«Parasocial»: Η λέξη του 2025 που αποτυπώνει την εποχή των μονομερών σχέσεων

Το Cambridge Dictionary ανακοίνωσε την επιλογή του για τη λέξη της χρονιάς 2025: το «parasocial». Ο όρος περιγράφει τη μονομερή σχέση σύνδεσης που αισθάνονται οι άνθρωποι απέναντι σε άτομα που δεν γνωρίζουν προσωπικά, ακόμα και απέναντι σε τεχνητή νοημοσύνη.

Η έννοια του «parasocial» (παρακοινωνικό) εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1956, όταν οι κοινωνιολόγοι Donald Horton και Richard Wohl χρησιμοποίησαν τον όρο για να εξηγήσουν πώς οι τηλεθεατές ανέπτυσσαν «παρακοινωνικές» σχέσεις με τις τηλεοπτικές προσωπικότητες. Το φαινόμενο παραμένει επίκαιρο, με τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να δημιουργούν παρόμοιους δεσμούς με διασημότητες, influencers και διαδικτυακές προσωπικότητες, χωρίς ουσιαστική προσωπική επαφή.

Ενδεικτικά παραδείγματα περιλαμβάνουν την Taylor Swift, της οποίας ο αρραβώνας με τον Travis Kelce προκάλεσε έντονα συναισθήματα σε πολλούς θαυμαστές, ακόμη και αν δεν είχαν συναντήσει ποτέ το ζευγάρι. Παρόμοια, το άλμπουμ της Lily Allen, «West End Girl», που αφηγείται μια ιστορία χωρισμού, δημιούργησε «παρακοινωνικό ενδιαφέρον για την ερωτική της ζωή».

Η χρήση του όρου «parasocial» έχει εκτοξευθεί φέτος, κυρίως λόγω των ανησυχιών γύρω από τις σχέσεις που αναπτύσσουν ορισμένοι χρήστες με chatbots τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT. Ο Colin McIntosh, λεξικογράφος στο Cambridge Dictionary, τόνισε ότι η λέξη «αποτυπώνει το zeitgeist του 2025» και αντανακλά τις γλωσσικές αλλαγές. «Αυτό που κάποτε ήταν ένας εξειδικευμένος ακαδημαϊκός όρος έχει γίνει mainstream», δήλωσε. «Εκατομμύρια άνθρωποι εμπλέκονται σε παρακοινωνικές σχέσεις, ενώ πολλοί περισσότεροι απλώς ενδιαφέρονται για την άνοδό τους», πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι η γλώσσα γύρω από αυτά τα φαινόμενα εξελίσσεται ταχύτατα, καθώς η τεχνολογία, η κοινωνία και ο πολιτισμός μεταβάλλονται.

Η Simone Schnall, καθηγήτρια πειραματικής κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, χαρακτήρισε την επιλογή «εμπνευσμένη». «Η άνοδος των παρακοινωνικών σχέσεων έχει επαναπροσδιορίσει το φαινόμενο των θαυμαστών, των διασημοτήτων και, με την τεχνητή νοημοσύνη, τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν διαδικτυακά», ανέφερε. «Έχουμε εισέλθει σε μια εποχή όπου πολλοί άνθρωποι δημιουργούν ανθυγιεινές και έντονες παρακοινωνικές σχέσεις με influencers», συμπλήρωσε. «Αυτό οδηγεί στην αίσθηση ότι οι άνθρωποι «γνωρίζουν» εκείνους με τους οποίους δημιουργούν παρακοινωνικούς δεσμούς, μπορούν να τους εμπιστεύονται και ακόμη και σε ακραίες μορφές πίστης. Ωστόσο, είναι εντελώς μονόπλευρο».

Εκτός από το «parasocial», το Cambridge Dictionary ανέδειξε και άλλες λέξεις που σημάδεψαν τη χρονιά. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι όροι «slop» (περιεχόμενο διαδικτύου χαμηλής ποιότητας, ειδικά από AI) και «memeify» (μετατροπή γεγονότων, εικόνων, προσώπων σε meme). Το λεξικό πρόσθεσε επίσης 6.000 νέες λέξεις, συμπεριλαμβανομένων των «delulu», «skibidi» και «tradwife».