Ρωσικό κατασκοπευτικό πλοίο προκαλεί ένταση στα ανοικτά της Σκωτίας

Ένα ρωσικό κατασκοπευτικό πλοίο, το «Γιαντάρ», βρέθηκε ξανά κοντά, και σύμφωνα με ορισμένες πηγές, εντός, βρετανικών χωρικών υδάτων βόρεια της Σκωτίας, προκαλώντας ανησυχία και ένταση. Κατά τη διάρκεια αποστολής επιτήρησης, βρετανικά αεροσκάφη της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας δέχθηκαν στόχευση με λέιζερ από το ρωσικό πλοίο, γεγονός που το Υπουργείο Άμυνας της χώρας χαρακτήρισε «βαθιά επικίνδυνο». Ο Υπουργός Άμυνας, Τζον Χίλι, δήλωσε ότι η Βρετανία έχει «στρατιωτικές επιλογές έτοιμες» εάν το «Γιαντάρ» κινηθεί νοτιότερα ή θεωρηθεί άμεση απειλή.

Το ρωσικό σκάφος, που ανήκει στη ρωσική μυστική υπηρεσία βαθέων υδάτων, δεν είναι ένα κλασικό πολεμικό πλοίο. Είναι σχεδιασμένο για χαρτογράφηση και, σε περίπτωση σύγκρουσης, για σαμποτάζ υποθαλάσσιων καλωδίων και ενεργειακών υποδομών. Η παρουσία του «Γιαντάρ» κοντά σε καλώδια που μεταφέρουν δεδομένα, χρηματοοικονομικές ροές, και στρατιωτικές επικοινωνίες, όχι μόνο της Βρετανίας αλλά και άλλων δυτικών χωρών, υποδηλώνει μια προσπάθεια της Μόσχας να ελέγξει και να δοκιμάσει τα όρια του «νευρικού συστήματος» της Δύσης. Η Ρωσία, μέσω αυτών των κινήσεων, υπενθυμίζει τη δυνατότητά της να πλησιάζει αυτό το νευραλγικό σύστημα και εξερευνά τα όρια της αντίδρασης της Βρετανίας, μελετώντας αν η απειλή θα αντιμετωπιστεί ως τεχνική λεπτομέρεια ή ως στρατηγική πρόκληση.

Το Δίκαιο της Θάλασσας παρέχει το δικαίωμα «αθώας διέλευσης» στα χωρικά ύδατα, κάτι που η Μόσχα πιθανότατα θα επικαλεστεί. Ωστόσο, η επανειλημμένη κίνηση ενός ειδικού πλοίου πληροφοριών σε ευαίσθητες περιοχές, η προσέγγιση καλωδίων και η στόχευση με λέιζερ, μετατρέπουν την κατάσταση σε μια επικίνδυνη «γκρίζα ζώνη». Το Λονδίνο μπορεί να υποστηρίξει ότι δεν πρόκειται πλέον για «αθώα διέλευση», αλλά για εχθρική δραστηριότητα χαμηλής έντασης, δικαιολογώντας πιο επιθετική επιτήρηση και παρεμπόδιση. Η στρατηγική σημασία έγκειται στη συμπεριφορά του πλοίου και όχι στην ακριβή απόστασή του από τα χωρικά ύδατα.

Το «Γιαντάρ» λειτουργεί ως εργαλείο πίεσης για τη Ρωσία σε πολλαπλά επίπεδα. Ελέγχει την αποφασιστικότητα της Βρετανίας να προστατεύσει τις κρίσιμες υποδομές της, στέλνει μήνυμα στο ΝΑΤΟ καθώς η Ρωσία προκαλεί χωρίς σαφή παραβίαση του Άρθρου 5, και στοχεύει αδύναμους κρίκους, όπως χώρες και θαλάσσιες ζώνες που εξαρτώνται από ευάλωτα καλώδια. Η Μόσχα παίζει σε ένα πεδίο όπου η κλιμάκωση είναι σταδιακή, δύσκολα ανιχνεύσιμη και δυσκολεύεται να «πουληθεί» ως casus belli στις δυτικές δημοκρατίες.

Η βρετανική αντίδραση αναμένεται να έχει τρία επίπεδα: επιχειρησιακό, με την παρακολούθηση του πλοίου από φρεγάτα και αεροσκάφη, χαλαρώνοντας τους κανόνες εμπλοκής για πλησιέστερη παρακολούθηση. Βιομηχανικό, με την αύξηση των αμυντικών δαπανών και επενδύσεων στην προστασία υποδομών, όπως υπογράμμισε ο Υπουργός Άμυνας. Και πολιτικό, εντάσσοντας το περιστατικό σε ένα ευρύτερο αφήγημα απειλών, από την Ουκρανία έως τις κυβερνοεπιθέσεις, παρουσιάζοντας το «Γιαντάρ» ως μέρος μιας «νέας εποχής απειλών».