοικητική αλλαγή, αλλά έναν πολιτικό σεισμό. Στο Κίεβο, όλοι αναγνωρίζουν ότι η θέση του επικεφαλής της προεδρίας είναι η πραγματική ραχοκοκαλιά της εξουσίας. Χωρίς τον Γέρμακ, το προεδρικό σύστημα μοιάζει για πρώτη φορά ασύμμετρο, χωρίς το κέντρο βάρους που στήριζε την πολεμική διακυβέρνηση. Η χρονική στιγμή της αποχώρησής του δεν είναι απλώς κακή, αλλά καταστροφική. Η Ουκρανία εισέρχεται σε μια φάση σκληρών διαπραγματεύσεων, με τις εντάσεις και τις διπλωματικές πιέσεις να εντείνονται. Σε αυτό το σκηνικό, η απουσία του ανθρώπου που διαχειρίστηκε τα πάντα, από το Ντονμπάς μέχρι τα γραφεία της Ουάσιγκτον, αφήνει την πλευρά του Ζελένσκι εκτεθειμένη.

**Ήξερε ο Γέρμακ για το σχέδιο ΗΠΑ – Ρωσίας;**

Η συζήτηση καθίσταται πιο πολιτική και επικίνδυνη. Η δομή της ουκρανικής διακυβέρνησης τα τελευταία χρόνια ήταν υπερσυγκεντρωτική γύρω από τον Γέρμακ. Είναι αδιανόητο ένα μεγάλο οικονομικό ή θεσμικό σκάνδαλο, ειδικά εν καιρώ πολέμου, να μην είχε γίνει αντιληπτό από τον ίδιο, δεδομένου ότι οι αποφάσεις που αφορούσαν κρατικές εταιρείες, χρηματοδοτήσεις και ξένες ροές χρήματος περνούσαν αναγκαστικά από τους κύκλους που συντόνιζε. Το δεύτερο, ακόμη πιο αιχμηρό ερώτημα, είναι εάν η παραίτηση αποτελεί τον εύκολο τρόπο για να αποφορτιστεί το πολιτικό σύστημα από μια υπόθεση που απειλούσε να παρασύρει την ουκρανική ηγεσία. Η αίσθηση στο Κίεβο είναι ότι κάποιος έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη, και όταν έχεις συγκεντρώσει τόση εξουσία, είσαι και ο πρώτος υποψήφιος. Η σύνδεση με το αμερικανο-ρωσικό σχέδιο δεν είναι σαφής, αλλά οι χρονικές συμπτώσεις δημιουργούν υποψίες. Εάν ο Γέρμακ είχε εμπλοκή ή πρόωρη γνώση για διατάξεις που εξόργισαν το Κίεβο και προκάλεσαν ρήγματα με συμμάχους, τότε η παραίτησή του λειτουργεί και ως «πολιτική εξιλέωση», σε μια περίοδο που η κυβέρνηση επιδιώκει να αποδείξει τη διαφάνεια, τις μεταρρυθμιστικές της προθέσεις και την αξιοπιστία της.